21 tuổi khởi nghiệp ở Singapore, 9X về nước tìm đồng đội xuất ngoại AI Việt

Những ngày cuối tháng 3 vừa qua, giữa hàng nghìn hồ sơ từ khắp nơi trên thế giới, NYB.AI - một mô hình AI của nhóm 9X người Việt nằm trong nhóm được chọn để giới thiệu tại GTC 2025 - hội nghị công nghệ AI lớn nhất hành tinh do NVIDIA tổ chức tại Mỹ.

Nơi những gã khổng lồ công nghệ như: Google, Microsoft, Meta, OpenAI góp mặt, chàng trai trẻ Nguyễn Hoàng Trường Giang (26 tuổi, Hà Nội) tự tin đứng trên sân khấu chính của NVIDIA.

Trước các chuyên gia AI hàng đầu, Giang tự hào giới thiệu công nghệ có thể thay đổi cách con người nghiên cứu dược phẩm.

Từ một ý tưởng trong phòng thí nghiệm đến công nghệ xuất hiện tại GTC 2025, hành trình ấy không chỉ là câu chuyện của khởi nghiệp mà còn là dấu ấn của một thế hệ người Việt dám nghĩ, dám làm và sẵn sàng vươn ra thế giới.

21 tuổi khởi nghiệp ở Singapore, 9X về nước tìm đồng đội xuất ngoại AI Việt - 1

Cách đây 6 năm, tại đất nước được ví như "Thung lũng Silicon của châu Á", Nguyễn Hoàng Trường Giang đặt bước chân đầu tiên cho mục tiêu lớn của mình.

Khi đó, cậu chỉ là một sinh viên trẻ với chiếc ba lô chất đầy khát khao khởi nghiệp.

Từ một cậu học sinh chuyên Hóa đến startup AI khi mới 21 tuổi, Giang chưa bao giờ chọn lối đi dễ dàng.

Năm lớp 11, Giang giành giải ba học sinh giỏi quốc gia môn Hóa, một cột mốc giúp cậu nhận được tấm vé tuyển thẳng vào ba trường đại học danh tiếng: Đại học Dược, Đại học Bách khoa Hà Nội và Đại học Khoa học Tự nhiên.

Nhưng thay vì bằng lòng với con đường học thuật an toàn, trong Giang lại sớm nhen nhóm ước mơ khởi nghiệp.

Chàng trai ấp ủ một mong muốn: Một ngày nào đó, sẽ đặt chân đến Singapore - nơi có hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển hàng đầu châu Á.

Sau khi tốt nghiệp, Giang theo học tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên một năm rồi quyết định bảo lưu để tìm kiếm cơ hội.

Hè 2018, cậu sinh viên năm nhất lần đầu bước vào thế giới nghiên cứu khi thực tập tại phòng trí tuệ nhân tạo của FPT. Công nghệ AI không chỉ thu hút Giang mà còn khiến cậu trăn trở: Làm thế nào để trí tuệ nhân tạo có thể tạo ra giá trị thực sự cho xã hội?

Cũng trong khoảng thời gian này, Giang tham gia Singapore - India Hackathon, một cuộc thi lập trình do chính phủ Singapore và Ấn Độ tổ chức.

Dự án của chàng trai trẻ làm về một ứng dụng AI giúp nhận diện vấn đề tâm lý ở học sinh đã mang đến một bước ngoặt quan trọng. Đây không còn chỉ là một bài toán công nghệ, mà là cách AI có thể giúp đỡ con người theo con đường rất thực tế.

21 tuổi khởi nghiệp ở Singapore, 9X về nước tìm đồng đội xuất ngoại AI Việt - 3

Sau cuộc thi ấy, mọi thứ trở nên rõ ràng hơn. Giang muốn xây dựng một công ty của riêng mình - nơi AI có thể giải quyết những bài toán lớn hơn, có ý nghĩa hơn. Giấc mơ khởi nghiệp, từ một ý tưởng mơ hồ, giờ đã có hình hài rõ ràng.

Năm ấy, 9X người Việt đặt chân đến Singapore, chính thức trở thành sinh viên Đại học Công nghệ Nanyang nhờ học bổng từ chính phủ nước này.

