Sử dụng hiệu quả tài nguyên để Đồng Nai phát triển xanh và bền vững

Tài nguyên đất đai trên địa bàn xã Bù Đăng, tỉnh Đồng Nai.

Khai thác tiết kiệm, sử dụng hiệu quả “kho báu” này là nền tảng để tỉnh phát triển xanh và bền vững, hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030 đạt các tiêu chí cơ bản của thành phố trực thuộc Trung ương.

Nguồn tài nguyên phong phú, đa dạng

Với diện tích tự nhiên hơn 12,7 ngàn km², đứng thứ nhất vùng Đông Nam Bộ và thứ 9 cả nước, đất đai được xem là tài nguyên thiên nhiên quan trọng nhất của Đồng Nai. Việc sở hữu quỹ đất rộng lớn là cơ sở để tỉnh quy hoạch, sắp xếp lại không gian phát triển đô thị, nông thôn; công nghiệp, nông - lâm nghiệp và thương mại - dịch vụ.

Sự kết hợp giữa tài nguyên đất đai với vị trí trung tâm của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, nằm trên trục giao thương giữa Đông Nam Bộ, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long là cơ sở để tỉnh trở thành cứ điểm chiến lược cho phát triển công nghiệp, logistics và du lịch hiện đại. Ngoài ra, sự cộng hưởng từ các dự án hạ tầng giao thông đang đầu tư, mà nổi bật là Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Cảng Phước An, Cửa khẩu quốc tế Hoa Lư và các tuyến đường cao tốc liên vùng là lợi thế hình thành trung tâm điều phối phát triển vùng, tạo động lực tăng trưởng mạnh mẽ cho giai đoạn tới.

Với hơn 1 triệu hécta đất nông nghiệp, tỉnh không những có tiềm năng để phát triển cây công nghiệp dài ngày, nông nghiệp công nghệ cao mà còn là điều kiện hình thành vùng nguyên liệu cho công nghiệp chế biến. Theo định hướng của tỉnh, ngành nông nghiệp đang đẩy mạnh cơ giới hóa, gia tăng giá trị và hình thành chuỗi liên kết sản xuất gắn với vùng nguyên liệu bền vững.

Đá xây dựng, cát, vật liệu san lấp, bauxite… cũng là nguồn tài nguyên quan trọng để phục vụ các công trình trọng điểm không chỉ của tỉnh mà cả vùng Nam Bộ. Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hoàng cho rằng: Khoáng sản là một trong những tài nguyên quan trọng của tỉnh. Thời gian qua, việc cấp phép, khai thác luôn được tỉnh kiểm soát chặt chẽ, tuân thủ các quy hoạch và quy định về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu. Cùng với đó, UBND tỉnh chỉ đạo siết chặt quản lý, quy hoạch khu vực dự trữ nguồn tài nguyên cho tương lai.

Ngoài các loại tài nguyên phục vụ trực tiếp cho phát triển kinh tế - xã hội, rừng Đồng Nai được xem là “lá phổi xanh” của miền Đông Nam Bộ với diện tích rừng lớn, bao gồm cả rừng tự nhiên, rừng đặc dụng và rừng phòng hộ. Các vùng như: Khu Bảo tồn Thiên nhiên - Văn hóa Đồng Nai, Vườn quốc gia Cát Tiên, Vườn quốc gia Bù Gia Mập có giá trị đặc biệt về đa dạng sinh học, bảo tồn gen quý hiếm; đồng thời là vùng hấp thụ carbon quan trọng, góp phần cân bằng sinh thái và phát triển kinh tế xanh.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và cạn kiệt tài nguyên, năng lượng sạch, tái tạo đang trở thành hướng đi chiến lược, lĩnh vực ưu tiên của tỉnh. Trong số các loại hình năng lượng tái tạo, điện mặt trời là lĩnh vực Đồng Nai có ưu thế nhất. Theo đó, trung bình tỉnh có 2,4 ngàn giờ nắng/năm, cường độ bức xạ 1,7-1,9 ngàn kWh/m²/năm. Đây là điều kiện lý tưởng để phát triển điện mặt trời áp mái, nhất là tại các khu công nghiệp.

Phó Giám đốc Sở Công Thương Phạm Văn Cường cho rằng: Tại Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, đến năm 2030, tỉnh được phân bổ gần 3,7 ngàn MW điện mặt trời. Với hơn 80 khu công nghiệp trong quy hoạch và hàng ngàn doanh nghiệp đang hoạt động, tiềm năng phát triển năng lượng xanh, sạch của tỉnh là rất lớn. Lĩnh vực này phù hợp với định hướng chuyển đổi công bằng, hướng phát triển năng lượng sạch, giảm phát thải mà Đảng, Nhà nước, Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đã xác định.

