Vinh danh các nghệ sĩ khuyết tật trí tuệ

Bên cạnh các cuộc thi đấu thể thao là lễ hội tôn vinh sự sáng tạo, hòa nhập dành cho người khuyết tật. Trong đó, triển lãm mang tên When Attitudes Take Form làm nổi bật tài năng của 13 họa sĩ khuyết tật trí tuệ.

Gia đình Eisenberg (đang sống tại Mỹ) từ lâu đã ủng hộ các họa sĩ khuyết tật. Gia đình này có một cô con gái tên Jesse, cũng găp vấn đề về trí tuệ từ khoảng 20 năm trước, nên bắt đầu sưu tầm và giới thiệu tác phẩm của các họa sĩ có hoàn cảnh tương tự. Theo thời gian, họ đã có một bộ sưu tập đặc biệt về thể loại nghệ thuật này. Bên cạnh đó, gia đình còn tích cực quảng bá và quyên tặng tác phẩm cho những tổ chức lớn. Các tác phẩm của họa sĩ khuyết tật có mặt trong triển lãm lần này cũng được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật hiện đại San Francisco, Bảo tàng Nghệ thuật hiện đại New York và nhiều viện bảo tàng danh tiếng khác.

Các họa sĩ góp mặt trong triển lãm có nhiều dạng khuyết tật trí tuệ và phát triển khác nhau, bao gồm tự kỷ, tâm thần phân liệt và suy giảm nhận thức. Mỗi người đều thể hiện những cảm nghĩ riêng về thế giới của mình thông qua tác phẩm nghệ thuật. Dan Miller, họa sĩ người Mỹ, gặp khó khăn trong giao tiếp, có tác phẩm gồm vô số chữ cái, từ ngữ, tên và con số được xếp chồng lên nhau thoạt nhìn rất hỗn loạn nhưng lại gây ấn tượng với người xem, gợi nhớ đến phong cách của Jackson Pollock.

Tương tự, họa sĩ Nnena Kalu, người Scotland, cũng dựa vào sự lặp lại và xếp lớp trong sáng tác của mình. Từ năm 1999, cô là thành viên của ActionSpace, một tổ chức tại London hỗ trợ các nghệ sĩ khuyết tật học tập. Các tác phẩm sắp đặt quy mô lớn của cô đã được công nhận trên phạm vi quốc tế. Kalu thường sáng tác tranh theo cặp, bổ trợ và phản chiếu lẫn nhau.

Tác phẩm của William Scott, nghệ sĩ mắc chứng tự kỷ và tâm thần phân liệt ở California (Mỹ), cũng vô cùng sống động. Scott là kiến trúc sư làm việc tại Creative Growth, một trong những trung tâm nghệ thuật lâu đời và lớn nhất dành cho người khuyết tật trên thế giới. Nghệ thuật của ông bắt nguồn sâu sắc từ chính cuộc sống bản thân, với những bức tranh mô tả các thành viên gia đình và giáo dân, các diễn viên, nhạc sĩ và các nhà lãnh đạo dân quyền. Trong phần lớn tác phẩm của mình, ông hình dung ra một San Francisco lý tưởng, các khu phố, tòa nhà và trung tâm cộng đồng với kiến trúc mới. Họa sĩ Derrick Alexis Coard, đến từ New York (Mỹ), mắc chứng rối loạn cảm xúc phân liệt, sử dụng tranh để khám phá chủ đề nam tính da màu, tâm linh và niềm tin.

Dù tài năng của những nghệ sĩ này không thể phủ nhận, tuy nhiên người khuyết tật vẫn bị đánh giá thấp trong thế giới nghệ thuật. Một báo cáo năm 2023 của Hội đồng Anh cho thấy, 48% tổ chức nghệ thuật châu Âu chỉ triển lãm tác phẩm của nghệ sĩ khuyết tật ít nhất 1 lần/năm, trong khi 23% chưa bao giờ làm điều đó. Triển lãm When Attitudes Take Form kéo dài đến ngày 27-4, góp phần thay đổi nhận thức và mang lại sự công nhận xứng đáng cho các họa sĩ khuyết tật trí tuệ.

KHÁNH MINH