Việt Nam góp phần định hình tương lai ASEAN qua nhiều phương diện

Tại Hội nghị Cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 47 diễn ra từ ngày 26 đến 28/10 tới, nhiều sáng kiến quan trọng được kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá cho tiến trình hội nhập khu vực, trong đó có những đóng góp quan trọng của Việt Nam.

Nhân dịp này, phóng viên TTXVN tại Jakarta đã có cuộc phỏng vấn Đại sứ Tôn Thị Ngọc Hương, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại ASEAN.

Sau đây là nội dung cuộc phỏng vấn:

- Thưa Đại sứ, một trong những kỳ vọng của hội nghị lần này là thông qua Hiệp định Thỏa thuận khung kinh tế số ASEAN (DEFA), Đại sứ có thể chia sẻ về quan điểm của Việt Nam về tác động của Hiệp định này đối với liên kết kinh tế của khu vực cũng như những lợi ích của các doanh nghiệp Việt Nam?

Đại sứ Tôn Thị Ngọc Hương: Hiệp định Thỏa thuận khung kinh tế số ASEAN (DEFA) là một trong những sáng kiến trọng tâm của Lộ trình chuyển đổi số trong ASEAN. Đây là bước tiến lớn thể hiện quyết tâm của các nước thành viên trong việc thúc đẩy hội nhập khu vực dựa trên nền tảng số, hướng tới mục tiêu đưa ASEAN trở thành khu vực có nền kinh tế số hàng đầu.

Hiệp định DEFA đang được các nước ASEAN tích cực đàm phán và dự kiến sẽ được ký kết vào cuối năm 2026. Trong năm Chủ tịch ASEAN 2025 của Malaysia, việc hoàn tất cơ bản đàm phán DEFA được xác định là một trong những Sáng kiến Ưu tiên Kinh tế (PED). Đến nay, các nước ASEAN đã đạt được hơn 70% tiến độ đàm phán và cơ bản hoàn thành sáng kiến này.

DEFA khi hoàn tất sẽ mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho ASEAN. Trước hết, hiệp định này được kỳ vọng sẽ nhân đôi quy mô giá trị của nền kinh tế số khu vực, lên tới khoảng 2.000 tỷ USD vào năm 2030. DEFA cũng sẽ giúp xây dựng một khung pháp lý và chính sách đồng bộ cho khu vực, hài hòa các quy định kỹ thuật số giữa các quốc gia thành viên, tạo điều kiện cho dữ liệu di chuyển xuyên biên giới, bảo đảm mã hóa, an ninh mạng và quyền riêng tư.

Bên cạnh đó, DEFA cũng mở rộng cơ hội cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, thanh niên và các doanh nghiệp khởi nghiệp tham gia vào không gian kinh tế số khu vực, qua đó thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh chung của ASEAN. Hiệp định còn hướng tới việc xây dựng một môi trường giao dịch điện tử an toàn và đáng tin cậy, qua đó tăng cường vị thế của ASEAN và khả năng thu hút đầu tư quốc tế vào khu vực.

Đối với Việt Nam, DEFA mang lại những lợi ích thiết thực trên nhiều phương diện. Hiệp định sẽ giúp đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số quốc gia, tăng cường xuất khẩu dịch vụ số và thương mại điện tử, đồng thời tạo thêm nhiều việc làm đòi hỏi kỹ năng cao và thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực số. DEFA cũng góp phần giảm chi phí tuân thủ, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, và thu hút thêm dòng vốn đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực công nghệ, đổi mới sáng tạo và hạ tầng số.

Như vậy, việc triển khai thành công DEFA không chỉ giúp ASEAN củng cố vị thế trong nền kinh tế số toàn cầu, mà còn mở ra cơ hội rất lớn để Việt Nam hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị khu vực, tận dụng lợi thế số để phục vụ phát triển bền vững và nâng cao chất lượng tăng trưởng trong thời gian tới.

- Báo cáo của nhóm đặc trách kinh tế cấp cao trình lên các nhà lãnh đạo ASEAN đưa ra một số kiến nghị về ứng xử của ASEAN trước các thách thức kinh tế mới nổi. Đại sứ đánh giá như thế nào về những kiến nghị và Việt Nam có đề xuất hay đóng góp cụ thể nào trong quá trình xây dựng kiến nghị này, thưa Đại sứ?

Đại sứ Tôn Thị Ngọc Hương: Báo cáo của Nhóm Đặc trách Kinh tế Cấp cao (AGTF) là nỗ lực đáng ghi nhận của ASEAN trong việc đánh giá toàn diện tình hình kinh tế khu vực và đề xuất định hướng hành động cho giai đoạn tới.

Các khuyến nghị của AGTF thể hiện tầm nhìn chiến lược nhằm củng cố khả năng chống chịu, thúc đẩy hội nhập kinh tế sâu rộng, bền vững. Báo cáo tập trung vào những vấn đề then chốt hiện nay như tăng cường khả năng thực thi các cam kết kinh tế, thúc đẩy chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, cải thiện môi trường đầu tư và tạo thuận lợi thương mại.