Biết rằng mình đang có cơ hội hiếm có, Giang không cho phép bản thân dừng lại ở vùng an toàn. Ngay từ năm nhất, cậu quyết định thử thách chính mình bằng việc theo học thêm ngành Khoa học Máy tính.

"Khi quyết định theo đuổi hai ngành, tôi thực sự rất áp lực. Khối lượng kiến thức khổng lồ, cộng với mục tiêu duy trì thành tích cao mà tôi tự đặt ra, khiến mỗi ngày trôi qua đều là một thử thách", Giang nhớ lại.

Nhưng chính sự nỗ lực ấy đã mang lại cơ hội lớn đầu tiên: Năm thứ 2 đại học, Giang trở thành một trong 2 sinh viên được IBM tuyển vào vị trí lập trình viên.

Thời gian làm việc tại IBM không chỉ giúp Giang trau dồi kỹ năng, mà còn mở ra một góc nhìn mới về con đường khởi nghiệp.

Làm việc trong một công ty phát triển xe tự lái, Giang sớm nhận ra ngay cả những tập đoàn công nghệ lớn cũng gặp khó khăn khi triển khai các phần mềm ứng dụng AI.

"Nếu ngay cả những công ty lớn còn chật vật như vậy, thì các doanh nghiệp nhỏ sẽ còn gặp khó khăn hơn gấp nhiều lần", Giang nhìn ra bài toán cần giải.

21 tuổi khởi nghiệp ở Singapore, 9X về nước tìm đồng đội xuất ngoại AI Việt - 5

Nhìn thấy được "nỗi đau" của những doanh nghiệp nhỏ, cậu muốn tập hợp đội ngũ tài năng để tạo ra sản phẩm nhằm giúp doanh nghiệp xây dựng AI nhanh hơn.

9X mạnh dạn trình bày suy nghĩ với giám đốc công ty và bất ngờ nhận được sự ủng hộ.

Ngay từ những năm đầu tại Đại học Công nghệ Nanyang, chàng trai người Việt đã say mê khám phá AI và khoa học dữ liệu, không ngừng thử sức qua các cuộc thi khởi nghiệp, gặt hái nhiều thành tích ấn tượng.

Không dừng lại ở đó, Giang còn miệt mài tìm cách ứng dụng AI vào các lĩnh vực ngách. Đam mê ấy dẫn đến sự ra đời của Linh.AI - startup chuyên xử lý dữ liệu và đánh giá chất lượng AI, hợp tác với những "ông lớn" như ST Group, Platform và Hyundai.

Để chạm đến những thành công ấy, chàng trai trẻ 21 tuổi từng phải đánh đổi không ít.

21 tuổi khởi nghiệp ở Singapore, 9X về nước tìm đồng đội xuất ngoại AI Việt - 7

"Có những ngày tôi chỉ ngủ vỏn vẹn 3 tiếng, cố gắng tìm cách "sống sót" giữa chương trình học khắc nghiệt", Giang nhớ lại.

24 giờ mỗi ngày của chàng trai trẻ chỉ xoay quanh hai việc: lên lớp và vận hành công ty.

Áp lực càng đè nặng khi Giang theo học tại một trong những ngôi trường danh giá nhất thế giới, nơi chương trình giảng dạy khắc nghiệt, cơ chế chấm điểm vô cùng khắt khe.

"Có những lúc tôi hoàn toàn bế tắc trong việc sắp xếp thời gian. Khi vừa xoay xở xong bài tập thì công ty lại gặp sự cố, khiến tôi không kịp trở tay", Giang nhớ lại.

21 tuổi khởi nghiệp ở Singapore, 9X về nước tìm đồng đội xuất ngoại AI Việt - 9

Trong vô số rào cản trên hành trình khởi nghiệp, với Giang, thử thách lớn nhất không phải là công nghệ hay vốn đầu tư, mà là con người.

21 tuổi khởi nghiệp ở Singapore, 9X về nước tìm đồng đội xuất ngoại AI Việt - 11

"Điều khó khăn nhất là xây dựng một đội ngũ cộng sự vừa có chuyên môn cao, vừa chung chí hướng với mình", Giang chia sẻ.

