Vang xa nhịp chiêng núi rừng

Cộng đồng Cơ Tu ở xã Sông Kôn hòa theo nhịp trống chiêng, cùng vui múa vũ điệu tâng tung - da dá truyền thống trong ngày hội văn hóa địa phương. Ảnh: ALĂNG NGƯỚC

Bảo lưu giá trị cộng đồng

Sau sáp nhập, Sông Kôn trở thành xã miền núi đầu tiên của thành phố tổ chức ngày hội văn hóa truyền thống Cơ Tu. Ngày hội quy tụ hàng nghìn nghệ nhân, già làng và diễn viên không chuyên trên toàn xã “trổ tài” trình diễn nghệ thuật trống chiêng kết hợp vũ điệu tâng tung - da dá, nói lý - hát lý truyền thống...

Nghệ nhân Bhling Bloó (ở thôn Bhơ Hôồng) chia sẻ, ấn tượng đậm đặc nhất trong ngày hội, ngoài hoạt cảnh tái hiện không gian đời sống của cộng đồng vùng cao thông qua nghệ thuật trình diễn, còn có những câu chuyện văn hóa được các nghệ nhân Cơ Tu “kể” bằng nghệ thuật độc tấu, hòa tấu trống chiêng.

Theo ông Bhling Bloó, địa phương có lợi thế rất lớn khi nhiều năm duy trì tổ chức ngày hội truyền thống Cơ Tu quy mô lớn. Đây là điều kiện cần thiết để các đội trống chiêng tiếp tục mở rộng hoạt động, đáp ứng nhu cầu vừa bảo tồn bản sắc văn hóa vừa tạo ra sản phẩm du lịch độc đáo.

*Nghệ nhân Cơ Tu xã Sông Kôn trình diễn nghệ thuật hòa tấu trống chiêng tại hội làng truyền thống. Ảnh: ALĂNG NGƯỚC*

“Ở thôn Bhơ Hôồng, đội trống chiêng cộng đồng được chúng tôi duy trì từ nhiều năm qua với nhiệm vụ chính vừa phục vụ các hoạt động lễ nghi của cộng đồng, nhu cầu trải nghiệm của du khách, vừa tạo ra không gian truyền dạy cho lớp trẻ, giúp văn hóa truyền thống ngày càng được bảo tồn”, ông Bhling Bloó nói.

Ông Đỗ Hữu Tùng, Chủ tịch UBND xã Sông Kôn cho biết, người Cơ Tu có đời sống tín ngưỡng và văn hóa truyền thống đa dạng, phong phú, thể hiện rất rõ ở nghệ thuật trình diễn trống chiêng, múa tâng tung - da dá, dệt thổ cẩm, nói lý - hát lý…

“Ở các loại hình này, yếu tố con người mang vai trò chủ đạo và gắn kết, nhất là các nghệ nhân dân gian có nhiều kinh nghiệm, cũng như có sự ảnh hưởng lớn trong hành trình bảo tồn bản sắc cho cộng đồng địa phương”, ông Tùng nói.

*Đồng bào Ca Dong ở xã Trà Vân bảo lưu văn hóa trống chiêng trong cộng đồng. Ảnh: ALĂNG NGƯỚC*

Cần chính sách đặc thù

Tây Giang và Nam Trà My (cũ) từng được xem là địa phương có nhiều nỗ lực trong việc tập hợp, thành lập và duy trì các đội trống chiêng vùng đồng bào dân tộc thiểu số - miền núi. Nhiều lớp học, truyền dạy kỹ năng đánh trống chiêng và các điệu múa truyền thống được tổ chức ở các bản làng người Cơ Tu, Ca Dong, Xê Đăng… dưới chân núi Trường Sơn Đông. Bước ra từ các lớp học cộng đồng, hàng nghìn nghệ nhân, diễn viên tự tin trình diễn trước công chúng, thông qua các dịp hội làng, sự kiện trọng đại của địa phương.

Ông Pơloong Plênh, Phó Trưởng phòng Văn hóa - xã hội xã Tây Giang cho biết, năm 2024, từ ngân sách được phân bổ, huyện Tây Giang (cũ) triển khai hoạt động hỗ trợ các bộ nhạc cụ gồm: trống, chiêng, thanh la và tổ chức mở lớp truyền dạy cho các thôn, cùng 4 đơn vị trường học trên địa bàn xã. Rất đông nghệ nhân văn hóa Cơ Tu tham gia lớp truyền dạy để người trẻ dễ dàng tiếp nhận kiến thức, kỹ năng văn hóa cội nguồn, tạo bước đệm duy trì các đội trống chiêng tại 23 thôn trên địa bàn xã.

“Sau lớp truyền dạy này, ngay thời điểm đầu sáp nhập đơn vị hành chính vào tháng 7/2025, xã Tây Giang mạnh dạn tổ chức Liên hoan trình diễn trống chiêng, thanh la, múa tâng tung - da dá, nói lý - hát lý gắn với các hoạt động thể dục - thể thao, văn hóa - văn nghệ chào mừng thành công Đại hội Đảng bộ xã khóa I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Bên cạnh duy trì các hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao tại điểm thôn và khu dân cư, chúng tôi phát huy vai trò xung kích các đội trống chiêng trong việc tham gia trình diễn phục vụ cộng đồng và du khách tại các dịp lễ hội và sự kiện quan trọng của địa phương”, ông Plênh cho biết thêm.

Nỗ lực từ chính quyền và cộng đồng miền núi trong việc duy trì các đội trống chiêng tại cơ sở là điều đáng mừng. Song, rất nhiều trở ngại cần được tháo gỡ từ chính quyền thành phố, nhất là về cơ chế chính sách cho loại hình vật thể và phi vật thể mang tính đặc thù đang được bảo lưu trong cộng miền núi.

Nghệ nhân Hồ Văn Dinh (dân tộc Ca Dong, ở xã Trà Đốc) nói, ngoài quan tâm hỗ trợ kinh phí tổ chức các hoạt động mang tính lễ hội cộng đồng, chính quyền thành phố cần có chính sách bồi dưỡng cho đội ngũ nghệ nhân - những người có khả năng chế tác, biểu diễn các loại nhạc cụ truyền thống và các loại hình nghệ thuật trình diễn miền núi. Ngoài ra, cần dành thêm nguồn lực hỗ trợ cho các đội/nhóm trống chiêng, nói lý - hát lý, đan lát, dệt thổ cẩm trong cộng đồng và mở nhiều hơn các lớp truyền dạy văn hóa cho lớp trẻ giúp bản sắc truyền thống được tiếp nối, trao truyền...

Nguồn: https://baodanang.vn/vang-xa-nhip-chieng-nui-rung-3309839.html