AGTF khuyến nghị các biện pháp ngắn và dài hạn. Trong ngắn hạn, cần thiết lập cách tiếp cận chung ứng phó bất ổn thương mại, đẩy nhanh thực thi các Hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt là Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), sớm hoàn tất quá trình đàm phán nâng cấp Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) và DEFA.

Một điểm mới quan trọng là Báo cáo cũng đề xuất ASEAN xây dựng cách tiếp cận toàn diện về an ninh kinh tế-khu vực và duy trì AGTF như cơ chế tư vấn thường trực.

Về trung và dài hạn, báo cáo khuyến nghị ASEAN tăng cường hội nhập thị trường nội khối, mở rộng sức mua khu vực, nâng cấp khuôn khổ RCEP, hài hòa quy tắc xuất xứ, xóa bỏ thuế quan và cập nhật các cam kết phù hợp với các FTA ASEAN+1; tăng phối hợp trong các diễn đàn toàn cầu như Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20).

Báo cáo nhấn mạnh việc củng cố thể chế ASEAN, đặc biệt là điều phối liên trụ cột và hợp tác với khu vực tư nhân.

Việt Nam đánh giá cao tinh thần chủ động và xây dựng của AGTF, đồng thời ủng hộ các định hướng nêu trong báo cáo. Trong bối cảnh tình hình kinh tế-thương mại toàn cầu còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, việc ASEAN sớm thống nhất các biện pháp cụ thể để tăng cường liên kết, giảm rào cản và thúc đẩy tính bao trùm là rất cần thiết.

Trong quá trình trao đổi và thảo luận, Việt Nam đã tham gia tích cực, chia sẻ quan điểm và kinh nghiệm về phát triển bền vững và ứng phó với các thách thức kinh tế.

Việt Nam luôn sẵn sàng cùng các nước ASEAN tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực, để cùng vượt qua những thách thức hiện nay, nắm bắt cơ hội mới, hướng tới một Cộng đồng ASEAN phát triển bao trùm, tự cường và thịnh vượng.

- Đại sứ có thể nói rõ hơn về những đóng góp của Việt Nam cho ASEAN trên hai cương vị là điều phối quan hệ ASEAN - New Zealand và chủ trì nhóm đặc trách về thu hẹp khoảng cách phát triển?

Đại sứ Tôn Thị Ngọc Hương: Với vai trò Điều phối quan hệ ASEAN-New Zealand giai đoạn 2024-2027, Việt Nam đã tích cực thúc đẩy hợp tác sâu rộng giữa hai bên. Năm 2025 là một dấu mốc quan trọng khi ASEAN và New Zealand kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ đối thoại - mối quan hệ đối tác lâu đời thứ hai của ASEAN chỉ sau Australia.

Cuộc họp lần thứ 13 Ủy ban Hợp tác chung ASEAN-New Zealand. (Ảnh: TTXVN phát)

Trên cương vị điều phối, Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với các nước ASEAN và New Zealand để hoàn tất các văn kiện quan trọng, hướng tới việc thiết lập Đối tác Chiến lược Toàn diện tại Hội nghị Cấp cao Kỷ niệm 50 năm quan hệ ASEAN-New Zealand dự kiến vào cuối tháng 10.

Bên cạnh tuyên bố tầm nhìn chung, Kế hoạch Hành động ASEAN-New Zealand giai đoạn 2026-2030 cũng đang được hoàn thiện, nhằm cụ thể hóa các định hướng hợp tác trong các lĩnh vực như kết nối, chuyển đổi số, phát triển bền vững, biến đổi khí hậu, giáo dục và giao lưu nhân dân.

Trong khi đó, trên cương vị Chủ trì Nhóm đặc trách về Sáng kiến hội nhập ASEAN (IAI Task Force), Việt Nam tiếp tục thể hiện vai trò chủ động, cầu nối và dẫn dắt. Việt Nam đang chủ trì thúc đẩy việc xây dựng và hoàn thiện Kế hoạch Hành động Sáng kiến hội nhập ASEAN (IAI) giai đoạn V (2026-2030) - văn kiện định hướng hợp tác thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước ASEAN trong 5 năm tới.

Kế hoạch này kế thừa và mở rộng từ các giai đoạn trước, tập trung vào 6 lĩnh vực chiến lược phù hợp với xu thế phát triển mới, gồm: thực phẩm và nông nghiệp; doanh nghiệp siêu nhỏ và khu vực phi chính thức; giáo dục và kỹ năng; y tế công cộng; trao quyền và tăng cường khả năng phục hồi cho cộng đồng địa phương; tăng trưởng toàn diện và phát triển bền vững.

Việt Nam đã tích cực phối hợp với các nước ASEAN và các đối tác, viện nghiên cứu… để đảm bảo kế hoạch này có tầm nhìn dài hạn, thiết thực và mang lại lợi ích cụ thể cho các nước thành viên như Campuchia, Lào, Myanmar, Việt Nam và Timor Leste (sau lễ kết nạp dự kiến diễn ra tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47).

- Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ!./.

(TTXVN/Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/viet-nam-gop-phan-dinh-hinh-tuong-lai-asean-qua-nhieu-phuong-dien-post1072313.vnp