Đây là chia sẻ của bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) tại Hội nghị Thế giới về Kiểm soát thuốc lá, do Liên minh Quốc tế Chống Lao và Bệnh Phổi (The Union) tổ chức, với sự hỗ trợ của Chính phủ Ireland, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Quỹ Từ thiện Bloomberg diễn ra từ ngày 23-25/6.
Bà Hải nhấn mạnh vai trò quan trọng của cam kết chính trị mạnh mẽ từ Đảng, Quốc hội và Chính phủ Việt Nam đối với công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá và bảo vệ sức khỏe nhân dân.
Trong khuôn khổ phiên thảo luận chuyên đề về tài chính bền vững, Việt Nam đã chia sẻ bài học kinh nghiệm về thiết lập và vận hành cơ chế tài chính ổn định cho công tác phòng, chống tác hại thuốc lá, đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật.
Phiên thảo luận chuyên đề về tài chính bền vững trong khuôn khổ Hội nghị Thế giới về Kiểm soát thuốc lá năm 2025.
Từ nền tảng đó, Việt Nam đã ban hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và thành lập Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá vào năm 2013. Quỹ được hình thành từ đóng góp bắt buộc của các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu thuốc lá. Bên cạnh cơ chế tài chính, mô hình quản lý Quỹ cũng được đánh giá cao nhờ tính đa ngành, minh bạch và dựa trên bằng chứng. Quỹ do Bộ Y tế chủ trì và có sự tham gia của nhiều bộ, ngành khác, hoạt động theo nguyên tắc cấp kinh phí dựa trên kết quả đầu ra. Các quy trình lựa chọn, lập kế hoạch, giám sát và đánh giá đều được thực hiện công khai, khoa học, với các chương trình được xây dựng và triển khai dựa trên dữ liệu tin cậy và bằng chứng thực tiễn.
Nhờ cách tiếp cận này, Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận: Tỷ lệ hút thuốc ở người trưởng thành giảm từ 23,8% (2010) xuống còn 20,8% (2021); tỷ lệ tiếp xúc với khói thuốc thụ động giảm từ 73,1% xuống còn 45,6%. Đáng chú ý, cuối năm 2024, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 173/2024/QH15, chính thức cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm gây nghiện mới kể từ năm 2025; tại kỳ họp tháng 6/2025, Quốc hội tiếp tục thông qua Luật sửa đổi Thuế tiêu thụ đặc biệt, thiết lập hệ thống thuế hỗn hợp và lộ trình tăng thuế thuốc lá đến năm 2031.
Tại hội nghị, WHO và các đối tác quốc tế nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường nguồn tài chính của mỗi nước để duy trì các chương trình kiểm soát thuốc lá trong dài hạn, nhất là tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Dù chi phí thực hiện các chương trình kiểm soát thuốc lá không cao, song hiệu quả mang lại lại rất lớn về mặt sức khỏe cộng đồng và kinh tế.
Bằng chứng là trong nhiều năm qua, tỷ lệ sử dụng thuốc lá trên toàn cầu đã giảm từ 22,7% năm 2007 xuống còn 17,3% năm 2021. Thành quả này có được nhờ việc nhiều quốc gia áp dụng các chính sách kiểm soát thuốc lá dựa trên bằng chứng khoa học, theo hướng dẫn của Công ước Khung về Kiểm soát Thuốc lá (FCTC) của WHO, từ đó giúp cứu sống hàng triệu người khỏi bệnh tật và tử vong sớm do hút thuốc lá.
Dù đã đạt được nhiều tiến bộ, công tác kiểm soát thuốc lá vẫn còn nhiều việc cần thúc đẩy. Việc áp dụng các chính sách y tế công cộng đang đối mặt với nhiều thách thức. Ở một số quốc gia, ngành công nghiệp thuốc lá đã sử dụng nhiều hình thức tiếp thị tinh vi như quảng bá trên mạng xã hội, sản phẩm có hương vị hấp dẫn và định vị thương hiệu nhằm thu hút giới trẻ – đặc biệt tại khu vực gần trường học.
Tại hội nghị, các chuyên gia đều khẳng định, đầu tư vào kiểm soát thuốc lá mang lại lợi ích rõ rệt: Bảo vệ sức khỏe, giảm chi phí y tế, tăng thu ngân sách từ thuế thuốc lá và nhận được sự ủng hộ từ cộng đồng. Trong bối cảnh ngân sách y tế eo hẹp, đây là giải pháp hợp lý, bền vững – điều kiện tiên quyết là cần có quyết tâm chính trị và sự phối hợp liên ngành mạnh mẽ.
Nguồn: https://cand.com.vn/Xa-hoi/viet-nam-cam-ket-manh-me-giam-ty-le-hut-thuoc-la-trong-cong-dong-i772554/
Bình luận (0)