Viết cho kỳ thi đầu tiên

Lực lượng tiếp sức mùa thi sẵn sàng hỗ trợ thí sinh. Ảnh: Hoàng Yến

Trước hết cần khái quát, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 lẽ ra được triển khai từ năm 2015 nhưng vì nhiều nguyên nhân, yếu tố khác nhau, mãi đến năm học 2020-2021 mới triển khai. Tên gọi Chương trình giáo dục phổ thông 2018 xuất phát từ Thông tư 32 năm 2018 của Bộ Giáo dục và Ðào tạo (GD&ÐT) về triển khai chương trình và sách giáo khoa mới. Năm học 2020-2021, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 mới triển khai đối với lớp 1- lớp học đầu tiên của chương trình này. Thật không may, sau năm học đầu tiên áp dụng chương trình và sách giáo khoa mới, dịch bệnh Covid - 19 xuất hiện và gây ra những hậu quả vô cùng nặng nề. Sau lớp 1, các lớp khác thay sách giáo khoa cũng diễn ra trong điều kiện có dịch bệnh. Ngành Giáo dục bị gián đoạn nhiều lần, phải chuyển qua học bằng hình thức trực tuyến. Chất lượng giáo dục, xét trên phương diện chuyên môn thuần tuý, bị ảnh hưởng khá nhiều.

Không chỉ ảnh hưởng bởi dịch bệnh, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 còn đối mặt nhiều khó khăn, thách thức khác. Do lần đầu tiên áp dụng chương trình và sách giáo khoa mới, cả thầy lẫn trò đều không khỏi lúng túng. Thiết bị dạy học, cho đến nay, chưa đáp ứng được so với yêu cầu. Dù đã được đầu tư, nhưng nhiều cơ sở giáo dục chưa đáp ứng yêu cầu tổ chức các hoạt động thí nghiệm, thực hành và triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Một số trường chưa đạt chuẩn về diện tích phòng học, bàn ghế, thiếu thiết bị bên trong theo quy định.

Việc mua sắm thiết bị theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 còn chậm, mới chỉ trang cấp cho một số lớp đầu cấp (lớp 1, 2 và 6), gây khó khăn cho các lớp còn lại. Thiết bị hiện có không phù hợp hoặc chỉ đáp ứng khoảng 40% so với danh mục thiết bị theo Thông tư 37, 38, 39/2021/TT-BGDÐT. Việc thiếu hướng dẫn cụ thể dẫn đến hiệu quả sử dụng cơ sở vật chất và trang thiết bị còn thấp. Các trường ở vùng sâu, vùng xa vẫn thiếu giáo viên có chuyên môn cao và thiết bị hiện đại. Nhiều cơ sở giáo dục còn thiếu thiết bị máy tính, máy chiếu, thiết bị âm thanh, nhất là ở điểm phụ vùng khó khăn, chỉ đáp ứng nhu cầu quản lý và dạy học ở mức tối thiểu.

Khắc phục mọi khó khăn, trở ngại, ngành Giáo dục cả nước nói chung, Tây Ninh nói riêng, đã thực hiện tốt nhất đến mức có thể để triển khai chương trình và sách giáo khoa mới.

Trước kỳ thi này, nhiều phương án thi tốt nghiệp THPT đã được công bố để lấy ý kiến đóng góp của dư luận trong và ngoài ngành. Sau cùng, phương án thí “2+2” được thông qua. Theo phương án này, thí sinh chỉ phải thi hai môn bắt buộc gồm Ngữ văn và Toán cộng với hai môn tự chọn khác, từ đó hình thành khối thi, tổ hợp xét tuyển vào đại học. Phương án này được giới chuyên môn, cán bộ quản lý tán thành, ủng hộ.

Trước ban hành quy chế chính thức, Bộ GD&ÐT công bố ba phương án thi tốt nghiệp THPT năm 2025, trong đó, phương án 3 quy định kỳ thi này có hai môn bắt buộc và hai môn tự chọn. Năm 2023, khi được hỏi nên thi theo phương án nào, nhiều giáo viên, học sinh ở Tây Ninh bày tỏ sự ủng hộ tuyệt đối đối với phương án 3, tức kỳ thi chỉ bao gồm tổng cộng bốn môn. Quy chế mới ban hành đã đáp ứng nguyện vọng của giáo viên và học sinh. Tổ chức kỳ thi gồm 3 buổi thi: 1 buổi thi môn Ngữ văn, 1 buổi thi môn Toán và 1 buổi thi của bài thi tự chọn gồm 2 môn thi trong số các môn: Vật lý, Hoá học, Sinh học, Lịch sử, Ðịa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ định hướng công nghiệp (gọi tắt là Công nghệ công nghiệp), Công nghệ định hướng nông nghiệp (gọi tắt là Công nghệ nông nghiệp), Ngoại ngữ (Tiếng Anh, Tiếng Nga, Tiếng Pháp, Tiếng Trung Quốc, Tiếng Ðức, Tiếng Nhật và Tiếng Hàn).

