Ít ai biết ông từng là Tổng biên tập đầu tiên của tờ báo Lao động và Xã hội - Cơ quan ngôn luận của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (cũ) và tôi được vinh dự làm “quân” của ông trong thời kỳ đó với nhiều kỷ niệm sâu sắc.
Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân Trịnh Tố Tâm sinh năm 1945 tại thôn Mỹ Cầu, thuộc huyện Ứng Hòa, tỉnh Hà Đông cũ (nay là TP Hà Nội). Ứng Hòa là địa danh tạo nên cảm hứng để nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác bài hát huyền thoại “Chiếc gậy Trường Sơn”. Bài hát như lời hiệu triệu thanh niên “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”.
Ông sinh ra ở vùng quê giàu truyền thống cách mạng, trong gia đình có 4 người con, cha mất sớm, anh trai lớn cũng hy sinh ngay trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp. Năm 1965, khi quân đội Mỹ ném bom bắn phá miền Bắc, lúc này dù đang là học sinh nhưng Trịnh Tố Tâm đã tình nguyện tham gia phong trào "Ba sẵn sàng".
Đây là phong trào thi đua yêu nước của Đoàn Thanh niên trong thời kỳ chống Mỹ: Sẵn sàng chiến đấu; Sẵn sàng nhập ngũ; Sẵn sàng đi bất cứ nơi nào Tổ quốc cần.
Sau đó, chàng trai trẻ Trịnh Tố Tâm viết đơn xin gia nhập quân ngũ, tình nguyện vào chiến đấu tại chiến trường miền Nam và được điều động vào chiến trường Trị Thiên - Huế.
Từ năm 1967-1970, ông chỉ huy đơn vị và tham gia chiến đấu 58 trận, tiêu diệt 1.500 địch, trong đó có 700 lính Mỹ, phá hủy gần 100 xe quân sự cũng như đánh sập hàng chục cầu, cống... nhằm ngăn chặn bước tiến của kẻ thù.
Trong những trận chiến đấu đó, cá nhân ông diệt được 270 tên địch (trong đó có 185 lính Mỹ), bắn rơi và phá hủy 3 máy bay, nhiều xe quân sự của địch.
Nhận thấy đoạn qua đèo Hải Vân là đoạn đường huyết mạch của kẻ thù, Trịnh Tố Tâm cùng đồng đội tìm cách đánh phá, gây khó khăn và tổn thất cho phía địch. Năm 1968, có lần ông đi trinh sát, đến đèo Hải Vân phát hiện giặc Mỹ đi tuần, gần sáng chúng thường co cụm tại một điểm cao cạnh đường nên ông đã dẫn một tổ đội lên đặt mìn, tiêu diệt và làm bị thương 60 tên địch.
Đầu năm 1970, là Đại đội phó, phán đoán chính xác nơi địch đổ quân, ông đã chỉ huy đơn vị đặt mìn vào địa điểm Mỹ đổ quân, diệt 2 trung đội.
Với những thành tích vang dội trong chiến đấu, Trịnh Tố Tâm 53 lần được tặng danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ, được đồng đội phong là "vua mìn đèo Hải Vân"; còn kẻ thù khi ấy không ngừng trao thưởng hậu hĩnh cho ai bắt được "con hùm xám đèo Hải Vân - Trịnh Tố Tâm".
Năm 1971, Trịnh Tố Tâm được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý Anh hùng lực lượng Vũ trang nhân dân khi vừa bước sang tuổi 27 và trở thành Đại đội trưởng Đại đội 21 công binh, Đoàn 4, Quân khu Trị Thiên.
Ngoài ra, ông còn được trao tặng Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng nhất; 13 Huân chương Chiến công hạng Nhất, Nhì, Ba; 3 Huân chương Giải phóng hạng Nhất.
Năm 1976, khi con gái đầu lòng ra đời, ông đã đặt tên con là Trịnh Hải Vân để kỷ niệm những ngày tháng chiến đấu gian khổ và hào hùng ở đèo Hải Vân. Chị Trịnh Hải Vân công tác ở Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (cũ) và nay là Bộ Nội vụ sau hợp nhất hai Bộ.
Khi đất nước hoàn toàn thống nhất, Anh hùng Trịnh Tố Tâm đảm nhiệm nhiều chức vụ công tác quan trọng của Đảng và Nhà nước như: Bí thư Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH (kiêm nhiệm Tổng biên tập báo Lao động và Xã hội gần 3 năm). Dù đảm nhận vị trí nào thì ông đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và là người truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ về sự năng động, nhiệt huyết, tận tụy trong công việc.