Và rồi, càng đi xa, Giang càng nhìn rõ quê hương trong lòng mình.

Những năm tháng du học, được làm việc cùng nhiều bạn bè quốc tế, Giang nhận ra người trẻ Việt Nam không hề thua kém. Họ thông minh, ham học hỏi và luôn sẵn sàng đổi mới - một phẩm chất quan trọng trong kỷ nguyên AI.

"Nhưng điều họ thiếu lại không phải là năng lực, mà là một cơ hội để giải quyết những bài toán lớn", Giang chia sẻ.

Chính vì thế, cậu sinh viên trẻ xa xứ tin mình phải trở về.

"Tôi muốn cùng những người trẻ đồng hương tạo ra giá trị thực sự cho xã hội, để AI không chỉ là một công nghệ xa vời, mà còn là công cụ giúp người Việt Nam vươn xa", Giang kể về kế hoạch của mình.

21 tuổi khởi nghiệp ở Singapore, 9X về nước tìm đồng đội xuất ngoại AI Việt - 13

Khi quyết định trở về Việt Nam khởi nghiệp, Giang không bắt đầu từ con số "0".

Hành trình ấy đã được du học sinh này tích lũy và chuẩn bị từ 5 năm trước.

Năm 2021, Giang có cơ hội tiếp xúc cùng các giáo sư trong một số dự án nghiên cứu tại Nanyang Biologics (NYB), một công ty nghiên cứu và phát triển thuốc điều trị ung thư, rối loạn chuyển hóa và thoái hóa thần kinh tại Singapore.

Trong một lần trò chuyện cùng các mentor (cố vấn), Giang nghe họ nhắc đến một loại cây thuốc Đông y ẩn chứa tiềm năng chữa ung thư.

Tuy nhiên, để xác định chính xác hợp chất nào có tác dụng, các nhà nghiên cứu theo phương pháp nghiên cứu truyền thống phải thử nghiệm hàng nghìn hoạt chất khác nhau. Đây là một quá trình tốn kém và kéo dài hàng năm trời.

Giang sớm nhận ra một thực tế: quy trình nghiên cứu và phát triển thuốc truyền thống tiêu tốn nguồn lực khổng lồ.

Dù khoa học đã đạt nhiều bước tiến, các phương pháp dự đoán hiện tại vẫn chưa đủ chính xác, buộc các nhà nghiên cứu phải lặp đi lặp lại những thử nghiệm trong phòng thí nghiệm.

"Họ phải chiết xuất hoặc tổng hợp từng hợp chất, thử nghiệm trực tiếp trên tế bào để đánh giá tác dụng điều trị. Một loại thuốc mới muốn được FDA phê duyệt có thể mất từ 12 đến 15 năm, với chi phí lên đến hàng tỷ USD", Giang giải thích.

Giang trăn trở: "Liệu có cách nào giúp rút ngắn quá trình này? Nếu AI có thể phân tích và sàng lọc hợp chất tiềm năng, việc nghiên cứu thuốc sẽ tiết kiệm được cả thời gian lẫn chi phí, mở ra thêm nhiều cơ hội điều trị cho bệnh nhân".

21 tuổi khởi nghiệp ở Singapore, 9X về nước tìm đồng đội xuất ngoại AI Việt - 15

Từ suy nghĩ đó, cậu nhận thấy ở châu Á và quê hương Việt Nam, thiên nhiên đã ban tặng nguồn dược liệu quý giá nhưng chưa được khai thác đúng tiềm năng.

"Nếu có thể hiểu rõ và tận dụng những hợp chất này, việc điều trị bệnh có thể mở ra những triển vọng mới", Giang cho biết.

Mang theo khát vọng ấy, cậu thanh niên trở về Việt Nam cùng cộng sự bắt tay vào hành trình tìm kiếm dữ liệu về tương tác sinh học.

Càng đào sâu, nhóm càng nhận ra một vấn đề lớn: nguồn dữ liệu này không đủ.

Việc phát triển một mô hình AI có khả năng dự đoán chính xác đòi hỏi một khối lượng thông tin khổng lồ từ những nghiên cứu trước đó. Trong khi phần lớn dữ liệu vẫn được thu thập theo cách thủ công - một quy trình mất nhiều năm và tiêu tốn nguồn lực khổng lồ.

