Tiêu chuẩn xanh – Chìa khóa để hàng Việt vào thị trường quốc tế

ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị), đang khẳng định vị thế như một "giấy thông hành" không thể thiếu cho doanh nghiệp Việt Nam hướng tới tăng trưởng bền vững.

ESG – tiêu chuẩn toàn cầu

Khái niệm ESG lần đầu xuất hiện trong báo cáo Liên Hợp Quốc năm 2004. Sau hơn 20 năm, ESG đã phát triển thành một hệ sinh thái tài chính khổng lồ, với tổng tài sản quản lý toàn cầu đạt hơn 41.000 tỷ USD.

Ngày nay, ESG không chỉ là xu hướng mà đã trở thành chuẩn mực toàn cầu. Từ cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) đến quy định chống phá rừng (EUDR) của châu Âu, các "hàng rào xanh" ngày càng chặt chẽ. Không tuân thủ ESG, hàng hóa Việt Nam sẽ khó chen chân vào chuỗi cung ứng quốc tế.

Tại hội thảo "Hướng dẫn và hỗ trợ tài chính để thực hiện ESG vào thị trường EU" vừa diễn ra ở TP Hồ Chí Minh, hơn 130 doanh nghiệp được khuyến cáo phải thay đổi thực chất. Doanh nghiệp buộc phải chuyển đổi từ nhà xưởng, quy trình sản xuất, quản trị dữ liệu đến tiết kiệm năng lượng.

Bà Nguyễn Cẩm Chi, Giám đốc khối tư vấn phát triển bền vững Công ty TNHH Tư vấn và Quản lý MCG, nhấn mạnh: "Một bóng đèn lắp dư công suất cũng là lãng phí, nghĩa là phát thải thừa thãi. Doanh nghiệp Việt không thể làm ESG chỉ để đối phó báo cáo".

ESG: Bệ phóng xanh cho doanh nghiệp Việt - Ảnh 1.

Doanh nghiệp Việt không thể chỉ làm ESG để đối phó báo cáo mà phải thay đổi thực chất từ nhà xưởng, quy trình sản xuất, quản trị dữ liệu đến tiết kiệm năng lượng.

Doanh nghiệp Việt: từ kế hoạch đến hành động

Khảo sát năm 2025 của PwC Việt Nam với 174 doanh nghiệp cho thấy 89% đã hoặc đang lập kế hoạch ESG, tăng từ 80% năm 2022. Trong đó, 54% đã triển khai thực tế.

Ông Nguyễn Hoàng Nam, Lãnh đạo dịch vụ tư vấn ESG kiêm Phó Tổng Giám đốc PwC Việt Nam, nhận định: "Doanh nghiệp Việt đang bước vào giai đoạn trưởng thành ESG mới. Sự chuyển dịch từ lập kế hoạch sang hành động ngày càng rõ nét, nhưng cần chiến lược tích hợp sâu, dữ liệu thông minh và hợp tác chặt chẽ".

Trong ba trụ cột ESG, quản trị được xem là mạnh nhất: 41% doanh nghiệp đã xây dựng cơ cấu chính thức, 68% có Hội đồng Quản trị tham gia. Điều này phản ánh cam kết rõ nét từ lãnh đạo cấp cao.

Tuy nhiên, sự chênh lệch còn lớn. Doanh nghiệp FDI dẫn đầu với 71% triển khai nhờ tuân thủ tiêu chuẩn toàn cầu. Doanh nghiệp niêm yết đạt 57%, được thúc đẩy bởi áp lực nhà đầu tư. Doanh nghiệp tư nhân hoặc chưa niêm yết chỉ đạt 27%, trong đó 23% chưa có kế hoạch. Rào cản chính vẫn là thiếu chiến lược (70%) và nhân sự chuyên môn (60%).

Áp lực và cơ hội

Khó khăn lớn nhất trong hành trình ESG của doanh nghiệp Việt là vốn và lộ trình đầu tư. Ông Nguyễn Duy Tâm, Giám đốc ESG của Phúc Sinh Group, cho rằng huy động vốn xanh không chỉ là áp lực mà còn là cam kết. "Nhà đầu tư quan tâm đến lộ trình minh bạch, khả thi, chứ không chỉ nhu cầu vốn", ông Tâm chia sẻ.

Thực tế, cơ hội tài chính xanh đang ngày càng rộng mở. Quỹ Aavishkaar Capital, đơn vị quản lý hơn 500 triệu USD, công bố kế hoạch mở rộng vào Việt Nam. Ngoài vốn, quỹ còn cam kết hỗ trợ đào tạo miễn phí cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, giúp họ tiếp cận nguồn vốn bền vững.

ESG: Bệ phóng xanh cho doanh nghiệp Việt - Ảnh 2.

Từ tuân thủ đến hướng đến phát triển xanh và bền vững, ESG đang biến doanh nghiệp Việt thành phiên bản mạnh mẽ hơn.

Bà Đinh Thị Quỳnh Vân, Chủ tịch PwC Việt Nam, dẫn nghiên cứu toàn cầu "Value in Motion" cho biết: hàng nghìn tỷ USD đang tái phân bổ vào lĩnh vực bền vững, nhờ ba động lực không đảo ngược là khí hậu, công nghệ và kỳ vọng xã hội.

Theo PwC, 59% doanh nghiệp Việt mong Chính phủ có hỗ trợ tài chính gắn với ESG, 56% cần tiêu chuẩn xanh thống nhất, 55% kỳ vọng ưu đãi pháp lý. Với doanh nghiệp mới, cần lộ trình đào tạo cơ bản. Với doanh nghiệp trưởng thành, cần công cụ theo dõi phát thải và phân tích dữ liệu.

Các chuyên gia khẳng định, ESG không phải chi phí phát sinh mà là bệ phóng giúp doanh nghiệp tăng trưởng. Trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050, ESG vừa là áp lực, vừa là cơ hội để hàng Việt tiến xa hơn.

Nguồn: https://vtv.vn/tieu-chuan-xanh-chia-khoa-de-hang-viet-vao-thi-truong-quoc-te-100250924185125377.htm