Hệ thống hầm bơm trong lò của Công ty CP Than Vàng Danh được vận hành bảo đảm an toàn và hiệu quả sản xuất.
Nhân rộng các mô hình điểm
Trung bình mỗi năm TKV sản xuất khoảng 35-40 triệu tấn than nguyên khai, chiếm 85% sản lượng khai thác than cả nước; nhập khẩu 5-10 triệu tấn; tiêu thụ 35-45 triệu tấn than thương phẩm, chủ yếu phục vụ sản xuất điện. Với quy mô lớn như vậy, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả trở thành yêu cầu bắt buộc để vừa nâng cao năng suất, chất lượng, vừa giảm chi phí sản xuất, kinh doanh. Thời gian qua, nhiều đơn vị của TKV đã triển khai đồng bộ các giải pháp tiết kiệm năng lượng, bước đầu mang lại kết quả rõ nét, giúp hạn chế lãng phí và gia tăng lợi ích cho doanh nghiệp.
Điển hình như Công ty CP Than Vàng Danh đã xây dựng và triển khai kế hoạch sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả ngay từ đầu năm 2025, với các chỉ thị và quy trình cụ thể áp dụng đến từng bộ phận. Công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức được thực hiện thường xuyên, coi đây là yếu tố then chốt để biến tiết kiệm năng lượng thành hành động tự giác hằng ngày.
Song song với tuyên truyền, công ty áp dụng nhiều biện pháp kỹ thuật: Bố trí vận hành hợp lý, hạn chế thiết bị công suất lớn vào giờ cao điểm, không để máy móc chạy non tải hoặc không tải, duy trì hệ số cosφ ổn định. Đặc biệt, 21/28 máy bơm trung tâm đã được lắp khởi động mềm phòng nổ 6kV, các trạm quạt gió, tuyến băng tải lò giếng, thượng trục tải đều được trang bị biến tần và khởi động mềm. Hơn 200 biến tần và khởi động mềm hạ thế đã lắp đặt cho thiết bị trong hầm lò và nhà máy tuyển, giúp giảm tổn thất điện năng và ổn định lưới điện.
Hệ thống điện mặt trời được lắp đặt và sử dụng tại khu văn phòng Công ty CP Than Vàng Danh, góp phần tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi trường.
Hệ thống điện mặt trời đưa vào vận hành từ tháng 9/2023 cũng tiếp tục phát huy hiệu quả. Năm 2024, hệ thống cung cấp 75.272kWh; 8 tháng năm 2025 đạt gần 50.000kWh. Công ty dự kiến mở rộng lắp đặt tại trụ sở và khu sản xuất Lán Tháp trong năm 2026, khẳng định định hướng phát triển gắn với năng lượng tái tạo.
Nhờ các giải pháp đồng bộ, kết quả tiết kiệm năng lượng tại Than Vàng Danh rất khả quan. Năm 2024, tổng điện năng tiêu thụ đạt 86,59 triệu kWh, thấp hơn kế hoạch; tỷ suất tiêu hao điện đạt 26,64 kWh/tấn, tiết kiệm gần 1,93 triệu kWh (tương đương 3,3%). Riêng 7 tháng năm 2025, công ty tiết kiệm thêm 1,52 triệu kWh. Cùng với đó, việc kiểm soát chặt nhiên liệu dầu DO và xăng mang lại hiệu quả rõ rệt. Năm 2024 tiêu thụ 1,61 triệu lít dầu DO, giảm 190.000 lít so với kế hoạch. Các biện pháp như kẹp chì thùng nhiên liệu, cấp phát theo dung tích thực tế, giám sát bằng camera và GPS 24/24 giúp quản lý minh bạch, hạn chế thất thoát nguyên liệu dầu DO và xăng.
