Báo chí: Kênh dẫn chính sách, khơi thông dòng chảy kinh tế

Năm 2025, nền báo chí cách mạng Việt Nam tròn 100 năm tuổi - một dấu mốc quan trọng, đánh dấu chặng đường lịch sử vẻ vang, gắn liền với sự ra đời, trưởng thành và phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Trong suốt hành trình ấy, dưới sự lãnh đạo của Đảng, mà trực tiếp là Chủ tịch Hồ Chí Minh - người thầy vĩ đại của báo chí cách mạng Việt Nam - lực lượng báo chí luôn giữ vai trò tiên phong trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, đóng góp to lớn vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.

Phát biểu tại Lễ trao Giải Báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng – Giải Búa Liềm Vàng lần thứ IX, diễn ra ngày 20/1/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: Thời gian qua, báo chí đã làm rất tốt công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng những chủ trương, định hướng lớn của Đảng về "Kỷ nguyên mới," về công cuộc tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị, cũng như quyết tâm tháo gỡ những "điểm nghẽn" đang kìm hãm sự phát triển của đất nước.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: Thời gian qua, báo chí đã làm rất tốt công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng những chủ trương, định hướng lớn của Đảng về "Kỷ nguyên mới," tại Lễ trao Giải Báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng – Giải Búa Liềm Vàng lần thứ IX, diễn ra ngày 20/1/2025. (Ảnh: Vietnam+)

Báo chí, với vai trò là cầu nối không chỉ chuyển tải chính sách của Đảng, Nhà nước tới doanh nghiệp, nhân dân mà còn là diễn đàn để doanh nghiệp, nhân dân bày tỏ nguyện vọng, khó khăn để Đảng và Chính phủ biết, tháo gỡ, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành để cùng phát triển.

Báo chí đã truyền tải thông tin từ vĩ mô đến vi mô, phản ánh đa chiều hơi thở cuộc sống, cập nhật kịp thời các thông tin kinh tế-xã hội. Qua báo chí, các doanh nghiệp có thông tin, nhìn nhận, đánh giá, phân tích để ra quyết định. Chính vì thế, các tờ báo ngày càng trở thành người bạn thân thuộc không thể thiếu với cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân trong quá trình phát triển kinh doanh. Doanh nghiệp cũng là nguồn lực quan trọng giúp báo chí duy trì hoạt động và phát triển nội dung, chất lượng. Điều này thể hiện mối quan hệ mật thiết, quan trọng giữa báo chí và doanh nghiệp; mối quan hệ đồng hành, tương trợ giúp doanh nghiệp và báo cùng phát triển và nâng cao uy tín.

Trong hành trình 100 năm phát triển, báo chí cách mạng Việt Nam luôn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy, giám sát và đồng hành cùng nền kinh tế Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử. Từ việc kêu gọi tinh thần tự cường trong chiến tranh, thúc đẩy công cuộc đổi mới đến phản ánh xu hướng kinh tế toàn cầu, báo chí luôn đồng hành cùng sự phát triển của đất nước.
Trong bối cảnh đất nước tiến vào “kỷ nguyên mới” và kỷ niệm 100 năm ngày báo chí cách mạng Việt Nam, nhóm phóng viên Báo điện tử VietnamPlus đã triển khai loạt bài viết “Báo chí và doanh nghiệp: Chung tay kiến tạo những động lực phát triển” nhằm nhấn mạnh vai trò đồng hành của báo chí trong việc truyền tải và lan tỏa các cơ chế, chính sách của Đảng và Nhà nước thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp và đội ngũ doanh nhân.

Báo chí đã truyền tải thông tin từ vĩ mô đến vi mô, phản ánh đa chiều hơi thở cuộc sống, cập nhật kịp thời các thông tin kinh tế-xã hội. Qua báo chí, các doanh nghiệp có thông tin, nhìn nhận, đánh giá, phân tích để ra quyết định

Bài 1: Báo chí: Kênh dẫn chính sách, khơi thông dòng chảy kinh tế

Trong dòng chảy thông tin đa chiều và phức tạp của kỷ nguyên số, báo chí Việt Nam không ngừng khẳng định vai trò là một trụ cột vững chắc, một kênh dẫn truyền huyết mạch trong việc truyền thông chính sách, định hướng dư luận và đồng hành cùng sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Với sứ mệnh là cầu nối thông tin tin cậy, diễn đàn đối thoại đa phương và công cụ giám sát xã hội sắc bén, báo chí đang đóng góp ngày càng quan trọng vào công cuộc xây dựng một nền kinh tế văn minh, minh bạch, hội nhập và bền vững, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều cơ hội và thách thức đan xen.