Không chấp nhận bị giới hạn bởi những rào cản ấy, nhóm người trẻ quyết tâm tìm cách thay đổi. Họ bắt tay vào phát triển những công cụ tự động thu thập dữ liệu, sử dụng chính trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa quá trình này.

21 tuổi khởi nghiệp ở Singapore, 9X về nước tìm đồng đội xuất ngoại AI Việt - 17

"Bình thường, việc thu thập và xử lý dữ liệu có thể kéo dài từ 10 đến 15 năm. Nhưng với AI, chúng tôi đã rút ngắn con số đó xuống còn 6 tháng", Triệu Vũ Duy, 26 tuổi, cựu sinh viên Đại học Duke (Mỹ), một thành viên chủ chốt của nhóm chia sẻ.

Sau 4 năm miệt mài nghiên cứu, nhóm của Giang công bố bài báo khoa học đầu tiên vào năm 2024, đồng thời, Giang đề xuất thành lập NYB.AI.

"Năm 2024, chúng tôi đề xuất thành lập NYB.AI, một công ty con của NYB, tập trung ứng dụng AI vào việc sàng lọc và phát hiện các hợp chất thiên nhiên có khả năng điều trị", Giang kể lại.

Với Giang, NYB.AI không đơn thuần chỉ là một dự án khởi nghiệp, mà là một lời giải cho bài toán khó trong ngành dược phẩm.

Khác với phương pháp nghiên cứu truyền thống, mô hình DTIGN của nhóm có thể quét và phân tích hàng tỷ hợp chất, dự đoán chính xác chất nào có khả năng tương tác với tác nhân gây bệnh, từ đó loại bỏ ngay những hợp chất không tiềm năng.

Nhờ đó, quy trình tìm kiếm hợp chất điều trị được rút ngắn thêm 3-4 năm so với khung thời gian 10-15 năm trước đây.

Mới đây, mô hình DTIGN đã chính thức được cấp bằng sáng chế tại Singapore. Hiện đang chờ phê duyệt bảo hộ toàn cầu.

Đồng thời, mô hình này đã được công bố trên tạp chí IEEE - một trong những nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật hàng đầu thế giới.

Hiện tại dự án khởi nghiệp này đã hợp tác và kết nối với các đối tác, khách hàng từ Nhật Bản, Ấn Độ, Singapore, Pháp, Hàn Quốc, Trung Quốc…

Giang cho biết, định hướng phát triển sản phẩm trong thời gian tới của nhóm là tập trung phát triển tại thị trường Mỹ và châu Âu, nơi tập trung các công ty dược phẩm hàng đầu thế giới.

Theo Giang, đây là những thị trường luôn tìm kiếm giải pháp để rút ngắn thời gian sàng lọc và thử nghiệm thuốc, với sự hiện diện của các tập đoàn lớn như: Pfizer, Johnson & Johnson, Merck & Co. (Mỹ), Roche, Novartis (Thụy Sĩ), AstraZeneca (Anh - Thụy Điển), Sanofi (Pháp)...

NYB.AI không chỉ dừng lại ở dược phẩm. Nhóm nhận ra rằng, trí tuệ nhân tạo không chỉ giúp tìm ra thuốc điều trị bệnh mà còn có thể thay đổi cách con người chăm sóc sức khỏe mỗi ngày.

Hiện tại, những người trẻ Việt trở về đóng góp cho quê hương này đang hợp tác với một tập đoàn Nhật Bản để phát triển các giải pháp từ thiên nhiên nhằm giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe tinh thần, một vấn đề đang ngày càng được quan tâm trong xã hội hiện đại.

"Việt Nam sở hữu nhiều hoạt chất thiên nhiên quý giá. Chẳng hạn, caffeine giúp tỉnh táo nhưng lạm dụng có thể gây hại. Khai thác hiệu quả những hoạt chất này sẽ góp phần đưa Việt Nam vươn tầm quốc tế trong dược liệu và công nghệ sinh học", Giang khẳng định.

Nội dung: Linh Chi, Minh Nhật

Ảnh: Minh Nhật