Ứng dụng AI trong giảng dạy: Cơ hội và thách thức

ĐNO - Trong kỷ nguyên số, trí tuệ nhân tạo (AI) đã không còn là khái niệm xa vời mà đã len lỏi vào từng lĩnh vực của đời sống, từ kinh tế, y tế cho đến giáo dục. Đặc biệt, sự xuất hiện của những nền tảng như Chat GPT, Germini AI đang mở ra chân trời mới cho việc dạy và học.

Một tiết học trải nghiệm hướng nghiệp bằng công nghệ AI tại trường THPT Thanh Khê - Đà Nẵng

Công nghệ đang tạo ra những chuyển biến sâu rộng trong môi trường học đường. Việc ứng dụng AI không chỉ là xu hướng mà còn trở thành một yếu tố thiết yếu.

Thầy Bùi Minh Quảng, Hiệu trưởng Trường THPT Sơn Trà, nhận định: “Ứng dụng AI trong giảng dạy là điều tất yếu. Giáo viên trong thời đại công nghệ số cần chủ động tận dụng mọi cơ hội mà công nghệ mang lại, để không bị tụt hậu và giúp học trò phát triển năng lực.”

Theo thầy Quảng, AI giúp giáo viên tiết kiệm thời gian soạn giảng, tìm tư liệu, đồng thời mở ra kho tàng kiến thức khổng lồ cho học sinh tiếp cận. Tuy nhiên, điều cốt yếu là người thầy phải định hướng để AI phục vụ giáo dục, tránh bị cuốn theo những tiện ích bề ngoài.

Th.S Lý Vân Phi, Giám đốc Công ty TNHH Công nghệ Giáo dục Tâm Tài Trí, một báo cáo viên nhiều kinh nghiệm về ứng dụng AI cho giáo viên, chia sẻ: “AI đã trở thành trợ lý đắc lực, giúp giáo viên đổi mới phương pháp giảng dạy và nâng cao hiệu quả công việc, đồng thời cho phép học sinh cá nhân hóa lộ trình học tập. Tuy nhiên, công cụ nào cũng có hai mặt. Nếu học sinh quá lạm dụng, các em sẽ dễ bị phụ thuộc, thiếu chủ động trong tư duy, hạn chế phát triển ý tưởng sáng tạo độc lập, và dần mất đi khả năng tư duy phản biện.”

Theo cô Phi, để việc ứng dụng AI vào dạy học đạt hiệu quả tối ưu, giáo viên cần thay đổi cách tiếp cận: từ “người truyền đạt kiến thức” thành “người tổ chức, hướng dẫn và định hướng học tập”, tạo không gian để học sinh chủ động vận dụng tối đa sức mạnh của trí tuệ nhân tạo.

Từ góc nhìn của người học, em Nguyễn Hoàng Ngân, học sinh lớp 11/14, Trường THPT Phan Châu Trinh, thẳng thắn chia sẻ: “Công nghệ đang hỗ trợ chúng em rất nhiều. Nhưng theo em, cần biến AI thành trợ lý, giúp giải đáp thắc mắc, chứ không nên để bản thân phụ thuộc. Nếu chỉ sao chép câu trả lời từ ChatGPT, kiến thức sẽ không thực sự là của mình. Em dùng AI chủ yếu để tham khảo ý tưởng, luyện viết và kiểm tra ngữ pháp, sau đó tự chỉnh sửa theo cách hiểu của bản thân.”

Quan điểm của Hoàng Ngân phản ánh một thực tế đáng lưu tâm: AI có thể hỗ trợ học sinh học nhanh, học rộng, nhưng nếu thiếu tự chủ, công nghệ sẽ vô tình làm mai một khả năng sáng tạo, tư duy độc lập và phản biện.

Từ thực tiễn đào tạo tại hệ thống trường quốc tế, thầy Đặng Bùi Ngọc Thiện, Trợ lý chuyên môn khối Trung học Trường TH, THCS, THPT Anh Quốc, đưa ra lời cảnh báo: “Chúng ta không thể phủ nhận lợi ích của AI, nhưng cũng cần tỉnh táo với mặt trái. Học sinh có thể dễ dàng để AI làm hộ bài tập, dẫn đến tình trạng lười suy nghĩ, thậm chí đánh mất kỹ năng cơ bản. Giáo viên và phụ huynh cần phối hợp giám sát, đồng thời hướng dẫn học sinh dùng AI như một công cụ hỗ trợ phân tích và phản biện, thay vì sao chép.”

AI đang mang lại nhiều giá trị thiết thực cho giáo dục là điều không thể phủ nhận. Công nghệ này tối ưu hóa quá trình giảng dạy, hỗ trợ giáo viên soạn thảo bài giảng, thiết kế đề kiểm tra, chấm điểm tự động; đồng thời mở ra khả năng cá nhân hóa việc học, giúp mỗi học sinh tiếp cận tri thức theo tốc độ và năng lực riêng.

AI còn góp phần khơi gợi hứng thú, làm lớp học sinh động hơn nhờ các hình thức tương tác mới mẻ và khả năng giải đáp thắc mắc 24/7. Tuy nhiên, mặt trái của nó cũng hiện hữu. Nếu học sinh lạm dụng quá mức, AI dễ trở thành công cụ thay thế tư duy, khiến các em ỷ lại, bỏ qua việc rèn luyện kỹ năng nền tảng.

Nhiều trường hợp còn tiếp nhận thông tin sai lệch do chưa biết cách kiểm chứng dữ liệu từ công nghệ. Quan trọng hơn, sự phụ thuộc quá mức có thể làm mai một khả năng sáng tạo và tư duy phản biện, vốn là những năng lực cốt lõi trong học tập thời đại mới.

AI rõ ràng là một công cụ quyền năng, song hiệu quả của nó phụ thuộc vào cách chúng ta sử dụng. Để AI trở thành “trợ lý học tập” đúng nghĩa, cần sự định hướng từ giáo viên, sự tỉnh táo từ học sinh và sự đồng hành từ phụ huynh.

Như lời Hoàng Ngân đã chia sẻ: “Hãy biến AI thành trợ lý, chứ đừng để bản thân thành người phụ thuộc”. Đó chính là chìa khóa để công nghệ trở thành động lực, chứ không phải gánh nặng.

Trong một thế giới không ngừng biến đổi, việc làm chủ AI cũng là làm chủ tương lai. Và giáo dục, hơn ai hết, cần tiên phong để biến công nghệ thành sức mạnh nâng tầm trí tuệ con người.

Nguồn: https://baodanang.vn/ung-dung-ai-trong-giang-day-co-hoi-va-thach-thuc-3303852.html