Triển vọng nâng hạng thị trường chứng khoán: Bài 1 - Kênh huy động vốn nhiều tỷ USD

Sẽ công bố kết quả đánh giá thị trường vào 9/4

TS Trần Văn Bình - chuyên gia tài chính cho biết, việc nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) mang lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế. Bởi TTCK đóng vai trò thu hút các nhà đầu tư, đặc biệt các nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN); Cũng là một kênh huy động vốn cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình phát triển kinh tế. Thực tế, nếu TTCK được nâng hạng, dòng tiền thanh khoản của thị trường có thể tăng gấp đôi. Ông Bình ví dụ, nếu hiện nay, trung bình thanh khoản trên TTCK Việt Nam khoảng 1 tỷ USD/phiên thì sau khi nâng hạng có thể tăng lên 2 tỷ USD/phiên. Như vậy, dòng tiền đổ vào Việt Nam sẽ tăng lên rõ rệt, ngay lập tức có thể bổ sung vào nền kinh tế, phục vụ cho mục tiêu tăng trưởng của năm 2025.

Thực tế, tiến trình nâng hạng TTCK của Việt Nam đã bắt đầu từ năm 2016. Đến thời điểm này, một số tổ chức chuyên sản xuất, duy trì, cấp phép các chỉ số TTCK như MSCI, FTSE Russell đều đánh giá cao về tiềm năng nâng hạng của TTCK Việt Nam.

Cùng với đó, Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán nhà nước (UBCKNN) cũng đã tổ chức nhiều buổi làm việc, trao đổi, đối thoại với các tổ chức tài chính và xếp hạng quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), MSCI, FTSE Russell, Hiệp hội Lưu ký toàn cầu (AGC), Hiệp hội các Thị trường Tài chính và Ngành chứng khoán châu Á (ASIFMA). Các tổ chức này đều đánh giá cao những nỗ lực cải cách của Việt Nam.

Mới đây, tổ chức xếp hạng thị trường FTSE Russell cho biết sẽ công bố kết quả đánh giá phân loại thị trường các quốc gia vào ngày 9/4/2025. Trong nội dung đi kèm thông báo này, FTSE Russell thông tin, Việt Nam được đánh giá có khả năng nâng hạng từ vị thế thị trường cận biên lên thị trường mới nổi hạng 2.

Trước đó, tại đợt xếp hạng thị trường gần nhất (hồi tháng 10/2024), Việt Nam vẫn đang nằm trong danh sách theo dõi để nâng hạng lên thị trường mới nổi hạng 2. Tại kỳ đánh giá này, có 2 tiêu chí Việt Nam chưa đạt yêu cầu, gồm Tiêu chí Pre-Funding và tiêu chí chi phí liên quan đến giao dịch thất bại. Tuy nhiên, Bộ Tài chính và các đơn vị liên quan đã có các động thái thiết lập khung pháp lý để đáp ứng 2 tiêu chí nêu trên.

Triển vọng nâng hạng là rất tích cực

Thông tin từ UBCKNN cho biết, Ủy ban vẫn đang tiếp tục triển khai các nội dung công việc cụ thể hướng tới mục tiêu nâng hạng TTCK Việt Nam. Theo đó, cơ quan này đã kiến nghị sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp lý, đồng thời phối hợp tích cực với các Bộ, ngành liên quan quyết liệt triển khai các giải pháp nhằm từng bước đáp ứng các tiêu chí của các tổ chức đánh giá xếp hạng thị trường hướng tới mục tiêu nâng hạng TTCK Việt Nam từ cận biên lên mới nổi.

Tiếp theo, nhằm tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao dịch của NĐTNN tại Việt Nam hướng đến mục tiêu nâng hạng TTCK, UBCKNN sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai các nội dung công việc trong năm 2025 như ngay trong tháng 3 sẽ thành lập nhóm đối thoại chính sách để trao đổi với cơ quan quản lý những khó khăn, vướng mắc của NĐTNN. Nhóm đối thoại này có nhiệm vụ cập nhật thường xuyên các vấn đề cần khắc phục để giúp có trải nghiệm thị trường tốt nhất trong phạm vi quy định pháp luật, từ đó, hỗ trợ cho việc nâng hạng.

