Vấn đề này được nêu ra tại hội thảo “Phát triển năng lực trí tuệ nhân tạo cho người học” do Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Tạp chí Một Thế Giới cùng các đơn vị tổ chức ngày 28/10.

GS.TS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, Bộ GD-ĐT cho hay, trí tuệ nhân tạo (AI) hiện diện ở khắp mọi nơi và ngày càng phát triển. Vì vậy, học sinh cần được trang bị những hiểu biết về AI càng sớm càng tốt.

Thực tế trong thời gian qua, các nhà trường cũng đã triển khai sử dụng AI rất sôi động. Theo báo cáo của Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, khảo sát năm 2023 với hơn 11.000 học sinh THCS cho thấy, 87% học sinh THCS đã biết đến trí tuệ nhân tạo, trong đó 86% đánh giá AI mang lại lợi ích cho việc học. Ví dụ, học sinh dùng ChatGPT có thể trả lời được các câu hỏi khó.

Đối với giáo viên, khảo sát năm 2024 với gần 35.000 giáo viên phổ thông tham gia cho thấy, 76% giáo viên đã từng sử dụng AI trong dạy học, hơn 60% trong số đó là tự học, tự tìm hiểu để ứng dụng. 

Dù diễn ra sôi động nhưng ông Vinh đánh giá, công nghệ vẫn chưa giải quyết được các vấn đề lõi của giáo dục.

le anh vinh.jpg
GS.TS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, Bộ GD-ĐT.

Ông đưa ra thực tế hiện nay, nhờ sự hỗ trợ của AI, giáo viên có thể soạn bài rất nhanh, chỉ vài phút sẽ xong một bài giảng hay hoặc có một slide đẹp. Học sinh khi nhận bài tập cũng chỉ cần dùng AI, vài phút có thể giải quyết hết. 

“Như vậy, giáo viên dùng AI để dạy, học sinh dùng AI để học, cuối cùng chẳng ai dạy cũng chẳng ai học, chỉ có máy học và ngày càng thông minh hơn mà thôi”, GS.TS Lê Anh Vinh nói.

Ông lấy một ví dụ khác, giáo viên giờ đây có thể dùng AI để chấm bài rất đơn giản. Với cả nghìn bài luận, thầy cô có thể chấm rất nhanh, phân tích dữ liệu và đưa ra khuyến nghị với người học.

“Nhưng liệu học sinh có cần điều đó không? Không ai viết một bài luận lại muốn bài của mình được đọc và phản biện bởi AI cả. Như vậy, công nghệ có thể làm được nhiều thứ nhưng lại không giải quyết được vấn đề lõi của giáo dục”.

Nói cách khác, theo ông Vinh, “công nghệ ở tất cả mọi nơi trừ giáo dục”. 

Làm thế nào để triển khai AI vào trong trường học?

Để làm được điều này, theo GS.TS Lê Anh Vinh, cần dựa trên 3 trụ cột chính. Trước hết, cần có khung chính sách nhất quán để đưa AI vào nhà trường. Ông lấy dẫn chứng thực tế hiện nay, ở nhiều quốc gia trên thế giới cũng đã đưa ra những chính sách nhất quán và lộ trình dài hạn.

“Khi chúng tôi nói chuyện với các chuyên gia Trung Quốc, họ rất tự hào cho biết từ năm 2004, đất nước này đã đưa các nội dung giảng dạy về trí tuệ nhân tạo vào môn Khoa học máy tính ở bậc THPT. Nhờ vậy, thế hệ học sinh từng học những nội dung này - hiện khoảng 30 tuổi - đã trở thành nguồn nhân lực chất lượng về trí tuệ nhân tạo”, ông nói.

Ngoài ra, cần phải có chương trình giảng dạy, tài liệu toàn diện và linh hoạt, bên cạnh các nguồn lực về con người và tài chính.

GS.TS Lê Anh Vinh cho hay để triển khai AI vào chương trình THPT, hiện nay có 3 quan điểm, bao gồm: tích hợp AI vào các môn học; xem AI như một phần của môn Tin học; xem AI như một môn học độc lập. 

“Quan điểm của chúng tôi là vừa phải đưa tích hợp vào ứng dụng trong các môn học, vừa phải có phần dạy độc lập để cung cấp những nội dung đặc thù về AI cho học sinh. Cách tiếp cận phải theo từng bước rõ ràng, có đánh giá nghiên cứu”.

Chẳng hạn, ở bậc Tiểu học là cấp độ làm quen, vui chơi cùng công nghệ với mục tiêu giúp học sinh hiểu AI là gì, những ảnh hưởng đơn giản của AI. Ở bậc THCS là cấp độ nền tảng, giúp học sinh rèn tư duy, kỹ năng với mục tiêu phát triển năng lực nền tảng, ứng dụng và bước đầu phân tích những tác động tới xã hội của AI.

Ở bậc THPT là cấp độ kiến tạo, nhằm giúp học sinh tự tin sử dụng AI, hiểu một số nguyên lý cơ bản và thiết kế, điều chỉnh công cụ AI đơn giản...

Ông Vinh cho biết thêm hiện Vụ Giáo dục Phổ thông cũng đang xây dựng phương án triển khai thí điểm ngay trong năm học 2025-2026 và dựa trên kết quả thí điểm để xem xét triển khai trên quy mô toàn quốc.

TS Trần Trọng Tùng, Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ cho hay trong lĩnh vực giáo dục, AI đang mở ra những phương thức học tập và giảng dạy hoàn toàn mới. 

Người học có thể tương tác, thảo luận, được hỗ trợ bởi các “trợ lý ảo”, giúp quá trình tiếp thu kiến thức trở nên sinh động, cá nhân hóa và hiệu quả hơn. Ngoài ra, AI cũng giúp mở rộng khả năng học tập, xóa bỏ giới hạn về không gian, thời gian.

Tuy nhiên, AI cũng mang theo những thách thức không nhỏ. Câu chuyện gần đây được nêu trên các phương tiện truyền thông về một học sinh thường xuyên sử dụng trợ lý AI để trao đổi, tâm sự trong đời sống và học tập. Nhưng tới một ngày, vì quá căng thẳng, học sinh này đã xin ý kiến của AI. AI đã đưa ra lời khuyên sai lệch, khiến học sinh này có hành động dại dột.

Theo TS Tùng, đây là hồi chuông cảnh báo mạnh mẽ. Khi công nghệ trở thành “người bạn” gần gũi nhất của con người, đặc biệt là giới trẻ, trách nhiệm định hướng và giáo dục kỹ năng số càng trở nên cấp thiết.

Chấm bài của sinh viên, thầy cô ‘đau đầu’ không biết trò làm hay ChatGPT làmTrong bối cảnh các công cụ AI như ChatGPT được sử dụng phổ biến, giáo viên cũng gặp phải thách thức “đau đầu” khi chấm bài là không biết sinh viên tự làm hay do ChatGPT làm.

Nguồn: https://vietnamnet.vn/thay-dung-ai-de-day-tro-dung-ai-de-hoc-cuoi-cung-chi-co-cong-nghe-lam-viec-2457194.html