Thách thức và lộ trình đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học

Bước đi chiến lược

Theo các chuyên gia giáo dục, việc từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học là một nhiệm vụ mang tính chiến lược, phù hợp với xu thế hội nhập và sự phát triển kinh tế - xã hội.

TS Hồ Văn Hận - Trưởng khoa Ngoại ngữ, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành cho rằng, yếu tố then chốt để thực hiện được mục tiêu chiến lược trên nằm ở đội ngũ giáo viên.

TS Hận dẫn kết quả khảo sát của Sở GD&ĐT TPHCM về năng lực tiếng Anh của giáo viên tại TPHCM, trong số 50.278 giáo viên, có 9,45% giáo viên đạt trình độ A1; A2 là 11,35%; B1 là 35,09%; B2 là 13,63%; C1 là 3,69%; C2 là 0,29% và các trình độ khác là 26,5%.

Từ kết quả này, có thể thấy một thực tế đáng lo ngại, số lượng giáo viên có trình độ từ B1 trở xuống chiếm số lượng cao.

TS Hận cho rằng, với năng lực ngôn ngữ như vậy, việc triển khai giảng dạy các môn học và tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai trong lớp học gần như không khả thi.

"Nếu giáo viên chưa đạt chuẩn, nguy cơ sử dụng sai thuật ngữ, phát âm, từ vựng hay cấu trúc rất lớn. Hậu quả kéo theo không chỉ là học sinh tiếp nhận kiến thức môn học thiếu chính xác mà còn hình thành thói quen ngôn ngữ sai lệch, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiếp nhận và ứng dụng tiếng Anh trong thực tế", TS Hận nói.

TS Hồ Văn Hận - Trưởng khoa Ngoại ngữ, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành. Ảnh: NTTU.

Ở phía người học, trình độ tiếng Anh cũng còn nhiều hạn chế. Theo số liệu từ các kỳ thi tốt nghiệp THPT, tỷ lệ thí sinh dưới điểm trung bình môn tiếng Anh vẫn ở mức cao: gần 45% năm 2023; 42,67% năm 2024 và hơn 38% năm 2025.

Tại kỳ thi tuyển sinh lớp 10 ở TPHCM năm 2025, có tới hơn 31% thí sinh đạt dưới 5 điểm môn tiếng Anh. "Những số liệu này phản ánh rõ thực trạng năng lực tiếng Anh của học sinh chưa đồng đều, tạo ra nhiều thách thức trong quá trình tổ chức dạy học", TS Hận nhấn mạnh.

Lộ trình đồng bộ

Để hiện thực hóa mục tiêu chiến lược, theo TS Hồ Văn Hận, cần một lộ trình dài hạn và đồng bộ. Ông đề xuất giai đoạn 2025 – 2030, các trường đại học sư phạm và cơ sở đào tạo giáo viên phải tiên phong trong đổi mới, với ít nhất 70% học phần được giảng dạy bằng tiếng Anh, chuẩn đầu ra của sinh viên ngành sư phạm cần được nâng lên tối thiểu bậc B2.

Ở bậc phổ thông, từ cấp tiểu học đến THPT, cần thống kê cụ thể những môn học có thể giảng dạy bằng tiếng Anh, đồng thời xây dựng lộ trình và kinh phí để hỗ trợ giáo viên tham gia các khóa đào tạo tiếng Anh, đảm bảo năng lực tiếng Anh đáp ứng yêu cầu giảng dạy.

Học sinh khối lớp 12 Trường THPT Trần Phú (phường Phú Thọ Hòa, TPHCM) chào đón năm học mới. Ảnh: Thùy Linh.

Ngoài ra, công tác khảo sát năng lực tiếng Anh và tổ chức phân loại lớp học cũng cần được chú trọng.

Đối với những học sinh chưa đạt chuẩn năng lực yêu cầu, nhà trường cần triển khai các chương trình tăng cường tiếng Anh cho đến khi các em đáp ứng được mức đầu vào trước khi tham gia học chính khóa.

Trưởng khoa Ngoại ngữ, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành cho rằng, sau năm 2030, các Sở GD&ĐT cần tiến hành sàng lọc, thay thế và bổ sung đội ngũ, hướng tới mục tiêu 100% môn học có thể giảng dạy bằng tiếng Anh ở những nơi có điều kiện.

Tuy nhiên, TS Hận cũng thẳng thắn: "Đây là nhiệm vụ đầy thách thức, đặt ra câu hỏi lớn về quyết tâm và nguồn lực tài chính của toàn ngành giáo dục".

Để nâng cao năng lực giáo viên, các trường đại học, trong đó có Trường Đại học Nguyễn Tất Thành cần phối hợp chặt chẽ với Sở GD&ĐT triển khai các chương trình đào tạo tiếng Anh chuyên ngành (ESP), gắn với từng môn học cụ thể như Toán, Vật lí, Hóa học, Lịch sử, Địa lí… bên cạnh việc rèn luyện kỹ năng thực hành ngôn ngữ. Nhờ đó, giáo viên không chỉ đạt chuẩn năng lực tiếng Anh mà còn có khả năng vận dụng linh hoạt trong giảng dạy thực tế trên lớp.

"Với những kinh nghiệm và định hướng như Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, việc nâng chuẩn tiếng Anh cho giáo viên, học sinh và từng bước biến nó thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học sẽ không còn là viễn cảnh xa vời, mà là một mục tiêu hoàn toàn có thể hiện thực được", TS Hận khẳng định.

Nguồn: https://giaoducthoidai.vn/thach-thuc-va-lo-trinh-dua-tieng-anh-thanh-ngon-ngu-thu-hai-trong-truong-hoc-post749587.html