Quán cà phê Đỗ Phủ, cơm tấm Đại Hàn cơ sở bí mật của Biệt động Sài Gòn

cơm tấm Đại Hàn - Ảnh 1. — Nhà 113A, đường Đặng Dung, phường Tân Định được xem là "di tích sống" khi có thể kết hợp phục vụ cà phê, cơm tấm như đã từng trong quá khứ, bên cạnh đó "kể" những câu chuyện sống động về một thời gian khó của các chiến sĩ Biệt động Sài Gòn - Ảnh: LINH ĐOAN

Đó là phát biểu tổng kết sau buổi tọa đàm của bà Nguyễn Thị Thúy Hường, Phó giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích TP.HCM.

Bà nhấn mạnh di tích xứng đáng được đề nghị UBND TP xem xét, xếp hạng di tích lịch sử cấp thành phố. Trong thời gian tới, Trung tâm Bảo tồn di tích TP.HCM tiếp tục phối hợp với UBND phường Tân Định bổ sung, hoàn thiện hồ sơ khoa học để xếp hạng di tích, báo cáo Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM.

Nhà 113A, nơi nguy hiểm trở thành nơi an toàn

Bà Hường thông tin thời gian qua, trung tâm đã phối hợp với UBND phường Tân Định lập hồ sơ khoa học để xếp hạng di tích Nhà số 113A đường Đặng Dung, phường Tân Định, TP.HCM, theo đơn đề nghị xếp hạng của ông Trần Kiến Xương (tức ông Trần Vũ Bình, con ông Trần Văn Lai).

Căn nhà được Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai cùng vợ chồng ông bà Đỗ Miễn, Nguyễn Thị Sự mua để làm cơ sở bí mật cho lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định hoạt động trong nội đô Sài Gòn - Gia Định.

Đây là một trong số các cơ sở hoạt động bí mật của Biệt động Sài Gòn.

Với vỏ bọc là thương gia, thợ trang trí nội thất lành nghề thời đó, vợ chồng ông Đỗ Miễn, bà Nguyễn Thị Sự đã xây dựng nơi đây trở thành quán cà phê, cơm tấm. Nhưng bên trong căn nhà xây dựng hộp thư bí mật, căn hầm nổi và lối thoát hiểm.

Lợi dụng địa điểm gần kề nhà Trung tướng Việt Nam Cộng hòa Ngô Quang Trưởng, đối diện là nơi ở của các kỹ sư cầu đường Hàn Quốc, Nhà 113A, Đặng Dung từ nơi nguy hiểm trở thành địa điểm an toàn, làm nơi đi lại, liên lạc của các chiến sĩ Biệt động.

cơm tấm Đại Hàn - Ảnh 2. — Vợ Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai và con trai kể về một thời gian khó khi hoạt động bí mật trong lòng địch - Ảnh: LINH ĐOAN

cơm tấm Đại Hàn - Ảnh 3. — Hiện vật được trưng bày ở Nhà 113A Đặng Dung - Ảnh: LINH ĐOAN

Phát huy giá trị di tích

Theo bà Lê Tú Cẩm, Chủ tịch Hội di sản văn hóa TP.HCM, thì Nhà số 113A Đặng Dung gắn với giai đoạn quan trọng trong cuộc đời hoạt động cách mạng của ông Trần Văn Lai.

Thời điểm đó, ông Lai có nhiệm vụ xây dựng hàng loạt cơ sở, điểm liên lạc cho giao liên giữa nội - ngoại thành, hầm trú ẩn, hầm chứa vũ khí cho lực lượng Biệt động thành để chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu
Thân năm 1968, trong đó có nhà số 113A đường Đặng Dung.

cơm tấm Đại Hàn - Ảnh 4. — Chiếc tủ gỗ, nơi ngụy trang hầm bí mật trong căn nhà 113A, Đặng Dung - Ảnh: LINH ĐOAN

Căn nhà được xây dựng từ năm 1946, theo kiến trúc 3 gian có gác xếp, gồm một trệt, một lầu, mái lợp ngói âm dương.

Trong giai đoạn 1964 -1968, ông Trần Văn Lai và ông Đỗ Miễn đã xây dựng nơi đây thành cơ sở bí mật, là nơi hội họp của cán bộ, giao thư từ, tiền bạc…

Bà Tú Cẩm cho rằng so với một số di tích khác thì Nhà 113A Đặng Dung gần như không thay đổi chủ sở hữu, vì vậy kiến trúc, di sản được gìn giữ khá tốt.

Một số đại biểu đồng tình cho đây là "di tích sống" vì hiện con trai ông Lai vẫn tích cực gìn giữ và phát huy.

Nơi đây vẫn duy trì bán cơm tấm, cà phê với không gian truyền thống giữa lòng thành phố.

Khách đến tham quan được sờ vào hiện vật, được lắng nghe câu chuyện sống động về một thời những người chiến sĩ Biệt động kiên trung âm thầm hoạt động nội thành.

Họ, phải đứng giữa sự hiểm nguy rình rập, nhưng bất chấp gian khó vẫn mưu trí, dũng cảm để góp phần làm nên chiến thắng vĩ đại của dân tộc.

Nơi đó còn là biểu tượng cho sự phát huy sức mạnh của nhân dân. Những người dân hết sức bình dị đã sát cánh, đồng lòng, chở che để các chiến sĩ cách mạng có thể hoạt động an toàn trong lòng địch, đem lại tự do độc lập cho đất nước.

Buổi tọa đàm được tổ chức nhằm trao đổi, thảo luận, làm rõ các nội dung như Quá trình hình thành cơ sở cách mạng của Nhà số 113A, đặc biệt trong giai đoạn chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân năm 1968 ở Sài Gòn - Gia Định;

Cán bộ, chiến sĩ cách mạng đã liên lạc, lui tới hoạt động tại Nhà số 113A; Những hoạt động, che chở cho cách mạng của quần chúng nhân dân, cụ thể là của ông Đỗ Miễn, bà Nguyễn Thị Sự và những người dân liên quan khác tại Nhà số 113A;

Thông tin về tài liệu, tư liệu hình ảnh, nhân vật lịch sử, sự kiện... liên quan đến Nhà 113A; Phương hướng bảo tồn và phát huy giá trị di tích Nhà số 113A…

LINH ĐOAN

Nguồn: https://tuoitre.vn/quan-ca-phe-do-phu-com-tam-dai-han-co-so-bi-mat-cua-biet-dong-sai-gon-gia-dinh-20251114152645266.htm