Cục Xuất bản, In và Phát hành, tổng doanh thu toàn ngành năm 2024 đạt hơn 4.500 tỷ đồng. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng thị trường hiện tại vẫn chưa tương xứng với tiềm năng.
Với quy mô dân số hơn 100 triệu dân, ngành xuất bản Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển lên quy mô 20.000 tỷ đồng mỗi năm. Xuất bản số được xem là cơ hội lịch sử để thúc đẩy văn hóa đọc mới, nâng cao năng lực cạnh tranh và kết nối tri thức toàn cầu.
Đó là vấn đề được đưa ra thảo luận trong Diễn đàn Xuất bản Số 2025 (DPS 2025) với chủ đề "Tương lai ngành xuất bản trong kỷ nguyên số" được tổ chức ngày 24/6, dưới sự bảo trợ của Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA).
Lối thoát sống còn cho xuất bản
Theo Tiến sỹ Nguyễn Minh Hồng, Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam, diễn đàn là không gian đối thoại cởi mở nhằm kết nối và định hình hướng đi chiến lược cho ngành xuất bản trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu.
Theo ông Hồng, chúng ta đang sống trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, khi công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đã thâm nhập sâu rộng, định hình lại cách con người tiếp cận tri thức.
“Đối mặt với cơ hội và thách thức chưa từng có, ngành xuất bản phải coi đây là lối mở quan trọng để thúc đẩy văn hóa đọc số, và quan trọng hơn cả là không chỉ nói về chuyển đổi số mà thực sự hành động để chuyển đổi. Mục tiêu là cùng nhau xây dựng một nền tảng xuất bản số quốc gia phát triển đồng bộ và hội nhập với thế giới,” ông Nguyễn Minh Hồng nhấn mạnh.
Ở góc độ doanh nghiệp tiên phong, ông Nguyễn Cảnh Bình, Chủ tịch Alpha Books cho rằng trong quá khứ, xuất bản là in sách. Ngày nay, đó là một hành trình cá nhân hóa, tương tác, liên tục cập nhật thông tin, thông qua các định dạng số như ebooks (sách điện tử), flashcards (thẻ mang thông tin), microlearning (phương pháp học tập bằng cách chia nhỏ nhóm kiến thức)…
Ông Bình nhấn mạnh rằng xuất bản số không chỉ giúp cắt giảm chi phí, rút ngắn chuỗi trung gian mà còn tạo điều kiện để mọi người tiếp cận tri thức dễ dàng hơn.
Nhiều chuyên gia đồng thuận rằng xuất bản số đang là “mỏ vàng” của thế giới, với doanh thu toàn cầu lên tới 120 tỷ USD/năm. Tuy nhiên, tại Việt Nam, “mỏ vàng” ấy vẫn chưa được khai thác hiệu quả do vướng mắc về công nghệ, tư duy bảo thủ và đặc biệt là nạn xâm phạm bản quyền chưa được kiểm soát.
Từ “mỏ vàng” tiềm năng đến thực tế khai thác là một hành trình dài và gian nan. Nhưng nếu không bắt đầu từ hôm nay, ngành xuất bản Việt sẽ bị bỏ lại phía sau. Xuất bản số, một cuộc cách mạng tri thức, đã gõ cửa. Vấn đề còn lại là: Chúng ta có đủ dũng cảm để bước qua ngưỡng chuyển đổi hay không?
Đa dạng nội dung phái sinh
Tại diễn đàn, lãnh đạo cơ quan Nhà nước, các đơn vị xuất bản, nhà cung cấp dịch vụ công nghệ đã cùng nhau thảo luận trực tiếp về những giải pháp ứng dụng công nghệ mới như AI, Blockchain trong quy trình sản xuất, phân phối và bảo vệ nội dung.
Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Cảnh Bình cho rằng cần có sự chuyển mình đồng bộ, từ tư duy biên tập, công nghệ, phân phối cho tới chiến lược liên kết chuỗi giá trị để hình thành những nhà xuất bản lớn có tầm nhìn dài hạn và khả năng dẫn dắt hệ sinh thái.
Theo ông Bình, giới xuất bản cũng cần tự làm mới mình bằng những sản phẩm thực sự hữu ích, đáp ứng đúng nhu cầu của người đọc thế nhưng chi phí cần dễ tiếp cận hơn, đồng thời có được trải nghiệm tốt hơn nhờ sự hỗ trợ của công nghệ.