Cầu nối chính sách từ cơ quan quản lý đến doanh nghiệp

Trải qua gần bốn thập kỷ Đổi mới, báo chí đã chứng tỏ là một lực lượng không thể thiếu, một kênh thông tin chính thức và đáng tin cậy, đảm nhận vai trò cầu nối nhanh chóng và hiệu quả, đưa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với mọi tầng lớp nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp.

Từ những Nghị quyết mang tính định hướng chiến lược của Đảng, các bộ luật nền tảng như Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, cho đến các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới (như EVFTA, CPTPP…), báo chí đã thực hiện xuất sắc nhiệm vụ diễn giải, phân tích, làm rõ, giúp doanh nghiệp nắm bắt kịp thời, hiểu sâu sắc để từ đó xây dựng chiến lược, kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp, chủ động đón nhận cơ hội và ứng phó hiệu quả với thách thức.

Từ những Nghị quyết mang tính định hướng chiến lược của Đảng, các bộ luật nền tảng cho đến các hiệp định thương mại tự do..., báo chí đã thực hiện xuất sắc nhiệm vụ diễn giải, phân tích, làm rõ, giúp doanh nghiệp nắm bắt kịp thời, hiểu sâu sắc.

Ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam (VBA), nhấn mạnh: “Dưới góc độ của một tổ chức đại diện cho ngành hàng có nhiều đặc thù, chúng tôi đánh giá vai trò của báo chí là vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong việc truyền tải, diễn giải và lan tỏa các chính sách pháp luật liên quan đến ngành bia-rượu-nước giải khát. Nguồn thông tin cập nhật phong phú, dồi dào và kịp thời từ các kênh thông tin báo chí về các chính sách mới ban hành được VBA và các doanh nghiệp thường xuyên tra cứu và tìm đọc, đặc biệt là các bài viết phân tích, chuyên sâu về những quy định mới, tác động, thách thức cũng như cơ hội kinh doanh, rất hữu ích cho những độc giả là những doanh nghiệp trong ngành đồ uống.

"Các chính sách như Luật Phòng chống tác hại của rượu bia, quy định về thuế tiêu thụ đặc biệt, an toàn thực phẩm, hay quảng cáo, khuyến mại… đều có tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất-kinh doanh của doanh nghiệp trong ngành. Việc báo chí chính thống kịp thời cung cấp thông tin đồng thời phản ánh nhiều góc nhìn từ các bên liên quan, giúp doanh nghiệp hội viên tiếp cận chính sách một cách minh bạch, chủ động hơn trong việc điều chỉnh chiến lược kinh doanh. Báo chí không chỉ đóng vai trò truyền tải thông tin một chiều mà còn là cầu nối giữa doanh nghiệp-nhà hoạch định chính sách-người tiêu dùng, từ đó góp phần tạo dựng môi trường kinh doanh ổn định, có tính dự báo cao và công bằng hơn," ông Việt phân tích thêm.

Nếu doanh nghiệp đưa công nghệ số vào quản lý, đó là con đường tăng năng suất lao động nhanh nhất. (Ảnh: Vietnam+)

Diễn đàn với tiếng nói nhiều chiều

Báo chí không chỉ dừng lại ở việc đăng tải thông tin, mà còn tổ chức các diễn đàn, tọa đàm, thực hiện các loạt bài phân tích chuyên sâu, phỏng vấn các chuyên gia kinh tế hàng đầu, lãnh đạo các bộ, ngành và đại diện cộng đồng doanh nghiệp.

