Luật Đầu tư là các văn bản quan trọng, tác động rất lớn tới môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam, theo đó nhận được sự quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp.
Về cơ bản, Luật Đầu tư 2020 và các luật sửa đổi, bổ sung sau này đã khắc phục được những điểm vướng, bất cập, mâu thuẫn chồng chéo giữa các hệ thống pháp luật về đất đai, xây dựng, đấu thầu, nhà ở, kinh doanh bất động sản, tài nguyên môi trường…
Theo VCCI, những lần sửa đổi sau này Luật Đầu tư cũng đã có những bước tiến trong cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho quá trình đầu tư, khi phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền chấp thuận đầu tư từ Thủ tướng Chính phủ xuống cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, hay thiết lập quy trình đầu tư đặc biệt theo hướng tiếp cận cởi mở, phần lớn thủ tục trong quy trình đầu tư sẽ quản lý theo cơ chế hậu kiểm…
Tuy vậy, qua quá trình thực hiện và với yêu cầu cải cách hành chính, khai thông các điểm nghẽn, thúc đẩy môi trường đầu tư kinh doanh, Luật Đầu tư đã dần bộc lộ những hạn chế.
Về chấp thuận chủ trương đầu tư, theo quy định hiện nay, Nhà nước sẽ thực hiện chấp thuận chủ trương đầu tư đối với một số dự án (được liệt kê tại Điều 30, 31, 32 Luật Đầu tư). Đây là căn cứ để lựa chọn nhà đầu tư và thực hiện các bước tiếp theo thực hiện dự án đầu tư.
Nội dung thẩm định đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư sẽ là sự phù hợp với các loại quy hoạch; chương trình, mục tiêu, kế hoạch phát triển nhà ở, sơ bộ cơ cấu nhà ở và việc dành quỹ đất phát triển nhà ở xã hội (đối với dự án liên quan đến nhà ở); sự phù hợp của dự án với yêu cầu bảo vệ, phát huy giá trị của di sản văn hóa và các điều kiện theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa; đánh giá về công nghệ nếu thuộc diện phải thẩm định.
"Như vậy, chấp thuận chủ trương đầu tư sẽ đánh giá về việc dự án có phù hợp với những quy hoạch, kế hoạch, chương trình đã có. Đối với những nội dung khác đánh giá về công nghệ, môi trường, di sản văn hóa, ngay cả sau khi được chấp thuận chủ trương đầu tư, các dự án đầu tư vẫn phải thực hiện các thủ tục thẩm định về công nghệ, đánh giá tác động môi trường, các thủ tục liên quan đến di sản văn hóa theo pháp luật chuyên ngành để dự án có thể triển khai. Thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư như vậy không thay thế hoặc không được xem xét là một yếu tố để thông qua các thủ tục này", VCCI phân tích.
Liên quan đến tính hiệu quả kinh tế – xã hội của dự án đầu tư, VCCI đánh giá đây là tiêu chí khá mơ hồ và khó để để xác định được chính xác, khi bản chất đây là vấn đề của thị trường. Trên thực tế, có những dự án đầu tư được chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng không thể triển khai và triển khai không hiệu quả. Vì vậy, chấp thuận chủ trương đầu tư không phải là sự thẩm định chắc chắn của hiệu quả kinh tế – xã hội của dự án đầu tư.
"Như vậy liệu có cần thiết phải có thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư hay không? Bản thân các dự án đầu tư có thể tự xác định sự phù hợp với các loại quy hoạch, chương trình, kế hoạch – những loại thông tin đã được công khai và áp dụng trực tiếp các luật chuyên ngành", VCCI nêu vấn đề.
VCCI nhận được nhiều kiến nghị, đề xuất về việc đề nghị bãi bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư từ nhiều hiệp hội, doanh nghiệp và chuyên gia. Do đó, cơ quan này đề nghị cần đánh giá một cách tổng thể để xem xét lại tính cần thiết của thủ tục chấp thuận thủ tục đầu tư và cải cách mạnh mẽ các nhóm thủ tục về đầu tư để nhanh chóng đưa vốn vào nền kinh tế.
Ngoài ra, VCCI đề nghị cơ quan soạn cân nhắc, xem xét một số vấn đề cụ thể liên quan đến thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư. Về các dự án phải chấp thuận chủ trương đầu tư theo Điều 31 Luật Đầu tư 2020, dự án đầu tư mới kinh doanh vận chuyển hành khách bằng đường hàng không, VCCI cho rằng việc yêu cầu xin chấp thuận chủ trương đầu tư là chưa hợp lý vì đây là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, đã được kiểm soát bởi pháp luật về hàng không dân dụng. Hơn nữa, chính sách Nhà nước hiện nay khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực này; các dự án này không sử dụng đất hay nguồn lực nhà nước, rủi ro đã được kiểm soát.
Do đó, VCCI đề nghị loại dự án đầu tư mới kinh doanh vận chuyển hành khách bằng đường hàng không khỏi danh mục phải xin chủ trương đầu tư.
Còn dự án xây dựng nhà ở, khu đô thị từ 300 ha hoặc từ 50.000 người trở lên, việc yêu cầu Thủ tướng chấp thuận là không cần thiết trong bối cảnh thị trường bất động sản phát triển mạnh, đô thị hóa nhanh. Quy định hiện tại đang làm chậm tiến độ và tăng rào cản đầu tư.
Với nội dung về thẩm định công nghệ, theo Luật Đầu tư và Luật Chuyển giao công nghệ, việc thẩm định công nghệ được yêu cầu trong giai đoạn chấp thuận chủ trương đầu tư nếu dự án có nguy cơ gây tác động xấu đến môi trường. Tuy nhiên, ở giai đoạn triển khai, nhà đầu tư vẫn phải thực hiện đầu tư mới, trong đó đã bao gồm nội dung đánh giá công nghệ.
Thực tế cho thấy đánh giá công nghệ ban đầu chủ yếu do nhà đầu tư tự thực hiện, trong khi khía cạnh môi trường lại được đánh giá kỹ ở giai đoạn sau. Hơn nữa, kết quả thẩm định công nghệ giai đoạn đầu thường không được kế thừa khi thẩm định đầu tư mới, gây chồng chéo và rủi ro cho nhà đầu tư.
Vì vậy, VCCI kiến nghị rà soát lại quy định về thẩm quyền và nội dung đánh giá công nghệ ở giai đoạn chủ trương đầu tư nhằm rút ngắn, đơn giản hóa thủ tục.
Nguồn: https://doanhnghiepvn.vn/kinh-te/chinh-sach/vcci-can-khac-phuc-nhung-han-che-cua-luat-dau-tu/20250603091529582
Bình luận (0)