Tháo chốt để kinh tế tư nhân bứt phá: Thổi bùng khát vọng đưa đất nước tiến vào kỷ nguyên mới

Với những thay đổi quyết liệt mang tính cách mạng, các doanh nghiệp cùng chuyên gia kinh tế đều tin tưởng một giai đoạn lịch sử mới đang thật sự mở ra với khối doanh nghiệp tư nhân. Đây sẽ là lực lượng trụ cột đưa đất nước vươn mình tiến vào kỷ nguyên mới.

Báo Thanh niên•23/03/2025

Khu vực kinh tế tư nhân trông đợi nghị quyết mới tháo gỡ tất cả nút thắt để bung sức trỗi dậy cùng đất nước

ẢNH: PHẠM HÙNG

Có môi trường tốt, DNTN VN sẽ vượt lên mạnh mẽ trong 5 năm tới

Kể từ thương chiến Mỹ - Trung cho tới Covid-19 và hiện nay khi chính sách dưới thời Tổng thống Donald Trump liên tục thay đổi khiến thị trường thế giới chao đảo, một trong những bài học quan trọng nhất được chỉ ra là phải dựa vào sức mạnh nội lực. Khi thế giới có nhiều biến động, sức mạnh nội lực là yếu tố quyết định vô cùng quan trọng. "Anh" còn giữ được thị trường xuất khẩu không, có thể tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu hay không, tiếp cận được công nghệ hay không… đều phụ thuộc vào nội lực. Chúng ta không thể trông chờ vào bất cứ đối tác nước ngoài nào để họ dẫn dắt đất nước mình đi lên. Ngay cả khát khao đầu tư công nghệ cao, bán dẫn… nếu trong nước mình không có đủ điều kiện thì không ai chọn vào đầu tư.

Mặc dù VN luôn được đánh giá là điểm sáng thu hút FDI nhưng cạnh tranh là rất lớn và nội lực là yếu tố quyết định. Trong nội lực, xác định doanh nghiệp (DN) nhà nước chỉ đầu tư những lĩnh vực thiết yếu mà DN tư nhân (DNTN) chưa làm được, đóng vai trò nguồn cung cấp chính và phải tập trung vào làm thật tốt. Đơn cử như với điện, phải tiêu hóa được nguồn năng lượng tái tạo của bao nhiêu DNTN đã đầu tư. Còn lại, khối DNTN sẽ là động lực chính cần tập trung thúc đẩy thật mạnh, trở thành trụ cột cho nội lực quốc gia. Cuộc thay đổi lần này của Tổng Bí thư Tô Lâm thực sự là thay đổi cách mạng đối với DNTN của VN. 40 năm sau đổi mới, 50 năm sau đất nước thống nhất và 80 năm sau khi giành độc lập, khu vực kinh tế tư nhân đến nay đã thực sự được công nhận vai trò một cách đích đáng. Chỉ cần có môi trường tốt, bộ máy chuyển động nhanh thì chắc chắn DNTN VN có thể nhanh chóng phát triển mạnh mẽ, vượt lên trong vòng 5 năm tới.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan

ẢNH: NVCC

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan

Kinh tế tư nhân phải trở thành những xương sống, cạnh tranh mạnh trên thế giới

Khẳng định của Tổng Bí thư Tô Lâm rằng khu vực DNTN là động lực quan trọng nhất cho sự phát triển kinh tế đã tạo ra một bước chuyển mới, phá bỏ những định kiến, giáo điều và cấm kỵ trong quan điểm về kinh tế tư nhân (KTTN). Năm 1986, khi VN đưa KTTN vào nền kinh tế nhiều thành phần, lập tức kinh tế trong nước hồi sinh. Ngay từ đầu, lực lượng DNTN VN đã làm được những điều mà tôi cho rằng "kinh thiên động địa" - đưa nền kinh tế thoát khỏi khủng hoảng trong thời gian cực kỳ ngắn, dù ở một vị thế thấp kém, chưa được coi trọng. Phải đến bây giờ, vai trò của khối KTTN mới thực sự được nhìn nhận là động lực quan trọng nhất. Sự kiện này mang ý nghĩa đặc biệt, là một điểm tựa quan trọng, tạo niềm tin vào sự lựa chọn nền kinh tế thị trường của VN hơn 40 năm nay thật sự đúng đắn và có triển vọng. Trong sứ mệnh chung của kinh tế thị trường, KTTN là lực lượng nền tảng, quyết định, đồng thời còn tạo ra hệ thống kinh tế toàn cầu.