Bên cạnh đó, địa hình đa dạng từ rừng, núi đến đồng bằng, đô thị; từ hồ, bàu, cho đến việc có dòng sông nội địa dài nhất cả nước ăn ra biển tạo nên hệ sinh thái du lịch phong phú. Các khu vực như: Cát Tiên, Trị An, suối Mơ, núi Chứa Chan, Chiến khu Đ, Tà Thiết, núi Bà Rá... là những điểm nhấn đặc sắc để phát triển chuỗi du lịch xanh gắn với lịch sử và văn hóa. Thời gian qua, tỉnh có chủ trương phát triển du lịch thành ngành kinh tế quan trọng, hướng đến chuyên nghiệp, hiện đại và bền vững; phát triển trung tâm nghỉ dưỡng, hội nghị quốc tế tại khu vực Cảng hàng không quốc tế Long Thành; đồng thời ứng dụng chuyển đổi số, xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh, gắn kết phát triển vùng.

Phát huy lợi thế tài nguyên để xây dựng Đồng Nai xanh, giàu mạnh

Tài nguyên thiên nhiên là nền tảng của phát triển kinh tế - xã hội, cung cấp nguyên liệu, năng lượng cho sản xuất. Đồng thời tạo sinh kế cho người dân và bảo đảm cân bằng môi trường sinh thái, mục tiêu tăng trưởng bền vững. Đối với Đồng Nai, việc khai thác tiết kiệm, sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên là tư tưởng nhất quán trong quy hoạch tỉnh và các chính sách phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Điều này được khẳng định rõ ràng hơn trong Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Đồng Nai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030.

Theo đó, nghị quyết xác định 2 động lực then chốt của tỉnh trong giai đoạn tới. Một là phát triển công nghiệp với trọng tâm thu hút nhà đầu tư chiến lược, thế hệ mới; ưu tiên công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp xanh và công nghiệp hỗ trợ. Hai là phát triển dịch vụ với hạt nhân là Đô thị dịch vụ tổng hợp Cảng hàng không quốc tế Long Thành, trung tâm tăng trưởng mới của vùng. Các động lực này được xác định dựa trên lợi thế về tài nguyên, hạ tầng giao thông, điều kiện kinh tế - xã hội sẵn có.

Sau hợp nhất với tỉnh Bình Phước, Đồng Nai là địa phương có diện tích đất lớn thứ 9 cả nước. Ngoài “vốn quý” nhất là đất đai, tỉnh còn có nguồn khoáng sản phong phú, nước mặt và nước ngầm dồi dào, diện tích rừng rộng lớn với đa dạng sinh học cao, có tiềm năng phát triển năng lượng xanh, sạch.

Trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường, nghị quyết đề ra yêu cầu tăng cường quản lý, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên đất, khoáng sản, nước. Thực thi nghiêm chính sách, pháp luật; xử lý kịp thời vi phạm trong khai thác tài nguyên và bảo vệ môi trường. Đồng thời, phát triển rừng bền vững gắn với giảm phát thải khí carbon; đầu tư hệ thống quan trắc môi trường tự động, nâng cao năng lực dự báo, quản lý rủi ro và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Theo Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Tuấn Anh, giai đoạn 2025-2030, ngành sẽ tập trung 5 nhóm giải pháp trọng tâm: phát triển nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn, công nghệ cao; nhân rộng mô hình nông nghiệp hữu cơ; hiện đại hóa hệ thống dịch vụ nông nghiệp và thủy lợi đa mục tiêu; hoàn thiện cơ sở dữ liệu tài nguyên môi trường và giải pháp đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển xanh, tiến tới net zero.

Đồng chí Võ Tấn Đức, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng: Đồng Nai hội tụ đầy đủ lợi thế tài nguyên của miền Đông Nam Bộ. Việc sử dụng hợp lý và hiệu quả nguồn tài nguyên là giải pháp vừa để phát triển nhanh vừa đảm bảo bền vững. Trong Quy hoạch tỉnh, các dự án công nghiệp, nông nghiệp, đô thị, dịch vụ, giao thông đều phải gắn với mục tiêu tăng trưởng xanh, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tại phiên bế mạc Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Đồng Nai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, đồng chí Vũ Hồng Văn, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh cũng nhấn mạnh: Đồng Nai hiện là vùng đất có nhiều tiềm năng và dư địa phát triển. Do đó, toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân dân cần phát huy sức mạnh tổng hợp, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, tận dụng thời cơ vàng để bứt phá, xây dựng tỉnh phát triển xanh, giàu mạnh, văn minh, hiện đại; phấn đấu đến năm 2030 đạt các tiêu chí cơ bản của thành phố trực thuộc Trung ương.

Đất đai, khoáng sản, nguồn nước và năng lượng là nguồn vốn quý giá, giữ vai trò nền tảng cho phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Khi nền tảng này được kết hợp với tầm nhìn chiến lược, định hướng quản lý chặt chẽ, khai thác hợp lý và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, chắc chắn sẽ tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy tăng trưởng bền vững, nâng cao đời sống nhân dân và bảo đảm hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường. Đây cũng chính là mục tiêu mà tỉnh đang từng bước hiện thực hóa, hướng tới phát triển xanh, bền vững, xứng đáng là cực tăng trưởng năng động của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Hoàng Lộc

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/tin-moi/202510/su-dung-hieu-qua-tai-nguyen-de-dong-nai-phat-trien-xanh-va-ben-vung-7310843/