Ông Phạm Thế Hưng, Phó Giám đốc Công ty CP Than Vàng Danh, nhấn mạnh: Tiết kiệm năng lượng không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn góp phần quan trọng trong việc giảm phát thải khí nhà kính, cải thiện điều kiện môi trường làm việc trong hầm lò. Năm 2025, Công ty đặt mục tiêu tiết kiệm tối thiểu 2% điện năng tiêu thụ, đồng thời tiếp tục giảm định mức dầu DO thông qua việc đầu tư công nghệ mới và thay thế dần các thiết bị lạc hậu.
Là một trong những mỏ khai thác lộ thiên quy mô lớn nhất cả nước, Công ty CP Than Cao Sơn hàng năm bốc xúc trên 50 triệu m³ đất đá và khai thác hơn 3 triệu tấn than nguyên khai. Hiện Công ty đang quản lý, vận hành hơn 402 thiết bị xe máy chuyên dùng chạy dầu diesel, cùng hệ thống băng tải, máy bơm thoát nước, máy xúc điện và giàn khoan điện công suất lớn. Khối lượng thiết bị đồ sộ ấy khiến mỗi năm Công ty phải tiêu thụ trên 80 triệu lít dầu diesel và khoảng 40-50 triệu kWh điện. Riêng chi phí năng lượng đã chiếm tới 65% trong cơ cấu giá thành sản phẩm, vì vậy tiết kiệm năng lượng được xem là “chìa khóa” để nâng cao hiệu quả sản xuất - kinh doanh của đơn vị.
Công nhân Công ty CP Than Cao Sơn kiểm tra, bảo dưỡng thiết bị cơ giới hóa phục vụ sản xuất.
Ông Phạm Quốc Việt, Giám đốc Công ty CP Than Cao Sơn, khẳng định: Trong bối cảnh chi phí năng lượng chiếm tỷ trọng lớn, chúng tôi xác định tiết kiệm là giải pháp then chốt để hạ giá thành, nâng sức cạnh tranh. Tiết kiệm ở đây không chỉ là giảm chi phí mà còn hướng tới sản xuất xanh, bền vững. Xuất phát từ quan điểm đó, những năm qua, Công ty đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp: Lắp đặt tủ khởi động mềm, biến tần cho động cơ bơm và máy xúc điện; áp dụng chế độ vận hành tiết kiệm bằng cách tận dụng tối đa giờ thấp điểm; cải tiến hệ thống bù công suất phản kháng; hạ vị trí xả thải của hệ thống bơm thoát nước để giảm điện năng tiêu thụ.
Song song với giải pháp kỹ thuật, Than Cao Sơn chú trọng nâng cao ý thức tiết kiệm trong toàn thể công nhân. Những việc nhỏ như tắt thiết bị khi không cần, vận hành đúng quy trình, tận dụng công suất… đã thành nền nếp, giúp giai đoạn 2023-2024 tiết kiệm hơn 3,2 triệu kWh điện (trên 5 tỷ đồng). Năm 2025, Công ty đặt mục tiêu giảm thêm tối thiểu 2% sản lượng điện tiêu thụ. Với nhiên liệu Diesel, Công ty phân cấp quản lý tới từng lái xe, gắn trách nhiệm tiết kiệm với thu nhập; đồng thời áp dụng phần mềm giao ca trực tuyến, giám sát GPS và cảm biến cho 320 thiết bị. Nhờ đó, hai năm qua tiết kiệm gần 1,2 triệu lít dầu (hơn 22,6 tỷ đồng) và năm 2025 phấn đấu giảm thêm 700.000 lít (12 tỷ đồng). Đáng chú ý, Than Cao Sơn gắn tiết kiệm năng lượng với đổi mới công nghệ quản lý. Hệ thống điều hành hiện đại, giám sát online 24/24h và camera toàn mỏ giúp kiểm soát thiết bị, nhiên liệu, đồng thời nâng cao an toàn, tạo “lợi ích kép” từ mô hình “3 giảm”: Chi phí, tiêu hao và phát thải.