Vì vậy, KTTN phải được hỗ trợ, tạo điều kiện, dẫn dắt để trở thành những xương sống, những "gương mặt" cạnh tranh mạnh trên thế giới. Ở đây, vai trò hỗ trợ và kiến tạo của nhà nước là vô cùng quan trọng. Để làm được điều này, chúng ta cần giải phóng lập trường quan điểm, thay đổi từ tư duy tới chế độ, chính sách; qua đó giúp KTTN thực sự trở thành đòn bẩy của xã hội thịnh vượng. Chúng ta rất cần một chiến lược phát triển lực lượng DN Việt, trong đó yêu cầu DN có những năng lực, phẩm chất mới, đặc biệt là tính sáng tạo. Chiến lược phát triển DNTN không chỉ dừng lại ở việc giải quyết các vấn đề về cấp phép, mà phải tạo ra một chiến lược phát triển toàn diện. Chỉ có như vậy, đất nước mới có thể bắt kịp đà phát triển và tiến vào quỹ đạo mới.

PGS-TS Trần Đình Thiên

ẢNH: NVCC

PGS-TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế VN

Mong những chính sách được cụ thể hóa bằng một luật riêng cho KTTN

Lời kêu gọi cùng những hành động mạnh mẽ, quyết liệt của Tổng Bí thư Tô Lâmvà Chính phủ đã khích lệ và tạo dựng niềm tin mạnh mẽ cho cộng đồng DNTN, thổi lên khát vọng góp phần vào phát triển kinh tế, đưa đất nước tiến lên giàu mạnh. Song vẫn nhiều trăn trở bởi còn đó những điểm nghẽn đang kìm hãm sự phát triển của khối KTTN. Chính phủ đang xây dựng nghị quyết mới cho khối DNTN, chúng tôi kỳ vọng nghị quyết sẽ có các biện pháp toàn diện, cụ thể hơn. Đặc biệt, nghị quyết cần phải có các chính sách khuyến khích KTTN đổi mới công nghệ và nâng cấp công nghiệp; bảo đảm quyền tham gia thiết lập tiêu chuẩn và sử dụng nguồn dữ liệu của DNTN; hỗ trợ DNTN tham gia vào các lĩnh vực chiến lược; tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ; tạo môi trường kinh doanh bình đẳng và minh bạch.

Chính sách khuyến khích phát triển KTTN cần gắn với quy mô mà DN, lĩnh vực tham gia. Đơn cử, ưu tiên hỗ trợ các DN vừa và nhỏ, DN khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo về nguồn vốn, đất đai, thuế… Ưu tiên những ngành công nghệ, du lịch, nông nghiệp sạch, bất động sản xanh, năng lượng sạch, tái tạo… Cuối cùng, theo tôi, chúng ta cần xây dựng cơ chế hợp tác giữa DNTN - trường đại học hoặc viện nghiên cứu để thúc đẩy chuyển đổi thành tựu KH-CN và đẩy nhanh thương mại hóa công nghệ mới, sản phẩm mới.

Bà Lưu Thị Thanh Mẫu

ẢNH: NVCC

Th.S Lưu Thị Thanh Mẫu, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Bất động sản TP.HCM

Cần xem các DNTN lớn là những "đại bàng", hỗ trợ để vươn tầm quốc tế

Chúng tôi mong muốn nghị quyết mới về KTTN sẽ cụ thể hóa các chính sách rõ ràng, sát thực tiễn và đủ mạnh để giải quyết các khó khăn, vướng mắc mà DN đang gặp. Trong đó, cải cách hành chính cần được xem là ưu tiên hàng đầu. DN kỳ vọng nghị quyết mới sẽ tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ việc cắt giảm các thủ tục không cần thiết, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số để rút ngắn thời gian xử lý thủ tục cấp phép đầu tư, giấy phép kinh doanh, thuế, hải quan… Đặc biệt, các địa phương cần công khai, minh bạch toàn bộ quy trình hành chính và phải chịu trách nhiệm giải trình rõ ràng trước DN và xã hội. Đồng thời, chúng tôi mong muốn nghị quyết nêu bật các chính sách hỗ trợ các DNTN đầu ngành thông qua các ưu đãi về thuế, tín dụng, tiếp cận các dự án đầu tư lớn mang tính quốc gia. Các DNTN lớn của VN như Vingroup, THACO, FPT... cần được xem là những "con đại bàng", được trao cơ hội và điều kiện để phát triển vươn tầm quốc tế, dẫn dắt và tạo sức lan tỏa trong cộng đồng DN VN.

Song song đó là xây dựng các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp tại các đô thị lớn với vai trò "one-stop-shop" cung cấp đầy đủ dịch vụ tư vấn, đào tạo, đầu tư ban đầu và kết nối thị trường quốc tế. Hiện nay, tiếp cận vốn là khó khăn lớn nhất với nhiều DN, nhất là các DN trẻ, các start-up DN vừa và nhỏ. Chúng tôi đề xuất nhà nước thành lập các quỹ bảo lãnh tín dụng đặc thù dành cho DN trẻ và start-up công nghệ, đổi mới sáng tạo. Các quỹ này sẽ bảo lãnh cho vay không cần thế chấp hoặc với tài sản thế chấp linh hoạt, lãi suất ưu đãi thấp, thủ tục nhanh gọn, rõ ràng để kích thích tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, giúp các DN vừa và nhỏ cải thiện nội lực, hợp cùng sức mạnh với các "đại bàng" lớn.