So với trước đây, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 giảm số môn thi và do đó giảm cả số buổi thi khi thí sinh chỉ còn thi trong 3 buổi, tức một ngày rưỡi. Hai môn Ngữ văn và Toán, mỗi môn thi trong một buổi, buổi thi còn lại thí sinh làm hai môn thi tự chọn. Ðể đăng ký tuyển sinh đại học, ngoài môn Ngữ văn hoặc Toán, thí sinh chọn bất kỳ hai môn thi nào trong số các môn tự chọn để hình thành khối thi gồm 3 môn theo nguyện vọng cá nhân. Như vậy, bài thi tổ hợp gồm 3 môn theo Chương trình giáo dục phổ thông 2006 không còn tồn tại.

Năm học 1998-1999, kỳ thi tốt nghiệp THPT có tất cả 6 môn bắt buộc, gồm Toán, Văn (lúc này chưa có tên gọi Ngữ văn), Tiếng Anh và 3 môn do Bộ GD&ÐT chọn (3 môn này thường công bố vào đầu tháng 3 hằng năm). Ở giai đoạn đó, kỳ thi chỉ có một mục đích duy nhất: công nhận tốt nghiệp THPT cho học sinh lớp 12.

Tất cả các môn thi đều được ra bằng đề tự luận. Tiếp theo, từ năm 2000-2013 (thực hiện Chương trình giáo dục năm 2000 và 2006), kỳ thi gồm bốn môn, ngoài Toán, Ngữ văn là môn thi bắt buộc, thí sinh được quyền chọn hai môn còn lại và cũng chỉ nhằm công nhận tốt nghiệp. Giai đoạn này, tồn tại hai kỳ thi riêng biệt, sau khi thi tốt nghiệp THPT, thí sinh tiếp tục thi vào đại học, cao đẳng.

Thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT năm 2024.

Tuyển sinh vào đại học, cao đẳng ở giai đoạn này thực hiện bằng phương thức ba chung: chung đề, chung đợt, chung kết quả. Cho đến nay, phương thức tuyển sinh vào đại học như trên, tuy chưa thể tinh giản gọn nhẹ như mong muốn nhưng giới chuyên môn đánh giá cao về độ tin cậy của kỳ thi.

Sự thay đổi đáng chú ý của kỳ thi tốt nghiệp THPT bắt đầu năm 2014. Tại kỳ thi tốt nghiệp THPT năm đó, thí sinh thi tất cả bốn môn nhưng có ba môn bắt buộc, gồm Toán, Ngữ văn và Ngoại ngữ. So với trước đó, đề thi năm 2014 chỉ có một sự điều chỉnh nhỏ: môn Ngoại ngữ chuyển hoàn toàn sang thi trắc nghiệm, không còn phần tự luận.

Năm 2015, kỳ thi có tên gọi mới: kỳ thi THPT quốc gia, bỏ chữ “tốt nghiệp”. Tại kỳ thi này, thí sinh thi bốn môn, ngoài ba môn bắt buộc gồm Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ, môn còn lại thí sinh tự chọn. Năm 2016, thí sinh lần đầu tiên làm bài thi tổ hợp. Ngoài ba môn bắt buộc thi độc lập là Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ, thí sinh làm một trong hai môn thi tổ hợp (Khoa học tự nhiên hoặc Khoa học xã hội).

Ba năm tiếp theo, từ 2017-2019, kỳ thi tiếp tục mang tên “kỳ thi THPT quốc gia” nhưng do Sở GD&ÐT chủ trì, có sự hỗ trợ về coi thi, chấm thi của các trường đại học, cao đẳng. Kỳ thi vẫn gồm ba môn bắt buộc và độc lập, gồm Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ và một bài thi tổ hợp do thí sinh tự chọn. Từ năm 2020-2023, kỳ thi không còn tên gọi “kỳ thi THPT quốc gia” nữa, trở lại tên gọi cũ- kỳ thi tốt nghiệp THPT, nhưng vẫn sử dụng cho hai mục đích, gồm tuyển sinh đại học và cao đẳng.

Việt Ðông

Nguồn: https://baotayninh.vn/viet-cho-ky-thi-dau-tien-a191790.html