Trắng đêm hầm muối ở làng muối 150 năm tuổi

Để có được những hạt muối trắng phau, tinh khiết cho đời, diêm dân ở làng muối Tuyết Diêm (Sông Cầu, Phú Yên) thường thức trắng đêm để làm việc nhằm tránh cái nắng nóng nung người ban ngày.

Nghề làm muối vốn đã vất vả, nghề hầm muối lại càng khổ cực hơn. Mỗi hạt muối ra lò không chỉ là kết tinh của hơi biển mà còn là mồ hôi, sự nhọc nhằn của chính người dân nơi đây.

Có tuổi đời hơn 150 năm, làng muối Tuyết Diêm (xã Xuân Bình, thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên) đến nay vẫn giữ cách sản xuất truyền thống.

Để tránh cái nóng ban ngày, diêm dân phải thức trắng đêm để hầm muối. Muối trải qua quá trình hầm sẽ trở nên tinh khiết, mặn mà không chát.

Đúng 12h đêm, khi mọi người đã say giấc cũng là lúc các diêm dân trong làng tập trung đến lò. Việc đầu tiên của họ là dỡ những chậu muối đã hầm từ đêm trước ra, sau đó bắt đầu mẻ mới.

Muối hạt sau khi thu hoạch từ ruộng về sẽ được cho vào các chậu gốm, chuyển vào lò. Trung bình một đêm, mỗi lò hầm được khoảng 500 chậu, thành phẩm 1,2 - 1,5 tấn muối

Việc xếp muối vào lò đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận. Người xếp muối phải là người dày dạn kinh nghiệm, họ biết số lượng bao nhiêu là vừa đủ, vị trí trên dưới to nhỏ thế nào, làm sao cho khi hầm, muối phải chín đều.

Sau khi xếp đầy, người thợ nhóm lửa, bắt đầu quá trình hầm muối.

Than trong lò đã cháy rực, người thợ lại xúc than trải đều trên mặt lò để muối đủ nóng và chín đều từ trên xuống.

Trong ánh đèn leo lét của chiếc đèn pin đội đầu, họ vẫn luôn tay luôn chân làm việc, vừa cho muối chín vào bao lại giữ lửa để muối trong lò đủ nóng. Cứ như vậy đến 6h sáng, muối sẽ tiếp tục được ủ đến 12h đêm lại dỡ ra và hầm mẻ mới.

Với những chậu rạn nứt, họ phải ràng để tái sử dụng, tiết kiệm chi phí. Muối hầm với nhiệt độ cao, trung bình 3 lần hầm phải thay chậu một lần.

Trong khi những người đàn ông sắp muối, đốt lửa, phía ngoài các cô bắt đầu sàng mẻ muối từ đêm hôm trước. Những hạt muối thô qua lửa đỏ đã trở nên trắng nhỏ li ti, nhuyễn mịn.

Muối sau khi hầm có vị mặn nhẹ, không chát, ngon hơn muối sống và có thể để cả năm vẫn khô ráo. Nhờ vậy mà giá trị hạt muối cũng tăng lên vài lần. Giá muối sống chỉ tầm 1.500 - 2.000 đồng/kg, nhưng muối hầm xong giá bán tại lò lên tới 6.000 - 7.000 đồng/kg.

Gắn bó với nghề hầm muối hơn 20 năm, ông Nguyễn Văn Đào chia sẻ: “Công việc vất vả, làm xuyên đêm mà thu nhập chỉ khoảng 200.000 - 300.000 đồng/ngày. Làng Tuyết Diêm thời cao điểm có hàng chục hộ dân làm nghề, nhưng đến nay chỉ còn 4 hộ với 5 lò hầm muối”.

THẢO QUYÊN

Nguồn: https://tuoitre.vn/trang-dem-ham-muoi-o-lang-muoi-150-nam-tuoi-20250620122315114.htm