Tại những diễn đàn trao đổi đa chiều, tiếng nói của doanh nghiệp, chuyên gia và nhà quản lý được lắng nghe và tôn trọng. Ở đó, doanh nghiệp có thể trực tiếp đối thoại với các nhà hoạch định chính sách, thẳng thắn bày tỏ những vướng mắc, khó khăn từ thực tiễn và đóng góp những kiến nghị tâm huyết, mang tính xây dựng làm sáng tỏ nội dung chính sách, phân tích đa chiều các tác động và đề xuất những giải pháp thực thi khả thi, giúp chính sách nhanh chóng đi vào thực tiễn đời sống kinh tế.

Tại những diễn đàn trao đổi đa chiều, tiếng nói của doanh nghiệp, chuyên gia và nhà quản lý được lắng nghe và tôn trọng.

Ông Khuất Quang Hưng (Nestlé Việt Nam) chia sẻ, thông qua việc phản ánh thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp, báo chí giúp các cơ quan quản lý có cái nhìn toàn diện hơn về những thách thức mà doanh nghiệp đang đối mặt, từ đó đưa ra các điều chỉnh phù hợp trong chính sách và quy định pháp lý.

Nhìn nhận vấn đề này, ông Đậu Anh Tuấn, Uỷ viên Ban Thường trực, Phó Tổng thư ký của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhấn mạnh hàng ngày, hàng giờ có rất nhiều bản tin, bài báo đăng tải, viết về pháp luật và chính sách. Rõ ràng báo chí giúp rút ngắn khoảng cách giữa nghị trường và người dân, là kênh dẫn chính sách vào cuộc sống. Ngược lại, các nhà hoạch định chính sách cũng biết đến dòng chảy thực tế cuộc sống qua báo chí, đã có những bài báo có thể đánh động lên cả cấp cao nhất, làm thay đổi cả những chính sách lớn.

“Báo chí chính là nơi phù hợp nhất để phát hiện các bất cập trong thực tiễn hoạt động kinh doanh, từ đó cộng đồng doanh nghiệp đề xuất các sáng kiến sửa đổi hoặc xây dựng chính sách, pháp luật mới đáp ứng các đòi hỏi thực tế. Những thông tin đăng tải từ báo chí không chỉ chuyển tải thông tin mà còn giúp khởi động các hành động chính sách từ các cơ quan nhà nước. Có rất nhiều ví dụ từ việc bãi bỏ nhiều giấy phép kinh doanh, điều kiện kinh doanh hay quá trình cải cách thủ tục hành chính báo chí luôn đóng một vai trò quan trọng,” ông Tuấn nói.

Báo chí không chỉ dừng lại ở việc đăng tải thông tin, mà còn tổ chức các diễn đàn, tọa đàm, thực hiện các loạt bài phân tích chuyên sâu, phỏng vấn các chuyên gia kinh tế hàng đầu, lãnh đạo các bộ, ngành và đại diện cộng đồng doanh nghiệp. (Ảnh: Vietnam+)

Ông Tuấn ghi nhận báo chí là kênh quan trọng để phổ biến ý tưởng, dự thảo chính sách, pháp luật trên diện rộng, “đánh động” doanh nghiệp và cộng đồng về những ý tưởng, dự thảo chính sách, pháp luật có thể ảnh hưởng đến hoạt động của họ để từ đó doanh nghiệp và cộng đồng quan tâm góp ý cho các dự thảo hoặc ít nhất cũng có sự chuẩn bị cho kế hoạch kinh doanh trong tương lai của mình.

Một hội thảo phổ biến hay lấy ý kiến chỉ có sự tham dự nhiều nhất là vài trăm người nhưng qua báo chí có thể vươn tới hàng trăm nghìn, hàng triệu người. Bởi, báo chí có thể xem là diễn đàn cho những trao đổi nhiều chiều về các dự thảo chính sách, pháp luật giữa các doanh nghiệp, giữa doanh nghiệp và các giới, huy động trí tuệ của xã hội vào quá trình xây dựng chính sách, pháp luật kinh tế. Việc lấy ý kiến đối với các chính sách, pháp luật kinh tế không chỉ là tìm kiếm một vài ý kiến của một vài doanh nghiệp, đơn vị, cá nhân đối với các dự thảo, đây là hoạt động để đưa “hơi thở” cuộc sống vào chính sách, lập pháp, lập quy, là cách để nâng cao tri thức, tăng cường sự quan tâm của doanh nghiệp, người dân vào các chính sách, pháp luật và là sự chuẩn bị cho quá trình thực thi. Để làm được điều này, việc góp ý phải được thực hiện rộng rãi, nhiều chiều.

