Thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản Việt Nam sang EU

Xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam với tổng kim ngạch 10 tháng đạt hơn 58 tỷ USD, tăng gần 13% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, thị trường EU mới chỉ đóng góp khoảng 3% thị phần

EU: thị trường rộng lớn nhưng yêu cầu cao và cạnh tranh nhiều tầng

EU là thị trường nông sản lớn thứ ba thế giới, có khả năng tiêu thụ ổn định và sức mua cao. Tuy nhiên, thị phần của Việt Nam chỉ dừng lại ở 3%, dù ta nằm trong nhóm xuất khẩu đứng đầu về cà phê, hạt điều, hồ tiêu, thủy sản và trái cây nhiệt đới.

Nguyên nhân chính xuất phát từ yêu cầu ngày càng khắt khe của EU về tiêu chuẩn xanh, môi trường, truy xuất nguồn gốc, quy định IUU đối với thủy sản, và chính sách nông nghiệp bền vững.

Phần lớn doanh nghiệp Việt Nam còn hạn chế về quy mô, năng lực kiểm soát chất lượng và khả năng đáp ứng tiêu chuẩn, đặc biệt là tiêu chuẩn xanh, vốn là trọng tâm trong các chiến lược mới của EU.

Đại diện nhiều địa phương nhấn mạnh rằng tư duy xuất khẩu cần dịch chuyển từ số lượng sang chất lượng, từ hàng thô sang hàng giá trị cao, đồng thời cải thiện khả năng xây dựng thương hiệu phù hợp với thị hiếu châu Âu.

Yếu tố văn hóa, câu chuyện sản phẩm, và giá trị quốc gia cũng cần được tăng cường để tạo lợi thế cạnh tranh so với đối thủ trong khu vực.

Doanh nghiệp Việt Nam đối mặt thách thức năng lực và quy định kỹ thuật

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn gặp khó khăn khi tiếp cận thị trường EU do không theo kịp tốc độ thay đổi của các quy định. Các yêu cầu về sản xuất bền vững, giảm phát thải, bao bì tái chế, tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và hồ sơ minh bạch là rào cản lớn.

Tỉnh Vĩnh Long và Quảng Trị đều đề nghị hỗ trợ doanh nghiệp trong việc chuyển đổi xanh, cập nhật thông tin quy định, và xây dựng chuỗi sản xuất bền vững. Thanh Hóa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo ra sản phẩm phù hợp thị hiếu, không chỉ đáp ứng chuẩn kỹ thuật.

VASEP nêu rõ tác động lớn của Thẻ vàng IUU, làm giảm khả năng xuất khẩu thủy sản sang EU, dù thủy sản là một trong những mặt hàng mạnh nhất của Việt Nam. Ngành kỳ vọng nhận được hỗ trợ công nghệ từ EU để cải thiện hệ thống khai thác bền vững.

Các doanh nhân Việt tại châu Âu cũng cho rằng việc gắn sản phẩm với thương hiệu quốc gia và câu chuyện văn hóa là yếu tố cốt lõi để tạo sự khác biệt. Những sự kiện văn hóa như “Tuần lễ Phở” có thể là cách hiệu quả để nâng cao nhận diện.

Vai trò của cơ quan đại diện Việt Nam và EVFTA trong mở rộng thị phần

Các cơ quan đại diện Việt Nam tại châu Âu đánh giá rằng EU có thị trường tiêu dùng ổn định và ưu tiên rõ ràng cho sản phẩm hữu cơ – một lợi thế của Việt Nam. Tuy vậy, cạnh tranh với các nước trong khu vực ngày càng mạnh, đòi hỏi nỗ lực quảng bá và xúc tiến thương mại sáng tạo hơn.

Đại sứ Nguyễn Văn Thảo khẳng định rằng yêu cầu cao của EU không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để nông sản Việt tăng chất lượng và đạt chuẩn quốc tế. EVFTA tạo lợi thế lớn về thuế quan nhưng muốn tận dụng được, doanh nghiệp phải đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn.

Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng khẳng định Bộ Ngoại giao coi doanh nghiệp là trung tâm phục vụ và sẽ tiếp tục hỗ trợ họ tiếp cận thông tin chính sách, kết nối thị trường, nhập sâu vào các chuỗi phân phối tại châu Âu. Đồng thời, các địa phương được yêu cầu chủ động phối hợp, xây dựng thương hiệu quốc gia gắn với câu chuyện Việt Nam.

Bức tranh xuất khẩu 10 tháng năm 2025: tăng trưởng mạnh nhưng không đồng đều

Trong 10 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 58,13 tỷ USD, tăng 12,9% so với cùng kỳ. Nông sản đạt 31,34 tỷ USD; thủy sản đạt 9,31 tỷ USD; lâm sản đạt gần 15 tỷ USD; chăn nuôi đạt 512,9 triệu USD.

Thị trường có sự phân hóa rõ rệt. Châu Á chiếm 44,7%, châu Mỹ 22,7%, và châu Âu 13,8%. Riêng xuất khẩu sang EU tăng mạnh 37,5%, cao hơn nhiều khu vực khác. Xuất khẩu sang châu Phi tăng 83,6%, cho thấy doanh nghiệp Việt đang mở rộng ra nhiều thị trường mới.

Trung Quốc vẫn dẫn đầu với 21,4%, Hoa Kỳ 20,4%, và Nhật Bản 7%. Cả ba thị trường đều tăng so với năm trước.

Giá xuất khẩu là động lực lớn của tăng trưởng năm nay. Cà phê tăng giá 42,5%, đưa tổng kim ngạch 10 tháng lên 7,41 tỷ USD, dù khối lượng chỉ tăng 13,5%. Đức, Ý và Tây Ban Nha là ba thị trường lớn nhất.

Hạt điều đạt 4,25 tỷ USD, tăng gần 19% về giá trị dù khối lượng chỉ tăng 2,2%. Hạt tiêu đạt 1,4 tỷ USD, tăng 25,8% dù sản lượng giảm gần 6%, nhờ giá tăng tới 33,7%.

Rau quả đạt 7,09 tỷ USD, tăng 15,1%, trong đó Trung Quốc chiếm gần 63%. Đây tiếp tục là ngành hàng có tốc độ tăng ổn định và bền vững nhất.

Trái ngược nhiều mặt hàng khác, gạo ghi nhận giảm mạnh cả về sản lượng và giá trị. Giá trung bình chỉ còn 511 USD/tấn, giảm 18,5%. Khối lượng 10 tháng đạt 7,2 triệu tấn, giảm 6,5%; giá trị chỉ đạt 3,7 tỷ USD, giảm gần 24%.

Thị trường EU đòi hỏi cao nhất, nhưng cũng trả giá tốt nhất và ổn định nhất. Việt Nam đang tăng trưởng mạnh ở nhiều thị trường, song muốn mở rộng bền vững thì EU phải trở thành trọng tâm chiến lược.

Để đạt được điều đó, cần sự phối hợp giữa nhà nước - doanh nghiệp - cơ quan đại diện - hiệp hội ngành hàng. Chuyển đổi xanh, đáp ứng tiêu chuẩn, xây dựng thương hiệu và tận dụng EVFTA sẽ là chìa khóa giúp Việt Nam vượt qua rào cản để chiếm thị phần lớn hơn trong một thị trường trị giá hàng nghìn tỷ USD.

Nguồn: https://baodanang.vn/thuc-day-xuat-khau-nong-lam-thuy-san-viet-nam-sang-eu-3310032.html