Thay đổi tư duy quản trị hợp tác xã, trao quyền cho nông dân

DNVN - FFT không chỉ mang tính dự án hỗ trợ các hợp tác xã, mà tạo ra sự chuyển đổi tư duy: từ sản xuất theo thói quen sang sản xuất theo nhu cầu thị trường và người tiêu dùng. Khi sản phẩm phù hợp nhu cầu, chính nông dân sẽ quyết định giá trị sản phẩm, thay vì bị động theo giá thị trường như trước.

Đây là nhận định của bà Cao Xuân thu Vân - Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Cao Xuân Thu Vân tại hội thảo tổng kết chương trình “Chuyển đổi lấy nông dân làm trọng tâm” (Farmers Focused Transformation - FFT) giai đoạn 2021 - 2025, do Stichting Agriterra Hà Lan phối hợp Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã TP Cần Thơ tổ chức sáng 14/11.

Hội thảo tổng kết chương trình “Chuyển đổi lấy nông dân làm trọng tâm” (Farmers Focused Transformation - FFT) giai đoạn 2021 - 2025.

FFT là sáng kiến toàn cầu của Agriterra, triển khai tại 13 quốc gia châu Phi và châu Á, hướng đến hỗ trợ 1 triệu nông dân và huy động 60 triệu Euro cho phát triển hợp tác xã. Chương trình hoạt động trên ba trụ cột chính: phát triển kinh doanh do nông dân làm chủ; cung cấp dịch vụ bền vững cho thành viên hợp tác xã và thúc đẩy đối thoại chính sách giữa nông dân và nhà nước

Tại Việt Nam, từ năm 2017, Agriterra đã đồng hành cùng hơn 60 hợp tác xã 16 liên minh hợp tác xã tỉnh/thành và hội nông dân tại 16 địa phương, mang lại lợi ích cho khoảng 80.000 nông dân. Riêng giai đoạn 2021 - 2025, chương trình tập trung hỗ trợ 35 hợp tác xã trên các lĩnh vực: nâng cao năng lực quản trị, chuyển đổi số, thích ứng biến đổi khí hậu, phát triển dịch vụ và tăng cường vai trò phụ nữ - thanh niên.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ đánh giá, hợp tác xã đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong kết nối nông dân sản xuất nhỏ với thị trường. Tuy nhiên, hợp tác xã vẫn gặp nhiều rào cản như: năng lực quản trị còn hạn chế, khó tiếp cận nguồn lực và khoảng cách giữa chính sách thực thi. FFT đã góp phần giải quyết từng nút thắt thông qua nâng cao năng lực và thúc đẩy đối thoại chính sách.

Về quá trình đổi mới của đơn vị trong thời gian tham gia FFT, ông Huỳnh Đăng Khoa - Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Rạch Lọp (xã Hùng Hòa, tỉnh Vĩnh Long) cho biết, đơn vị thành lập năm 2016, hiện có 519 thành viên, bộ máy gồm hội đồng, ban kiểm soát và ban giám đốc cùng nhiều tổ chuyên môn như: tổ sản xuất, tổ phun xịt, tổ cung ứng vật tư, tổ tưới tiêu và tổ dịch vụ bay drone. Hiện, hợp tác xã định hướng hoàn thiện chuỗi giá trị lúa gạo, gắn sản xuất lúa thông minh với đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp.

Theo ông Khoa, thời gian qua hợp tác xã đạt được nhiều kết quả tốt nhờ FFT gồm: 51 thành viên hưởng lợi trực tiếp, thu nhập bình quân tăng đáng kể. Tổng doanh thu năm đạt 15 tỷ đồng, lợi nhuận 9 tỷ đồng, giảm chi phí đầu vào nhờ mua vật tư chất lượng với giá hợp lý.

Giá trị sản phẩm nhờ liên kết thị trường, ký kết hợp đồng bao tiêu tăng. Đổi mới dịch vụ: cung cấp dịch vụ sau thu hoạch, drone, tưới tiêu… “Điều quan trọng nhất là thay đổi tư duy quản trị, từ mô hình truyền thống sang mô hình lấy thị trường làm định hướng, tăng vai trò của thành viên, minh bạch tài chính và chuyên nghiệp trong vận hành”, ông Khoa nhấn mạnh.

Các đại biểu tham quan gian trưng bày sản phẩm tại hội thảo.

Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Cao Xuân Thu Vân cho rằng, FFT không chỉ mang tính dự án hỗ trợ, mà tạo ra sự chuyển đổi tư duy: từ sản xuất theo thói quen sang sản xuất theo nhu cầu thị trường và người tiêu dùng. Khi sản phẩm phù hợp nhu cầu, chính nông dân sẽ quyết định giá trị sản phẩm, thay vì bị động theo giá thị trường như trước.

Hợp tác xã là tổ chức kinh tế nhưng mang tính xã hội rõ nét, lấy lợi ích thành viên làm trọng tâm. Khác với doanh nghiệp, quyền quyết định của hợp tác xã không phụ thuộc vào mức vốn góp. Vì vậy, nâng cao năng lực thành viên chính là chìa khóa giúp hợp tác xã phát triển bền vững.

“Chương trình còn giúp các hợp tác xã xây dựng kế hoạch kinh doanh, cải thiện quản trị tài chính, áp dụng chuyển đổi số và phát triển dịch vụ. Nhiều mô hình tạo tiếng vang, như hợp tác xã trồng cà phê tại khu vực miền Trung ứng dụng công nghệ đo đạc, theo dõi cây trồng, truy xuất nguồn gốc với mục tiêu gắn mỗi tấn cà phê với chứng chỉ carbon, tối ưu giá bán ra thị trường.

Ở nhiều địa phương, đặc biệt tại Hậu Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long… chương trình hỗ trợ hợp tác xã tăng năng lực kinh doanh để tiếp cận nguồn lực, tham gia đề án phát triển hợp tác xã theo Nghị quyết trung ương. Chuyển đổi số cũng là điểm nhấn, khi nhiều hợp tác xã mạnh dạn áp dụng ứng dụng quản lý sản xuất, giám sát chất lượng, ghi chép điện tử, sử dụng drone để giảm chi phí và nâng cao hiệu quả. Một số hợp tác xã thậm chí đã tiến đến mô hình sản xuất theo “bản đồ số hóa cây trồng”, kết nối với doanh nghiệp xuất khẩu và chuẩn bị tham gia thị trường tín chỉ carbon - hướng đi mới của nông nghiệp bền vững”, bà Vân dẫn chứng.

Long Vân

Nguồn: https://doanhnghiepvn.vn/doanh-nghiep/thay-doi-tu-duy-quan-tri-hop-tac-xa-trao-quyen-cho-nong-dan/20251114105756667