Trong phát triển điện hạt nhân, việc quy hoạch vùng cách ly là một phần quan trọng không thể thiếu trong việc đảm bảo an toàn cho nhà máy điện hạt nhân và khu vực xung quanh. Vùng cách ly nhà máy điện hạt nhân nhằm hạn chế tác động của sự cố hạt nhân đối với khu dân cư và môi trường.
Giảm thiểu rủi ro phơi nhiễm phóng xạ
Tiến sỹ Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết: Việc lựa chọn được địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam thực sự là một quá trình công phu, tốn kém và kéo dài 20 năm, từ năm 1996-2016.
Ngoài sự hỗ trợ và đầu tư của Liên bang Nga và Nhật Bản, Việt Nam đã bỏ ra nguồn kinh phí “đáng kể” suốt 20 năm để tìm kiếm, phân loại, đánh giá, lựa chọn các địa điểm đáp ứng yêu cầu để xây dựng nhà máy điện hạt nhân, để đi tới quyết định lựa chọn địa điểm Phước Dinh (Ninh Thuận 1) và Vĩnh Hải (Ninh Thuận 2) tại tỉnh Ninh Thuận để xây dựng nhà máy điện hạt nhân.
Cũng theo Tiến sỹ Trần Chí Thành: Việt Nam quyết định địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 là bởi các địa điểm này đã hội tụ đủ những điều kiện tiên quyết trong quá trình xây dựng, đặc biệt chú trọng tới điều kiện địa hình, vùng cách ly… để đảm bảo an toàn trong quá trình phát triển điện hạt nhân của Việt Nam.
Các địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân đều nằm sát biển, đảm bảo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng hệ thống nước làm mát, cơ sở hạ tầng giao thông thuận tiện để vận chuyển nhiên liệu, thiết bị siêu trường, siêu trọng và kết nối với lưới điện quốc gia.
Vùng cách ly là một phần quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho nhà máy điện hạt nhân và khu vực xung quanh; đồng thời, giảm thiểu rủi ro phơi nhiễm phóng xạ cho người dân và môi trường, ngăn chặn sự lan truyền của các chất phóng xạ trong trường hợp xảy ra sự cố.
Theo các chuyên gia trong lĩnh vực hạt nhân, tùy thuộc vào thiết kế và quy mô của nhà máy điện hạt nhân mà diện tích vùng cách ly có thể khác nhau, nhưng thường có bán kính từ hàng rào tới nơi đặt nhà máy từ vài trăm mét đến 1km hoặc hơn 1km. Vùng cách ly được quy hoạch cụ thể, có thể bao gồm diện tích đất liền và cả khu vực trên biển (nếu nhà máy đặt gần biển).
Đặc biệt, nhà máy điện hạt nhân cần gần nguồn nước lớn để làm mát các lò phản ứng nên khu vực lấy nước cũng cần được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn và tránh ô nhiễm.
Tiến sỹ Tạ Văn Thưởng, chuyên gia Viện Năng lượng (Bộ Công Thương), nhấn mạnh: Trong phát triển điện hạt nhân, vấn đề an toàn cần được đặt lên hàng đầu, hướng tới mục tiêu rủi ro bằng 0.
Trên thế giới, các quốc gia thường tập trung vào việc giảm thiểu rủi ro đến mức thấp nhất có thể thông qua các biện pháp kỹ thuật, quản lý và pháp lý, trong đó vấn đề an toàn được đặt lên hàng đầu.
An toàn hạt nhân phải là ưu tiên số một trong mọi giai đoạn của dự án điện hạt nhân - từ thiết kế, xây dựng đến vận hành và xử lý chất thải; đặc biệt, từ khâu quy hoạch, lựa chọn, quyết định điểm đặt dự án thì vấn đề vùng cách ly cũng là một phần quan trọng không thể thiếu trong việc đảm bảo an toàn cho nhà máy điện hạt nhân, nhằm hạn chế tác động của sự cố hạt nhân đối với khu dân cư, môi trường, cũng như giảm thiểu rủi ro phơi nhiễm phóng xạ.
Vùng cách ly - khoảng cách an toàn từ nhà máy đến khu dân sinh
Ngày 23/4/2025, Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận đã có văn bản gửi Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị phối hợp tham vấn, xác định khoảng cách an toàn giữa khu vực xây dựng nhà máy điện hạt nhân và khu dân cư cũng như các công trình dân sinh trong vùng ảnh hưởng, bởi tại văn bản số 902 ngày 17/4/2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ lại xác định vùng cách ly - "Khu vực cấm dân cư là khu vực có ranh giới ngoài cách hàng rào nhà máy tối thiểu 1km".
Trước đó, theo Quyết định số 6070/QĐ-BCT ngày 17/6/2015 của Bộ trưởng Bộ Công Thương phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch địa điểm xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, diện tích vùng cách ly tính từ hàng rào nhà máy đến khu dân sinh phải giải tỏa là 500m.
Tỉnh Ninh Thuận đã thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, di dân tái định cư phục vụ các nhà máy điện hạt nhân theo khoảng cách vùng cách ly quy định tại Quyết định số 6070/QĐ-BCT.
Theo báo cáo Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận gửi Thủ tướng Chính phủ về tình hình thực hiện dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, thời gian qua Ninh Thuận đã chủ động rà soát đất đai và triển khai giải phóng mặt bằng, di dân tái định cư. Tuy nhiên, quá trình thực hiện gặp vướng mắc về ranh giới vùng cách ly.
Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận đề nghị Thủ tướng có chỉ đạo thống nhất ranh giới vùng cách ly (tính từ hàng rào nhà máy điện hạt nhân) để tỉnh có cơ sở triển khai dự án.
Để đảm bảo tiến độ xây dựng dự án nhà máy điện hạt nhân, trong khi chờ thống nhất, Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận tiếp tục triển khai công tác giải phóng mặt bằng, di dân tái định cư theo hướng dẫn của Bộ Công Thương tại Công văn số 3465/BCT-ĐL ngày 15/5/2025.
Hướng dẫn này phù hợp với Quyết định số 6070/QĐ-BCT và Quyết định số 794/QĐ-TTg ngày 08/6/2015 của Thủ tướng Chính phủ về dự án di dân, tái định cư.
Theo Ban Chỉ đạo di dân tái định cư, Nhà máy điện hạt nhân số 1 (xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam) sẽ ảnh hưởng đến 617 hộ dân với 2.910 người; Nhà máy điện hạt nhân số 2 (xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải) sẽ ảnh hưởng đến 844 hộ dân với 2.319 người.
Đặc điểm dân cư tại khu vực có nhà máy điện hạt nhân được quy định tại Khoản 1 Điều 7 Thông tư 28/2011/TT-BKHCN do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành, quy định về yêu cầu an toàn hạt nhân đối với địa điểm nhà máy điện hạt nhân.
Trong quá trình nghiên cứu, đánh giá, Ban Chỉ đạo di dân tái định cư đặt trong mối quan hệ với các đặc điểm có tính đặc thù liên quan đến mức độ ảnh hưởng của phát tán phóng xạ từ nhà máy điện hạt nhân gây nguy hại cho con người./.
Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/vung-cach-ly-yeu-cau-tien-quyet-trong-phat-trien-dien-hat-nhan-an-toan-post1044928.vnp
Bình luận (0)