Sắc mới nơi trung tâm Xứ Lạng

- Kỳ Lừa, Lương Văn Tri, Đông Kinh và Tam Thanh là 4 phường được thành lập mới sau chủ trương vận hành chính quyền địa phương hai cấp. Đây là những đơn vị hành chính nằm ở vị trí chiến lược, là trung tâm kinh tế, văn hóa của tỉnh. Mỗi phường là một mảnh ghép hoàn hảo trong bức tranh chung đa màu sắc của di sản văn hóa Xứ Lạng.

Kỳ Lừa, Lương Văn Tri, Đông Kinh và Tam Thanh là 4 phường được thành lập mới sau chủ trương vận hành chính quyền địa phương hai cấp. Đây là những đơn vị hành chính nằm ở vị trí chiến lược, là trung tâm kinh tế, văn hóa của tỉnh. Mỗi phường là một mảnh ghép hoàn hảo trong bức tranh chung đa màu sắc của di sản văn hóa Xứ Lạng.

Việc sắp xếp và thành lập mới bốn phường của tỉnh đã tạo ra không gian văn hóa rộng lớn, tạo sự gắn kết giữa các điểm di tích tiêu biểu, đồng thời, mở ra điều kiện thuận lợi cho công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa ở cơ sở.

Nhận diện tiềm năng to lớn

Ngày 1/7/2025, thực hiện vận hành chính quyền địa phương hai cấp và Nghị quyết số 1672/NQ-UBTVQH15 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 16/6/2025 về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Lạng Sơn năm 2025, bốn phường: Kỳ Lừa, Lương Văn Tri, Đông Kinh và Tam Thanh được thành lập mới trên cơ sở sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của các đơn vị hành chính cấp xã thuộc thành phố Lạng Sơn và huyện Cao Lộc cũ. Đây là dấu mốc đánh dấu bước khởi đầu, mở ra một giai đoạn phát triển mới của các phường sau sắp xếp.

Ông Hoàng Văn Páo, Chủ tịch Hội Di sản Văn hoá tỉnh nhấn mạnh: Từ một thị xã, sau đó là thành phố với quá trình phát triển lịch sử lâu dài, sự hình thành của bốn phường trung tâm hiện nay đã kế thừa và phát huy trọn vẹn tinh hoa của thành phố Lạng Sơn và một phần huyện Cao Lộc xưa. Tên gọi các phường đều gắn liền với các nhân vật lịch sử và địa danh nổi tiếng, phản ánh quá trình phát triển vừa là một trung tâm thương mại biên giới sầm uất vừa là nơi hội tụ của tinh hoa di sản văn hóa Xứ Lạng trong thời đại mới. Việc sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền theo mô hình hai cấp chính là bước đệm quan trọng để bốn phường đẩy mạnh khai thác hiệu quả các tiềm năng di sản, biến chúng thành động lực phát triển du lịch bền vững.

Nghi lễ rước kiệu tại lễ hội Kỳ Cùng - Tả Phủ

Có thể nói, từ Kỳ Lừa cổ kính đến Đông Kinh hiện đại, từ Lương Văn Tri mang tinh thần cách mạng đến Tam Thanh đậm màu tâm linh, mỗi nơi là một không gian sống động, vừa gìn giữ di sản, vừa kiến tạo tương lai. Bốn phường mới của tỉnh đều mang những nét đặc trưng của văn hóa Lạng Sơn với sự đa dạng của các dân tộc như Nùng, Tày, Kinh, Dao, Hoa, cùng với các di sản văn hóa, lịch sử, ẩm thực và lễ hội đặc sắc của tỉnh.