Cùng với đó, triển khai hệ thống giao tiếp điện tử giữa các Công ty chứng khoán và Ngân hàng lưu ký. Theo Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), hiện tại, hệ thống cơ bản đã hoàn thành, VSDC đã tiến hành test (kiểm tra) với các thành viên thị trường và sẽ đưa vào vận hành trong tháng 3/2025; Cũng trong tháng 3, Ngân hàng Nhà nước sẽ hoàn thành xây dựng Thông tư thay thế Thông tư 05/2014/TT-NHNN về sửa đổi, bổ sung một số quy định pháp luật nhằm đơn giản hóa, rút ngắn thời gian mở tài khoản phục vụ cho hoạt động đầu tư gián tiếp của NĐTNN.

Báo cáo Kinh tế vĩ mô và TTCK tháng 3/2025 của Công ty Chứng khoán BIDV (BSC) đã đưa ra dự báo, với kịch bản tích cực, trong tháng 3/2025 khả năng Việt Nam sẽ được FTSE xem xét chấp thuận nâng hạng, cùng với đó cũng sẽ có khả năng được vào danh sách theo dõi của MSCI (tổ chức xếp hạng với nhiều yêu cầu cao hơn) trong tháng 6 và theo kịch bản cơ sở, khả năng được FTSE sẽ xem xét chấp thuận nâng hạng cho TTCK Việt Nam vào tháng 9/2025.

Dưới góc độ là cơ quan vận hành thị trường, đại diện VSDC cho biết, VSDC đã phối hợp rất chặt chẽ và làm việc với cơ quan quản lý, cũng như các NĐT lớn của nước ngoài, đặc biệt là cơ quan định mức tín nhiệm FTSE Russell. Đến thời điểm hiện tại, VSDC đánh giá, về cơ bản, Việt Nam đã đạt được các tiêu chí để có thể được nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi theo tiêu chuẩn của FTSE. Do đó, triển vọng có thể được nâng hạng của TTCK Việt Nam trong năm 2025 là rất tích cực và đến tháng 9/2025 thì FTSE Russell có thể đánh giá nâng hạng cho TTCK Việt Nam như là kỳ vọng.

Tuy nhiên, BSC cũng đã đưa ra những điểm cần lưu ý trong tiến trình nâng hạng sắp tới. Theo đó, BSC đánh giá, có 2 điểm quan trọng cần quan tâm là khả năng thực thi trong thực tế của các thành viên thị trường, đặc biệt là các công ty chứng khoán đối với mô hình Non-Pre-funding (NPS) cùng trải nghiệm của NĐTNN khi sử dụng và giải pháp gia tăng hàng hóa chất lượng niêm yết. Ngoài ra, cần lưu ý đến vấn đề tỷ lệ sở hữu nước ngoài cũng như giải pháp đối với các cổ phiếu đã đạt tới giới hạn sở hữu dành cho NĐTNN.

Báo cáo Kinh tế vĩ mô và thị trường chứng khoán tháng 3/2025 của Công ty chứng khoán BIDV (BSC) đưa ra dự báo, với kịch bản tích cực, trong tháng 3/2025 khả năng Việt Nam sẽ được FTSE xem xét chấp thuận nâng hạng, cùng với đó cũng sẽ có khả năng được vào danh sách theo dõi của MSCI (tổ chức xếp hạng với nhiều yêu cầu cao hơn) trong tháng 6 và theo kịch bản cơ sở, khả năng được FTSE sẽ xem xét chấp thuận nâng hạng cho TTCK Việt Nam vào tháng 9/2025.

(còn nữa)

Hoàng Tú