Phát triển xuất bản trong kỷ nguyên số cần được nhìn nhận ở tầm chiến lược quốc gia

Chiều 10/10, tại Hà Nội, nhân kỷ niệm 73 năm Ngày truyền thống ngành Xuất bản, In và Phát hành sách Việt Nam, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với Hội Xuất bản Việt Nam, Học viện Báo chí và Tuyên truyền tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia “Định hướng phát triển xuất bản Việt Nam trong kỷ nguyên số”.

Quang cảnh hội thảo.

PGS, TS Vũ Trọng Lâm, Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật; PGS, TS Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam; PGS, TS Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền chủ trì Hội thảo.

Dự Hội thảo có lãnh đạo một số ban, bộ, ngành Trung ương; Hội Xuất bản Việt Nam, nhà xuất bản, cơ sở đào tạo, công ty in, phát hành sách cùng nhiều chuyên gia, nhà khoa học.

Hội thảo là diễn đàn khoa học để các chuyên gia, nhà khoa học, lãnh đạo, quản lý trao đổi, thảo luận làm sâu sắc hơn những vấn đề lý luận và thực tiễn, đánh giá đúng thực trạng, làm rõ những khó khăn, hạn chế trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp trọng tâm, đột phá nhằm phát triển ngành xuất bản Việt Nam trong kỷ nguyên số với đặc trưng nổi bật là sự tác động, ảnh hưởng mạnh mẽ của khoa học, công nghệ và chuyển đổi số.

Các đại biểu dự hội thảo.

Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS, TS Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam nêu rõ, bước vào thế kỷ XXI, sự bùng nổ của khoa học – công nghệ, đặc biệt là công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, truyền thông và dữ liệu lớn đã và đang làm thay đổi sâu sắc mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có ngành xuất bản.

Công nghệ số mở ra những cơ hội to lớn để đổi mới quy trình biên tập, xuất bản, phát hành; mở rộng thị trường, tăng cường tương tác với bạn đọc, đưa văn hóa Việt Nam lan tỏa ra thế giới. Những tiến bộ đó đã làm thay đổi căn bản phương thức sản xuất, lưu trữ và lan tỏa tri thức, mở ra kỷ nguyên số, kỷ nguyên của tri thức mở và kết nối toàn cầu. Sự chuyển mình này đặt ngành xuất bản Việt Nam trước những cơ hội lớn lao và thách thức to lớn.

Một mặt, công nghệ số mở ra khả năng chưa từng có để đổi mới quy trình biên tập, xuất bản, phát hành; mở rộng thị trường, tăng cường tương tác với bạn đọc và đưa văn hoá Việt Nam ra thế giới. Mặt khác, nó cũng tạo ra những biến động mạnh mẽ: thói quen đọc truyền thống thay đổi, các phương tiện nghe nhìn và mạng xã hội lấn át vai trò của sách, tình trạng vi phạm bản quyền, in lậu, phát tán nội dung sai lệch trở nên phức tạp.

PGS, TS Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam phát biểu khai mạc hội thảo.

Trong bối cảnh đó, ngành xuất bản Việt Nam buộc phải chuyển mình mạnh mẽ – không chỉ để thích ứng, mà để khẳng định sứ mệnh cao cả: truyền bá tri thức, bồi đắp văn hóa, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và nuôi dưỡng tâm hồn, nhân cách con người Việt Nam.

Theo PGS, TS Phạm Minh Tuấn, phát triển xuất bản trong kỷ nguyên số cần được nhìn nhận ở tầm chiến lược quốc gia, gắn với tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát triển công nghiệp văn hóa và xây dựng thương hiệu quốc gia về tri thức Việt Nam.

Phát biểu đề dẫn, PGS, TS Vũ Trọng Lâm, Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật nêu rõ, xuất bản là hoạt động thuộc lĩnh vực văn hóa, tư tưởng, trực tiếp góp phần xây dựng nền tảng văn hóa, tri thức cho xã hội, bảo vệ nền tảng tư tưởng, chế độ chính trị của đất nước, xây dựng đạo đức, lối sống và phát triển toàn diện nhân cách con người Việt Nam; góp phần đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, hình thành xã hội học tập. Xuất bản cũng là một ngành công nghiệp văn hóa, đóng góp vào thành tựu chung của nền kinh tế quốc dân.

Theo thống kê, năm 2024 cả nước có 57 nhà xuất bản đã xuất bản 51.443 đầu sách, với tổng số lượng 597 triệu bản in. Lĩnh vực xuất bản điện tử có bước tiến rõ rệt, với 54,3% nhà xuất bản tham gia, tăng 29,1% so với năm trước. Những con số tích cực này cho thấy, trong bối cảnh mới, với sự cạnh tranh gay gắt của các phương tiện truyền thông nghe nhìn, mạng xã hội, ngành xuất bản đã tích cực, chủ động đổi mới, sáng tạo để phát triển.

PGS, TS Vũ Trọng Lâm, Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát biểu đề dẫn hội thảo.

Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật nhấn mạnh, kỷ nguyên số đánh dấu một cuộc cách mạng toàn diện trong cách con người kết nối, sáng tạo và vận hành xã hội. Bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, kỷ nguyên số cũng đặt ra nhiều thách thức đan xen đối với ngành xuất bản, làm thay đổi thói quen đọc sách, phương thức phát hành cũng như thị hiếu của bạn đọc.

Hội thảo khoa học quốc gia “Định hướng phát triển xuất bản Việt Nam trong kỷ nguyên số” tập trung vào ba nội dung lớn:

Thứ nhất, làm rõ những vấn đề lý luận cốt lõi về chuyển đổi số, xu hướng phát triển ngành xuất bản và bài học kinh nghiệm quốc tế đối với Việt Nam; yêu cầu về chất lượng nguồn nhân lực và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hoạt động xuất bản.

Thứ hai, phân tích thực trạng hoạt động ngành xuất bản Việt Nam thời gian qua, đánh giá những kết quả đạt được, các khó khăn, hạn chế, những vấn đề đặt ra cũng như cơ hội phát triển trong kỷ nguyên số.

Thứ ba, đề xuất định hướng và hệ thống các quan điểm, giải pháp trọng tâm, đột phá, có tính chiến lược nhằm phát triển của ngành xuất bản Việt Nam trong thời gian tới.

Các đại biểu tham luận tại hội thảo.

Các tham luận tại Hội thảo đều thống nhất nhận định, chuyển đổi số, ứng dụng các thành tựu khoa học, công nghệ là xu thế tất yếu, đồng thời là cơ hội để ngành xuất bản Việt Nam phát triển lên tầm cao mới, trở thành một trong những mũi nhọn của công nghiệp văn hóa quốc gia.

Muốn làm được điều đó, cần nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, các địa phương về vai trò của hoạt động xuất bản. Xác định rõ, đầu tư cho xuất bản là đầu tư cho tương lai, cho nền tảng phát triển bền vững của quốc gia.

Những tham luận, ý kiến của các đại biểu là cơ sở quan trọng để xây dựng định hướng và giải pháp phát triển ngành xuất bản Việt Nam nói chung, xuất bản sách lý luận, chính trị nói riêng trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc và hội nhập quốc tế.

TUỆ LÂM

Nguồn: https://nhandan.vn/phat-trien-xuat-ban-trong-ky-nguyen-so-can-duoc-nhin-nhan-o-tam-chien-luoc-quoc-gia-post914350.html