Anh Nguyễn Ngọc Niên, nguyên Tổng biên tập báo Lao động và Xã hội nhớ lại: Vào cuối tháng 7, đầu tháng 8 năm 1993, mọi tiến trình chuẩn bị cho sự ra đời của tờ báo đã hoàn tất, là lúc phải chọn cho báo một thời điểm đẹp để làm ngày chào đời.
Ban biên tập đầu tiên của báo có Thứ trưởng - Anh hùng Trịnh Tố Tâm, nhà báo Kim Quốc Hoa và nhà báo Nguyễn Ngọc Niên đều xuất thân từ quân ngũ.
Để lưu giữ một kỷ niệm đẹp và hào hùng, anh đã trình phương án lên Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Trần Đình Hoan và Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm xin phép chọn ngày 25/8 - ngày sinh của Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Người anh cả của Quân đội nhân dân Việt Nam, làm ngày thành lập báo.
Nhà báo Nguyễn Thu Hằng, Phó Tổng biên tập báo Dân trí - tác giả bài báo mặc áo dài tím (Ảnh: LĐ&XH).
Sáng kiến này ngay lập tức nhận được sự ủng hộ của lãnh đạo Bộ. Vì lẽ đó, báo Lao động và Xã hội đã có một ngày sinh hết sức có ý nghĩa!
Khi báo Lao động và Xã hội mới thành lập, Phó Tổng biên tập Ngọc Niên phụ trách văn phòng miền Nam chịu trách nhiệm toàn bộ khâu thư ký tòa soạn và in ấn. Tòa soạn tại Hà Nội do Phó tổng biên tập Kim Quốc Hoa điều hành.
Trụ sở báo ở số 2 phố Ngô Thì Nhậm, quận Hoàn Kiếm. Chức vụ Tổng biên tập do Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm kiêm nhiệm. Trước đó, khi còn công tác ở Trung ương Đoàn, Anh hùng Trịnh Tố Tâm đã nhiều năm phụ trách công tác báo chí của Đoàn.
Gọi là kiêm nhiệm nhưng Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm lúc nào cũng sát sạt với báo. Tuần nào ông cũng đến tòa soạn báo, thậm chí tuần vài lần để đôn đốc, nhắc nhở công việc. Mấy đứa phóng viên trẻ ranh lau nhau đang trong quá trình thử việc như bọn tôi mà ông cũng thuộc mặt hết.
Ông trực tiếp đọc duyệt tất cả bản thảo các bài báo trước khi lên khuôn. Bài của phóng viên miền Nam từ TPHCM cũng phải gửi ra Hà Nội chuyển lên Bộ cho Tổng biên tập đọc rồi lại gửi vào trong đó để in ấn.
Khi mới vào báo làm việc, nghe Tổng biên tập là Thứ trưởng, lại là Anh hùng lực lượng Vũ trang nhân dân, phóng viên trẻ tập sự chúng tôi đứa nào cũng cảm thấy rất sợ... Mà chẳng phải riêng chúng tôi, mỗi lần Tổng biên tập Trịnh Tố Tâm xuất hiện ở báo, ai cũng rón rén, khép nép.
Hồi đó, còn là một phóng viên mới ra trường, rất non nớt trong giao tiếp, nhưng vì có nhiều bài viết bước đầu khẳng định được ngòi bút, tôi hay được
Ban biên tập tin tưởng cử đi theo đoàn công tác của lãnh đạo Bộ, khi là Bộ trưởng Trần Đình Hoan, lúc là Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm.
Hồi mới vào nghề báo, tôi sợ đi ô tô vô cùng vì say xe đến mức phát... bệnh. Chỉ cần nhìn thấy ô tô và được bảo là sắp phải lên cái xe đó là tôi đã choáng váng đầu óc đến mức… nôn ngay được.
Nhưng khi đi xe cùng lãnh đạo Bộ, thì cái sợ đã ức chế cơn say xe đến độ chính tôi cũng ngạc nhiên là tại sao mình lại không say xe. Trong đầu tôi chỉ còn ý nghĩ: “Mình mà say xe, nôn ra xe Bộ trưởng, Thứ trưởng thì... chết”! Vậy mà không say xe nữa mới tài!
Thứ trưởng - Tổng biên tập Trịnh Tố Tâm người nhỏ thó nhưng nói to, rõ ràng, dứt khoát, tính tình quyết liệt, khá nóng nảy.
