AI không phải là đối thủ của con người khi viết bài điều tra

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra những thay đổi chưa từng có trong ngành báo chí Việt Nam, từ việc tối ưu hóa quy trình sản xuất đến cải thiện trải nghiệm người dùng.

Tại diễn đàn báo chí trong khuôn khổ Hội Báo toàn quốc năm 2025 ở Hà Nội, nhiều chuyên gia đã mổ xẻ những nguy cơ và tiềm năng của AI với báo chí.

Ảnh minh họa

Chuyên gia Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT, chỉ ra rằng AI có khả năng vượt trội trong việc thu thập và xử lý thông tin. Tuy nhiên, ông Tiến nhấn mạnh, AI hoàn toàn không phải là đối thủ của con người khi cần thực hiện những bài báo điều tra hoặc những bài viết có khả năng “chạm” đến cảm xúc độc giả.

“AI có thể tổng hợp, phân tích tất cả các nguồn rất giỏi nhưng không biết tò mò. Cùng một con số, AI không tò mò tại sao có con số đấy. Tức là AI chưa biết vấn đề về gọi là nhân - quả. AI bắt chước sáng tạo rất tốt nhưng không biết sáng tạo”, ông Tiến khẳng định. Ông xem AI là “cánh tay nối dài của trí tuệ con người”, nhưng chính chiều sâu tư duy, sự tò mò bản năng, và khả năng kết nối cảm xúc mới là điều mà chỉ con người, cụ thể là nhà báo, có thể mang lại.

Ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS), cho biết, hiện đã có hơn 60% cơ quan báo chí ứng dụng AI, nhưng chủ yếu dừng lại ở việc hỗ trợ tác nghiệp cơ bản, như gợi ý tiêu đề, tóm tắt nội dung hay kiểm tra chính tả.

Ông lo ngại rằng nhiều tòa soạn vẫn chưa tận dụng được AI để giải quyết các bài toán quan trọng hơn, như cá nhân hóa nội dung, phân tích hành vi độc giả, hay phát triển mô hình kinh doanh. Hơn nữa, việc thiếu chính sách nội bộ rõ ràng về sử dụng AI đang tiềm ẩn nhiều rủi ro.

“Nếu không có một chiến lược tổng thể, bài bản và đạo đức trong sử dụng AI, báo chí Việt Nam sẽ bị bỏ lại phía sau”, ông Đồng cảnh báo. Ông đề xuất Hội Nhà báo Việt Nam cần sớm xây dựng bộ quy tắc sử dụng AI có trách nhiệm.

Các chuyên gia thống nhất rằng AI sẽ không thay thế nhà báo, đặc biệt là những nhà báo có tư duy phản biện, sự tò mò và khả năng điều tra. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng khẳng định, nhà báo biết ứng dụng AI một cách có trách nhiệm sẽ trở nên mạnh mẽ hơn.

Để làm được điều đó, các tòa soạn cần có chiến lược dài hạn, đầu tư vào công nghệ, nhân lực và cơ sở dữ liệu, đồng thời phải đặt vấn đề đạo đức và sự chính xác lên hàng đầu trong mọi ứng dụng AI.

MAI AN

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/ai-khong-phai-la-doi-thu-cua-con-nguoi-khi-viet-bai-dieu-tra-post800328.html