Một hội thảo phổ biến hay lấy ý kiến chỉ có sự tham dự nhiều nhất là vài trăm người nhưng qua báo chí có thể vươn tới hàng trăm nghìn, hàng triệu người.

Ông Đậu Anh Tuấn phân tích khi đến được nhiều người, rõ ràng báo chí là công cụ hữu ích để tạo dư luận và sức ép để các cơ quan soạn thảo chính sách, pháp luật cẩn trọng và cầu thị trong tiếp thu ý kiến của doanh nghiệp và cộng đồng, chuyển tải các ý kiến này vào nội dung các chính sách, pháp luật liên quan.

“Nếu như tiếng nói hay đề nghị của một vài doanh nghiệp, một vài hiệp hội có thể dễ dàng bị bỏ qua thì các thảo luận rộng rãi về các dự thảo chính sách trên báo chí, dư luận xã hội được tạo thành từ các thông tin được cung cấp trên báo chí lại có một sức mạnh mà các cơ quan hoạch định chính sách buộc phải quan tâm. Điều này đã được chứng minh qua nhiều trường hợp gần đây. Các quy định vô lý về điều kiện kinh doanh, nhiều nghị định, thông tư vừa ban hành đã bị rút lại hay đình hoãn vì sức ép từ dư luận, từ báo chí,” ông Tuấn nhấn mạnh.

202506170918239651-gen-h-z6712944702342-84939d603210544c04e68f8031945800.jpg — Việc lấy ý kiến đối với các chính sách, pháp luật kinh tế không chỉ là tìm kiếm một vài ý kiến của một vài doanh nghiệp, đơn vị, cá nhân đối với các dự thảo, đây là hoạt động để đưa “hơi thở” cuộc sống vào chính sách, lập pháp, lập quy. (Ảnh: CTV/Vietnam+)

Thúc đẩy môi trường bình đẳng cho doanh nghiệp phát triển

Từ góc độ cộng đồng doanh nghiệp, vai trò giám sát và phản biện xã hội của báo chí không chỉ được đánh giá cao mà còn đặt nhiều kỳ vọng lớn lao. Báo chí đã thực sự trở thành một công cụ hữu hiệu góp phần thúc đẩy hệ thống chính trị vào cuộc quyết liệt hơn, góp phần giảm thiểu tình trạng "trên nóng-dưới lạnh" và là vũ khí sắc bén trong cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, cửa quyền, tiêu cực, làm trong sạch môi trường kinh doanh.

Các tuyến tin bài phản ánh kịp thời, khách quan những khó khăn, vướng mắc mà doanh nghiệp phải đối mặt do sự chậm trễ, thờ ơ, thiếu trách nhiệm hoặc giải thích chính sách không nhất quán, thậm chí là tùy tiện của một số cơ quan, địa phương đã tạo ra áp lực dư luận mạnh mẽ và lành mạnh.

Từ góc độ cộng đồng doanh nghiệp, vai trò giám sát và phản biện xã hội của báo chí không chỉ được đánh giá cao mà còn đặt nhiều kỳ vọng lớn lao.

Quan trọng hơn, những thông tin này khi được đăng tải trên các phương tiện truyền thông đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của lãnh đạo cấp cao hơn, từ đó thúc đẩy quá trình vào cuộc xem xét, chỉ đạo và giải quyết vấn đề một cách căn cơ, rốt ráo. Không ít vụ việc doanh nghiệp bị "hành" bởi thủ tục hành chính rườm rà, nhiêu khê, những "giấy phép con" vô lý hay những quy định chồng chéo, mâu thuẫn, sau khi được báo chí phản ánh một cách kiên trì và có trách nhiệm, đã nhận được sự chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ, các bộ ngành để tháo gỡ. Những phản ánh thường xuyên về các rào cản trong việc hoàn thuế giá trị gia tăng, tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, hay những bất cập trong quy hoạch... đã tạo sức ép tích cực, buộc các cơ quan chức năng phải lắng nghe và có những điều chỉnh chính sách phù hợp hơn với thực tiễn.