Đặc biệt, ông rất đúng giờ. Có lần, tôi và Vụ trưởng Vụ Thương binh Liệt sĩ lúc bấy giờ là ông Nguyễn Đình Liêu (sau này là Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH) đi họp ở Hải Phòng cùng xe Thứ trưởng Tâm, vừa kết thúc cuộc họp chừng mươi phút, tôi và Vụ trưởng Liêu đi ra cửa hội trường thì xe Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm đã lướt đến cuối phố... Tính ông thế, đúng giờ là đi, không chờ, không gọi.
Những năm 90 của thế kỷ trước không sẵn xe như bây giờ, sau 5 giờ chiều chả bao giờ còn xe khách rời bến. Tôi và Vụ trưởng Liêu ngậm ngùi... ở lại Hải Phòng và được văn phòng Sở LĐ-TB&XH bố trí cho nghỉ ở nhà khách của Sở để sáng hôm sau đón xe khách về Hà Nội.
Sau này, khi ông bị bệnh hiểm nghèo nằm điều trị tại Bệnh viện Quân y 108, dù ông ốm đau nhưng tôi vẫn kỳ cạch mang tin bài vào viện để ông đọc duyệt.
Có hôm mang bản thảo vào viện, thấy ông nằm im như ngủ trên giường bệnh, tôi không dám gọi, cứ ngồi chờ. Lúc lâu sau ông mở mắt mệt nhọc nói nhỏ: “Hằng đấy à? Hôm nay chú mệt quá không đọc được, cháu mang về nói anh Hoa, anh Niên duyệt kỹ, cẩn thận nhé”!
Đó là lần cuối cùng tôi mang bản thảo các bài báo vào Bệnh viện Quân y 108 để Thứ trưởng - Tổng biên tập Trịnh Tố Tâm đọc duyệt báo!
Ông qua đời năm 1997 khi mới 52 tuổi do căn bệnh ác tính - hậu quả của di chứng chất độc hóa học trong những năm tháng ở chiến trường!
Sự hy sinh và lòng dũng cảm của Anh hùng lực lượng Vũ trang nhân dân Trịnh Tố Tâm đã trở thành biểu tượng cho tinh thần kiên cường, quả cảm của quân đội Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Tên ông được đặt cho một con đường dài bám theo tuyến đường sắt Bắc Nam, dọc theo thị trấn Lăng Cô, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế và một con phố ở phường Bồ Đề, quận Long Biên, TP Hà Nội.
Với mong muốn để thế hệ trẻ ngày nay hiểu rõ hơn về người Anh hùng Trịnh Tố Tâm, Anh hùng lực lượng Vũ trang nhân dân Phan Văn Quý, Chủ tịch Tập đoàn Thái Bình Dương đã quyết định khởi xướng việc đúc tượng Anh hùng Trịnh Tố Tâm.
Chỉ sau hơn 6 tháng, ngày 4/9/2020, bức tượng bằng đồng của dũng sĩ diệt Mỹ “Top 1 đèo Hải Vân” hoàn thành và được đặt tại Trường THPT Ứng Hòa B (Hà Nội) - trên mảnh đất quê hương yêu dấu của ông. Bức tượng do nhà điêu khắc Nguyễn Phú Cường, nguyên Cục phó Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch) thực hiện.
Chia sẻ về quyết định đúc tượng Anh hùng Trịnh Tố Tâm, Anh hùng Phan Văn Quý cho biết: “Tôi từng là đồng đội với anh Tâm. Tôi có mong muốn cháy bỏng làm cái gì đó về người anh hùng đặc biệt này. Và hôm nay, tôi đã mãn nguyện khi bức tượng Anh hùng Trịnh Tố Tâm hoàn thiện.
Hy vọng mọi người, đặc biệt là lớp trẻ học tập Anh hùng Trịnh Tố Tâm không chỉ ở những chiến công mà còn ở phẩm chất, tính cách mẫu mực yêu thương, hòa đồng của anh”!
Thực hiện Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025 của Chính phủ, ngày 31/10/2023, Bộ LĐ-TB&XH ra Quyết định số 1672/QĐ-BLĐTBXH hợp nhất báo Lao động và Xã hội, tờ báo ngành vừa tròn 30 năm thành lập với báo điện tử Dân trí, tờ báo điện tử đứng top đầu Việt Nam (ra đời năm 2005, được tiếp nhận từ Hội Khuyến học Việt Nam về Bộ tháng 7/2020) với tên gọi mới ngắn gọn: Báo Dân trí.