Trên địa bàn bốn phường có rất nhiều giá trị văn hoá đã trở thành sản phẩm du lịch được nhiều du khách biết tới, tiêu biểu như: Phố đi bộ Kỳ Lừa - đây là điểm nhấn của kinh tế đêm Lạng Sơn, hoạt động vào tối cuối tuần (thường là thứ Sáu và thứ Bảy). Phố đi bộ không chỉ là nơi mua sắm, thưởng thức ẩm thực đặc trưng Xứ Lạng (như vịt quay, bánh cao xằng...) mà còn là không gian trình diễn các loại hình văn hóa dân gian như hát then, hát sli, múa sư tử, tái hiện sinh động bản sắc Tày, Nùng. Đặc biệt khuôn viên tượng đài Hoàng Văn Thụ còn là nơi tổ chức các lễ hội truyền thống độc đáo như hội Háng Pỉnh (chợ bánh nướng) vào dịp Trung thu, thu hút hàng vạn lượt người tham gia.

Đặc biệt, bốn phường hiện đang sở hữu khối lượng di tích lịch sử văn hóa đồ sộ. Đơn cử như: phường Tam Thanh với hệ thống di tích quốc gia như chùa Tam Thanh, núi Tô Thị, Thành Nhà Mạc...; phường Lương Văn Tri có Chùa Tiên, Giếng tiên, tứ trấn Đoàn thành, Thành cổ Lạng Sơn; phường Đông Kinh có đền Kỳ Cùng, di tích núi Phai Vệ, di tích khảo cổ Mai Pha...; phường Kỳ Lừa có đền Tả Phủ, chùa Bắc Nga…  Bên cạnh đó, các phường cũng có nhiều lễ hội truyền thống được tổ chức thường niên thu hút lượng lớn khách du lịch hằng năm như: hội chùa Bắc Nga, hội Kỳ Cùng – Tả Phủ, hội Chùa Tiên, hội chùa Tam Thanh…

Nỗ lực biến di sản thành tài sản

Với những tiềm năng đó, những năm qua, bốn phường trung tâm của tỉnh đã thực hiện nhiều giải pháp để gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hoá gắn với phát triển kinh tế, du lịch, bảo đảm hài hòa, hợp lý giữa bảo tồn di tích lịch sử văn hóa với yêu cầu phát triển kinh tế; tạo động lực trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh… Đặc biệt, từ 1/7/2025 đến nay, sau khi tổ chức bộ máy chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp, bốn phường sau sáp nhập đã kế thừa và triển khai Đề án phát triển du lịch thành phố Lạng Sơn và huyện Cao Lộc cũ. 

Điển hình như phường Kỳ Lừa, với vị trí là một trong bốn phường trung tâm của tỉnh Lạng Sơn, được thành lập trên cơ sở sắp xếp nguyên trạng toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của phường Hoàng Văn Thụ, thị trấn Cao Lộc và các xã: Hợp Thành, Tân Liên, Gia Cát.

Bà Hoàng Thuỳ Ninh, Phó Trưởng Phòng Văn hoá – Xã hội phường Kỳ Lừa cho biết: Với bốn điểm di tích (hiện phường có di tích đền Tả Phủ, nhà lưu niệm Hoàng Văn Thụ, chùa Bắc Nga và đền Mới) và 3 điểm du lịch được UBND tỉnh công nhận, thời gian qua, Phòng đã tham mưu UBND phường tuyên truyền, vận động người dân tích cực tham gia phát triển du lịch, tạo môi trường thân thiện để thu hút du khách trong, ngoài tỉnh và du khách quốc tế đến tham quan các điểm du lịch trên địa bàn. Mặt khác, chúng tôi đã chú trọng tới việc tạo không gian để người dân trình diễn các nét đẹp di sản văn hoá tại Phố đi bộ Kỳ Lừa. Cụ thể, vào mỗi tối cuối tuần, du khách có thể thưởng thức những món ăn nổi tiếng của Xứ Lạng như phở chua, bánh cuốn và có thể thưởng thức các tiết mục dân ca, dân vũ truyền thống then, sli, lượn tại sân khấu chính (đối diện đền Tả Phủ)...