Ông Nguyễn Văn Việt (VBA) chia sẻ: "Có thể khẳng định báo chí hoàn toàn có khả năng tạo ra áp lực xã hội đủ lớn để thúc đẩy các cơ quan chức năng vào cuộc nhanh hơn, quyết liệt hơn - đặc biệt trong những vấn đề liên quan đến hàng giả, gian lận thương mại hay các bất cập trong quá trình thực thi chính sách. Khi một vấn đề được báo chí phản ánh khách quan, nhiều chiều và đúng thời điểm, áp lực không chỉ đến từ dư luận mà còn từ yêu cầu minh bạch, giải trình - điều này buộc các bên liên quan phải hành động có trách nhiệm hơn."

Không ít vụ việc doanh nghiệp bị "hành" bởi thủ tục hành chính rườm rà, nhiêu khê, những "giấy phép con" vô lý hay những quy định chồng chéo, mâu thuẫn, sau khi được báo chí phản ánh một cách kiên trì và có trách nhiệm. (Ảnh: Vietnam+)

Hơn thế nữa, báo chí đã và đang là một trong những công cụ giám sát xã hội hiệu quả hàng đầu. Các vụ việc tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, khi được các nhà báo tâm huyết, dũng cảm điều tra, phanh phui, đã tạo tiếng vang lớn trong xã hội, buộc các cơ quan chức năng phải vào cuộc điều tra, xử lý nghiêm minh theo pháp luật, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Các loạt bài điều tra về những sai phạm trong quản lý đất đai, các dự án đầu tư công kém hiệu quả, gây thất thoát lớn, hay gần đây là các đại án kinh tế, tham nhũng gây rúng động dư luận (như vụ Việt Á, chuyến bay giải cứu, Vạn Thịnh Phát…) đều có vai trò thông tin ban đầu và xuyên suốt rất lớn từ báo chí chính thống.

Việc công khai, minh bạch quá trình điều tra, truy tố, xét xử không chỉ thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật mà còn có tác dụng răn đe, phòng ngừa tiêu cực một cách mạnh mẽ. Chính điều này đã góp phần làm trong sạch bộ máy công quyền, giảm phiền hà, nhũng nhiễu cho doanh nghiệp, tạo động lực và sự an tâm cho những doanh nghiệp kinh doanh chân chính khi biết rằng những hành vi cạnh tranh không lành mạnh, những đối thủ dựa vào "quan hệ" hay "bôi trơn" để trục lợi sẽ bị đưa ra ánh sáng công lý.

Ông Nguyễn Văn Việt nhấn mạnh: “Để chính sách thực sự đi vào cuộc sống và tránh tình trạng ‘trên nóng-dưới lạnh,’ việc lắng nghe tiếng nói từ doanh nghiệp-những chủ thể trực tiếp thực thi chính sách-là vô cùng quan trọng. Chúng tôi ghi nhận nhiều trường hợp, khi báo chí vào cuộc, các kiến nghị từ Hiệp hội và doanh nghiệp được tiếp nhận nhanh chóng hơn, tạo ra phản hồi tích cực từ cơ quan chức năng. Về kỳ vọng, chúng tôi mong báo chí tiếp tục phát huy vai trò ‘cầu nối chính sách’ một cách khách quan, dựa trên dữ liệu thực tế và tiếng nói của người trong cuộc. Một ví dụ rất cụ thể là trong quá trình lấy ý kiến và thảo luận về Dự thảo Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, nhờ sự đồng hành kịp thời của nhiều cơ quan báo chí chính thống, các ý kiến, phân tích và số liệu chuyên gia, các kinh nghiệm quốc tế, ghi nhận thực tế từ doanh nghiệp đã được truyền tải một cách đầy đủ và khách quan đến công chúng và các nhà hoạch định chính sách. Thực tế cho thấy, một số đại biểu Quốc hội sau đó đã lên tiếng tại các diễn đàn thảo luận, thể hiện sự tiếp thu những thông tin mà báo chí đã phản ánh"./.