TKV hiện quản lý gần 70 doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực than, khoáng sản, điện và vật liệu nổ công nghiệp. Đây là những doanh nghiệp thuộc nhóm tiêu thụ năng lượng trọng điểm của quốc gia. Những năm qua Tập đoàn đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, sáng tạo giải pháp tiết kiệm năng lượng, qua đó góp phần giảm chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh doanh và lan tỏa tinh thần sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả trong toàn hệ thống.
Quyết tâm hiện thực hóa chiến lược
Giá năng lượng leo thang và áp lực cạnh tranh ngày càng lớn buộc ngành Than phải thay đổi tư duy quản trị. Với TKV, tiết kiệm năng lượng không chỉ là giải pháp ứng phó trước khó khăn mà còn là chiến lược then chốt để nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm chi phí và hướng tới mục tiêu phát triển xanh, bền vững.
Giai đoạn 2020-2024, Tập đoàn duy trì ổn định sản lượng than nguyên khai ở mức 38-40 triệu tấn/năm và than thương phẩm đạt 37-42 triệu tấn/năm. Cùng với việc giữ vững sản lượng, TKV chú trọng các giải pháp sử dụng hiệu quả tài nguyên như lựa chọn đồng bộ thiết bị hợp lý để tăng tỷ lệ thu hồi than hạ trần, nâng cao khả năng mang tải nhằm giảm kích thước trụ bảo vệ, khai thác thu hồi than ở các trụ bảo vệ, tối ưu hóa sơ đồ công nghệ và tận thu tài nguyên có chất lượng phù hợp. Nhờ đó, hệ số thu hồi than trong khai thác hầm lò được cải thiện rõ rệt. Tỷ lệ tổn thất than hầm lò đã giảm từ 19,5% năm 2020 xuống 19,1% năm 2021, 19% năm 2022 và còn 18,9% vào năm 2024. Song song với đó, tỷ lệ thu hồi than sạch cũng liên tục tăng, giữ ở mức 91% trong giai đoạn 2020-2022, tăng lên 91,1% năm 2023 và đạt 92,9% năm 2024. Những kết quả này khẳng định nỗ lực của TKV trong khai thác tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên.
Khai trường sản xuất than của Công ty CP Than Cao Sơn.
Ngày 17/3/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 625/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đến năm 2030, định hướng đến năm 2045. Một trong những trụ cột quan trọng được xác định là ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, cơ giới hóa, tự động hóa và chuyển đổi số nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, tiết kiệm năng lượng và phát triển bền vững.
Chiến lược này xác định những mục tiêu cụ thể: Giai đoạn 2021-2030, doanh thu đạt từ 130-200 nghìn tỷ đồng/năm, lợi nhuận 3.500-6.000 tỷ đồng/năm; giai đoạn 2031-2045, doanh thu tăng lên 200-300 nghìn tỷ đồng/năm, lợi nhuận 6.000-7.000 tỷ đồng/năm. Để hiện thực hóa các chỉ tiêu trên, TKV xác định không thể chỉ dựa vào mở rộng khai thác mà phải dựa trên nền tảng tiết kiệm năng lượng, nâng cao hiệu suất, giảm chi phí sản xuất.
TKV đã đặt mục tiêu cụ thể năm 2025 tiết kiệm 5-7% tổng mức tiêu thụ năng lượng, giảm tổn thất điện năng xuống dưới 6,5% và bảo đảm 100% các đơn vị trọng điểm áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo quy định. Giai đoạn 2026-2030, mục tiêu được nâng lên mức tiết kiệm 8-10% năng lượng và tổn thất điện năng dưới 6%. Trước áp lực giá nguyên liệu đầu vào tăng cao trong khi giá bán than cho điện chưa kịp điều chỉnh, các đơn vị ngành Than buộc phải thực hiện chính sách “thắt lưng buộc bụng” để đảm bảo hiệu quả kinh doanh. Việc tiết giảm chi phí không chỉ giúp TKV duy trì lợi nhuận mà còn phù hợp với định hướng quản trị hiện đại, hiệu quả.