“Đa dạng hóa chính là một trong những đặc trưng cốt lõi của xuất bản hiện đại. Từ một nội dung lõi là một cuốn sách, xuất bản hiện đại có thể ứng dụng công nghệ để tái cấu trúc nội dung và tổ chức lại nội dung một cách linh hoạt, từ đó sản xuất đa dạng nội dung dẫn xuất (hoặc còn gọi là nội dung phái sinh) trên đa nền tảng với chi phí rẻ. Hệ sinh thái này có tương tác và cập nhật liên tục, có sức lan tỏa và tác động mạnh mẽ hơn nhiều lần nội dung ban đầu,” ông Bình nói.
Ông Bình gọi đây là quy trình quản lý vòng đời của sản phẩm nội dung. Từ một nội dung gốc trên sách giấy, trên 10 sản phẩm dẫn xuất sẽ được tái sinh trên đa nền tảng, tiếp cận số độc giả nhiều hơn hàng chục lần.
Cùng quan điểm, ông Lê Quốc Vinh, Phó Chủ tịch nền tảng sách nói Fonos cho rằng việc đa dạng hóa nội dung sẽ giúp tri thức tiếp cận được cả những người vốn không yêu việc đọc. Nếu ngại đọc cuốn sách dày 800 trang, từ nay bạn đọc có thể chọn rất nhiều các hình thức nội dung phái sinh phù hợp hơn.
Như vậy, khi xuất bản bắt tay với công nghệ, từ một nội dung đơn lẻ, các nhà xuất bản có tiềm lực tạo ra một hệ sinh thái nội dung khổng lồ. Tri thức trở thành “sản phẩm hàng hóa” có đủ loại đáp ứng đủ mọi nhu cầu của thị trường. Hệ sinh thái này cũng có lợi cho tất cả các bên tham gia thị trường: Nhà xuất bản mở rộng thị trường, tăng doanh thu; khách hàng có khả năng tiếp cận tri thức phù hợp, giá rẻ, hữu dụng.
Ở góc độ quản lý, ông Nguyễn Nguyên, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) ủng hộ kiến nghị này.
Ông cho rằng ngành xuất bản có vai trò trung tâm trong quá trình phát triển ngành công nghiệp văn hóa tại Việt Nam, vì nhiều nội dung từ ngành xuất bản sẽ là gốc rễ cho các sản phẩm văn hóa khác. Tuy nhiên, để làm được này, nhất thiết cần xây dựng cơ chế bảo vệ bản quyền. Hiện nay, vấn đề bản quyền số là một vấn đề còn rất nhức nhối.
Ông Nguyễn Thế Hùng, Giám đốc Công ty Điện tử Aki, cho rằng độc giả không phải là những người không tôn trọng bản quyền, mà đơn giản là họ không có nơi để mua sách có bản quyền một cách chính thống trên không gian trực tuyến.
Bên cạnh đó, thiết bị chuyên biệt trong khi là trụ cột quan trọng trong ngành ebook, thì đến nay, các công cụ này vẫn chưa được sản xuất phổ biến tại Việt Nam dù trên thế giới, máy đọc sách đã xuất hiện từ những năm 2008.
![6k8a8764.jpg](https://media.vietnamplus.vn/images/df623525a9a6365fb1fced66001f3ff3d3c0848f78494d7adb1761e8c3b14537e302fa28abdf71aa7a43283315b85f70/6k8a8764.jpg "Quang cảnh diễn đàn "Tương lai ngành xuất bản trong kỷ nguyên số". (Ảnh: PV/Vietnam+)")
“Thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ sang nền kinh tế nội dung, nhưng một số nhà xuất bản còn chần chừ trong việc xuất bản ebook. Nếu không nhanh chóng đổi mới tư duy, cởi mở hơn trong xuất bản số, ngành xuất bản Việt Nam sẽ bị tụt lại phía sau, bỏ lỡ cơ hội tiếp cận thế hệ độc giả trẻ,” ông Hùng khẳng định.
Trước khó khăn này, các chuyên gia cho rằng có thể ứng dụng công nghệ để ngăn chặn hành vi vi phạm, tương tự như Facebook, YouTube đã dùng công nghệ để chặn các nội dung vi phạm bản quyền ngay khi người dùng vừa đăng tải./.
Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/xu-the-phat-trien-cua-xuat-ban-so-thien-bien-van-hoa-tu-noi-dung-loi-post1046130.vnp
![[Ảnh] Cận cảnh Thủ Thiêm hiện đại hóa, nối nhịp sống mới với Quận 1](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/6/24/d360fb27c6924b0087bf4f288c24b2f2)
![[Ảnh] Đại hội Đảng bộ cơ quan Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật lần thứ IX](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/6/24/ade0561f18954dd1a6a491bdadfa84f1)
Bình luận (0)