Cùng với phường Kỳ Lừa, phường Đông Kinh cũng có những bước đi vững chắc trong việc đưa di sản thành sản phẩm du lịch. Bà Phạm Thị Thuận, Trưởng phòng Văn hoá – Xã hội phường Đông Kinh cho biết: Thời gian qua, phường đã triển khai hiệu quả Đề án phát triển du lịch (2030-2045) theo hướng chuyên nghiệp, gắn với bảo tồn văn hóa. Phường tập trung xây dựng sản phẩm mới, bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, và tổ chức thành công nhiều lễ hội truyền thống lớn như Lễ hội đền Kỳ Cùng, đình Tài Trỏ, đền Khánh Sơn, đình Mai Pha. Ngoài ra, phường còn tích cực tham gia các sự kiện văn hóa, ẩm thực (Hương sắc ẩm thực Xứ Lạng, Festival phở vịt Xứ Lạng,...) để thu hút khách. Các cơ sở lưu trú được đầu tư nâng cấp. Kết quả giai đoạn 2020 – 2025, phường ước đạt 1,8 triệu lượt khách (tăng 20% so với giai đoạn trước), doanh thu 1.530 tỷ đồng.

Sự đầu tư vào di sản và du lịch của các phường đã mang lại những trải nghiệm tích cực cho du khách. Chị Trần Thúy Vân (du khách đến từ Hà Nội) chia sẻ: Tôi rất bất ngờ với sự sống động của văn hóa Xứ Lạng. Không chỉ được thưởng thức ẩm thực đặc sắc như phở chua, mà còn được nghe hát then, hát sli ngay trên phố đi bộ Kỳ Lừa. Điều này không chỉ là giải trí mà còn là cách rất hay để giới thiệu văn hóa bản địa. Sự kết hợp giữa không gian hiện đại của phố đi bộ và nét truyền thống tại các di tích tâm linh đã tạo nên một Lạng Sơn rất khác biệt, vừa cổ kính vừa năng động.

Qua trao đổi với đơn vị chuyên môn thuộc bốn phường chúng tôi được biết: Bốn phường trung tâm xác định tiếp tục triển khai các giải pháp trọng tâm nhằm biến di sản văn hóa thành tài sản du lịch bền vững như tiếp tục đầu tư nâng cấp các tuyến đường dẫn đến di tích, tạo sự kết nối liền mạch giữa các điểm văn hóa, lịch sử; phát triển các tour du lịch tâm linh kết hợp sinh thái, du lịch trải nghiệm văn hóa dân gian và du lịch ẩm thực chuyên sâu, đưa các sản phẩm OCOP, đặc sản địa phương vào chuỗi cung ứng du lịch; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong bảo tồn, quảng bá di sản...

Bằng việc xác định văn hóa là nền tảng, di sản là tài nguyên, bốn phường được củng cố và mở rộng từ các khu vực trung tâm thuộc thành phố Lạng Sơn cũ đã tập trung khai thác lợi thế vượt trội về di sản lịch sử và thương mại biên giới. Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm, tổng lượng khách đến thành phố Lạng Sơn (cũ) ước đạt gần 2,5 triệu lượt khách, tăng 13,2% so với cùng kỳ năm 2024 (chiếm 70% lượng khách toàn tỉnh). Đáng chú ý, các di tích, điểm du lịch nằm trên địa bàn các xã thuộc huyện Cao Lộc cũ (nay đã sáp nhập vào các phường của thành phố) cũng đã ghi nhận lượng khách tăng trưởng tích cực. 

Với những định hướng rõ ràng và sự đồng lòng của chính quyền cùng Nhân dân, khu vực trung tâm này hứa hẹn sẽ tiếp tục là điểm đến hấp dẫn, mang đậm bản sắc văn hóa và là động lực cho du lịch toàn tỉnh.

Nguồn: https://baolangson.vn/sac-moi-noi-trung-tam-xu-lang-5061939.html