Ông Nguyễn Văn Tuân, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam, cho biết: Để hiện thực hóa mục tiêu này, TKV triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết là quản lý chặt chẽ từ gốc: Các công ty phải xây dựng kế hoạch tiết kiệm năng lượng hằng năm, khoán chi phí đến từng công trường, phân xưởng, giám sát và nghiệm thu định kỳ, gắn với cơ chế thưởng phạt minh bạch. Song song, TKV đổi mới công nghệ, thiết bị như sử dụng xe trọng tải lớn 91-96 tấn kết hợp máy xúc gầu 10-12m³ để tăng năng suất và giảm tiêu hao nhiên liệu, lắp đặt máy biến áp phù hợp công suất, ứng dụng biến tần cho động cơ lớn, thay thế dần thiết bị cũ bằng thiết bị tiết kiệm năng lượng, chuyển đổi hệ thống chiếu sáng sang đèn LED, tự động hóa dây chuyền sàng tuyển - chế biến. Trong điều hành, các mỏ áp dụng vận hành thông minh: Không chạy bơm thoát nước vào giờ cao điểm, kiểm soát thông gió hợp lý, phát hiện và khắc phục kịp thời sự cố đường ống gió để duy trì hiệu suất.
Một hướng đi quan trọng khác là đẩy mạnh chuyển đổi số. Việc ứng dụng Big Data, AI, IoT cùng hệ thống SCADA, Wide SCADA giúp tối ưu hóa mọi khâu từ khai thác, vận tải đến chế biến và tiêu thụ. Công nghệ UAV cũng được dùng trong đo đạc địa hình 3D tại mỏ lộ thiên, mang lại dữ liệu chính xác cho quản lý và tiết kiệm năng lượng. Bên cạnh đó, TKV tập trung xây dựng hạ tầng năng lượng bền vững, chuyển đổi từ vận tải ô tô sang băng tải, đường sắt, đường thủy, nhờ đó giảm đáng kể chi phí nhiên liệu.
Công nhân Công ty Than Hòn Gai vận hành hệ thống tự động phục vụ thi công Dự án khai thác hầm lò phần mở rộng mỏ Hà Ráng.
Tập đoàn cũng đẩy mạnh nội địa hóa thiết bị cơ khí, nhiều nhóm sản phẩm đã đạt trên 90%. Điều này không chỉ giảm phụ thuộc nhập khẩu mà còn chủ động hơn trong bảo dưỡng, sửa chữa, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng. Song hành với kỹ thuật, TKV xây dựng văn hóa tiết kiệm năng lượng trong toàn bộ cán bộ, công nhân viên, coi ý thức và thói quen tiết kiệm là nền tảng để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững.
Đặc biệt, TKV nghiêm túc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Các đơn vị tiến hành kiểm toán năng lượng định kỳ ba năm một lần để đưa ra giải pháp phù hợp. Tập đoàn còn đầu tư hàng loạt thiết bị, công nghệ như trạm biến áp thế hệ mới tổn hao thấp, thiết bị tự động điều chỉnh điện áp dưới tải, biến áp tự chỉnh áp, đồng thời nâng cấp điện áp từ 660V lên 1140V cho thiết bị công suất lớn trong hầm lò. Những giải pháp này giúp giảm tổn thất điện năng, đảm bảo chất lượng điện, nâng cao hệ số công suất, tiết kiệm chi phí vận hành.
Phạm Tăng
Nguồn: https://baoquangninh.vn/tkv-tiet-kiem-nang-luong-de-nang-cao-suc-canh-tranh-3375877.html
![[Ảnh] Công đoàn Khoa học và Công nghệ tôn vinh người lao động tiêu biểu và cán bộ công đoàn xuất sắc](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/9/17/842ff35bce69449290ec23b75727934e)
![[Ảnh] Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì làm việc với Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/9/17/cf3d855fdc974fa9a45e80d380b0eb7c)
Bình luận (0)