Với niềm tin và quyết tâm “Nhân đôi sức mạnh”, ngay sau khi hợp nhất, toàn thể lãnh đạo, phóng viên, nhân viên của báo nhất trí đồng lòng đoàn kết trở thành một khối thống nhất, vừa làm báo điện tử Dân trí, vừa sản xuất báo in Lao động & Xã hội và các chuyên trang Dân sinh, DTinews, Fica, chuyên đề Gia đình và trẻ em, giữ vững thương hiệu Dân trí trong “làng” báo chí cách mạng Việt Nam.
Sau khi thực hiện phương án sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của các bộ, cơ quan ngang bộ trong hệ thống chính trị, từ ngày 1/3/2025 báo Dân trí chính thức trở thành cơ quan ngôn luận của Bộ Nội vụ theo Quyết định số 122/QĐ-BNV với 2 loại hình chính là báo in và báo điện tử.
Trong đó báo in Lao động và Xã hội được mang tên gọi mới “Nội vụ và Xã hội” để phù hợp với tôn chỉ mục đích và đối tượng phục vụ của cơ quan chủ quản mới là Bộ Nội vụ.
Ngày 17/4, tờ báo Nội vụ và Xã hội số 1 (số 36 theo thứ tự xuất bản của báo Lao động và Xã hội năm 2025) ra mắt bạn đọc. Báo Nội vụ và Xã hội “non trẻ” có một nền tảng vững vàng, kế thừa và thay thế báo Lao động và Xã hội 32 năm tuổi đời.
Cùng với báo điện tử Dân trí, báo Nội vụ và Xã hội bám sát hơi thở cuộc sống, phản ánh mọi mặt đời sống xã hội, tình hình kinh tế - xã hội trong nước và quốc tế, các nhiệm vụ của Bộ Nội vụ quản lý như lao động, việc làm, người có công, tiền lương, bảo hiểm xã hội, công chức, viên chức, văn thư lưu trữ, thi đua khen thưởng… đặc biệt là công cuộc sắp xếp đơn vị hành chính, tinh gọn bộ máy, xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp đang diễn ra hết sức khẩn trương và quyết liệt.
Bộ trưởng đầu tiên của Bộ Nội vụ là Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ngày 25/8/1911 là ngày sinh nhật của Đại tướng. Liên tưởng xa gần, tôi cảm nhận như có chút duyên trong ngày ra đời của báo Lao động và Xã hội, tiền thân của báo Nội vụ và Xã hội hôm nay, khi tờ báo về ngôi nhà mới là Bộ Nội vụ.
Dù chỉ giữ trọng trách Bộ trưởng Bộ Nội vụ đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trong khoảng thời gian hơn 6 tháng (từ ngày 28/8/1945 đến ngày 2/3/1946) nhưng Đại tướng - Bộ trưởng Võ Nguyên Giáp đã có công lao to lớn trong việc tham gia xây dựng thể chế hành chính, tổ chức bộ máy nhà nước dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Như đã viết ở trên, Anh hùng lực lượng Vũ trang nhân dân, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, Tổng biên tập Trịnh Tố Tâm đã nhất trí chọn ngày sinh của Đại tướng, người anh cả của Quân đội nhân dân Việt Nam, làm ngày ra đời của báo Lao động và Xã hội - ngày 25/8/1993, khi Ban biên tập của báo toàn các nhà báo xuất thân từ quân đội.
Năm tháng qua đi, những thế hệ đầu tiên của tờ báo đã già, phần lớn đã nghỉ hưu. Tiếp bước bề dày truyền thống và nền tảng vững chắc của tờ báo mà người Anh hùng làm Tổng biên tập, dù với nhiều biến thiên thay đổi, với những lần sáp nhập, hợp nhất, nhưng với những người làm báo chúng tôi, niềm tự hào về truyền thống vẻ vang luôn là động lực để rèn luyện bản lĩnh, sự kiên cường, sự gắn bó và yêu thương với nghề báo.
Chặng đường 32 năm của báo Lao động và Xã hội - Nội vụ và Xã hội và 20 năm thanh xuân của điện tử Dân trí với slogan “Nhân đôi sức mạnh” sau khi hợp nhất và nay trở thành cơ quan ngôn luận của Bộ Nội vụ, báo Dân trí, người Dân trí bước vào một chặng đường phát triển mới, hứa hẹn những ngày mới rực rỡ!
Nhà báo Nguyễn Thu Hằng, Phó Tổng biên tập báo Dân trí
Nội dung: Nguyễn Thu Hằng
Thiết kế: Tuấn Huy
Dantri.com.vn
Nguồn:https://dantri.com.vn/xa-hoi/tu-vua-min-deo-hai-van-den-tong-bien-tap-bao-chuyen-doi-anh-hung-trinh-to-tam-20250617200857124.htm
Bình luận (0)