Thăng trầm nghề vôi Hòa Điền

Công nhân làm việc tại cơ sở sản xuất vôi 79. Ảnh: THÙY TRANG

Một thời hưng thịnh

Theo các cơ sở sản xuất vôi tại Hòa Điền, nghề truyền thống làm vôi đã có từ lâu đời. Nhiều người dân tận dụng nguồn nguyên liệu đá vôi sẵn có tại địa phương để sản xuất vôi nung. Vôi Hòa Điền nổi tiếng bởi độ tinh khiết cao, trắng, mịn, chất lượng, được thương lái rất ưa chuộng. Sản phẩm vôi được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành, nghề, như: Xử lý nước sinh hoạt, xử lý môi trường trong nuôi trồng thủy sản; làm vật liệu trong xây dựng. Trước nhu cầu sử dụng vôi trong sản xuất tăng cao, nắm bắt cơ hội, các lò vôi mở ra ngày càng nhiều.

Ông Đỗ Văn Thanh, ngụ ấp Lung Lớn, xã Hòa Điền vẫn còn nhớ như in thời điểm hưng thịnh nhất của nghề làm vôi ở Hòa Điền, đó là những năm 2000, ông theo cha mẹ về Hòa Điền mở lò vôi. Ông Thanh cho biết: “Khi đó, tại Hòa Điền có hàng chục lò vôi tự phát mọc lên. Dọc 2 bên đường, các lò vôi nằm san sát nhau, đá vôi chất thành đống, lò nung lúc nào cũng đỏ lửa, tấp nập công nhân làm việc. Nhờ mấy năm làm nghề vôi, kinh tế gia đình tôi phát triển hơn, có vốn mở thêm 2 - 3 lò vôi”

Nghề làm vôi còn là sinh kế chính của nhiều người lao động nghèo trên địa bàn xã Hòa Điền. Chị Lê Thị Lợi, ngụ ấp Kiên Thanh, xã Hòa Điền đã có 10 năm theo nghề làm vôi cho biết: “Lúc trước chủ lò có nguồn nguyên liệu ổn định, hoạt động xuyên suốt. Phụ nữ được thuê xúc vôi vô bao, còn đàn ông làm các công việc nặng nhọc hơn như bốc đá đưa lên lò nung. Mỗi ngày tôi kiếm được từ 200.000 - 250.000 đồng”.

Nay đóng cửa im lìm

Nghề làm vôi ở Hòa Điền đang dần thu hẹp, nhiều lò vôi sản xuất không hiệu quả, kinh doanh thua lỗ dẫn đến phá sản, phải đóng cửa im lìm, chuyển sang làm ngành, nghề khác như: Làm ruộng, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản… Theo thống kê của Ủy ban nhân dân (UBND) xã Hòa Điền, trước đây trên địa bàn xã có gần 90 lò vôi, nhưng hiện chỉ còn khoảng 10 lò vôi duy trì hoạt động.

Ông Nguyễn Hữu Thành, Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Điền cho biết, hầu hết các lò vôi ở Hòa Điền đều do người dân tự phát mở, không được chính quyền địa phương cấp phép hoạt động. Công nghệ sản xuất lạc hậu, chủ yếu theo phương pháp thủ công truyền thống đốt bằng than đá nên phát tán một lượng khói bụi lớn ra môi trường, ảnh hưởng đến sinh hoạt của các hộ dân sinh sống trên địa bàn xã. Mặc dù trong quá trình sản xuất, các cơ sở có che chắn bằng lưới, tưới nước dập bụi để hạn chế bụi phát tán, nhưng tình trạng ô nhiễm vẫn còn.

Ngoài vấn đề ô nhiễm môi trường, nguyên nhân chính dẫn đến sự lụi tàn của nghề làm vôi ở Hòa Điền là thiếu nguồn nguyên liệu đá vôi. Từ khi Nhà nước cấp phép cho một số doanh nghiệp khai thác mỏ đá vôi phục vụ sản xuất vật liệu xây dựng, xi-măng, nguồn nguyên liệu đá vôi tại chỗ không còn, chủ lò vôi phải mua nguyên liệu từ các tỉnh khác chở về, từ đó phát sinh thêm chi phí sản xuất. Bên cạnh đó, nguồn nhiên liệu chính để nung vôi là than đá có giá khá cao nên sản xuất gặp rất nhiều khó khăn.

Từng là cơ sở sản xuất vôi lớn nhất nhì ở xã Hòa Điền với vài trăm tấn mỗi tháng, nhưng nay cơ sở sản xuất vôi 79 của anh Đỗ Văn Thanh, ngụ ấp Lung Lớn, chỉ còn duy trì sản xuất cầm chừng, mỗi tháng khoảng vài chục tấn. Anh Thanh cho biết: “Khoảng 4 - 5 năm trước, nghề làm vôi còn cho thu nhập khá, nhưng hiện nay bấp bênh lắm. Nguồn nguyên liệu đá vôi khan hiếm, nếu có mua được thì giá cũng khoảng 330.000 đồng/m³, cao gấp 4 lần so các tỉnh khác nên vôi ở Hòa Điền khó cạnh tranh với sản phẩm cùng loại của các cơ sở ngoài tỉnh”.

Ông Đoàn Văn Hoài, chủ lò vôi tại Hòa Điền trăn trở: “Các lò vôi thủ công khó có thể cạnh tranh với các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất lớn bởi lạc hậu về công nghệ. Với cách sản xuất thủ công, đốt từng mẻ bằng than đá, công suất thấp, chi phí cao. Muốn đầu tư đổi mới công nghệ đốt bằng điện, nhưng chi phí đến hàng tỷ đồng, tôi không có khả năng. Do là nghề truyền thống lâu đời của gia đình, tôi cũng cố gắng duy trì sản xuất”.

Ông Nguyễn Hữu Thành cho biết thêm, trước tình trạng ô nhiễm môi trường từ các lò vôi thủ công, chính quyền địa phương ban hành chủ trương không mở rộng, phát triển nghề làm vôi truyền thống. Đối với các lò vôi còn đang hoạt động, UBND xã yêu cầu các chủ lò vôi, cơ sở sản xuất phải khắc phục tình trạng phát tán khói, bụi nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Đồng thời, xã khuyến khích các lò vôi hoạt động kém hiệu quả chuyển đổi sang các nghề khác. UBND xã phối hợp các ngành tư vấn, đào tạo nghề và giới thiệu việc làm cho người lao động làm việc tại các lò vôi đóng cửa nhằm giúp họ ổn định cuộc sống.

THÙY TRANG

Nguồn: https://baoangiang.com.vn/thang-tram-nghe-voi-hoa-dien-a425831.html