Bảo hiểm cây lúa: ‘Lá chắn’tài chính cho chuỗi sản xuất – tiêu thụ lúa gạo

(Chinhphu.vn)- Bảo hiểm thiệt hại cây lúa không chỉ là công cụ chia sẻ rủi ro, mà còn là đòn bẩy tài chính giúp bảo vệ dòng vốn tín dụng, ổn định sinh kế và duy trì chuỗi sản xuất – tiêu thụ lúa gạo của cả vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Lễ bồi thường quyền lợi bảo hiểm thiệt hại cây lúa

Đồng bằng sông Cửu Long được xem là "trái tim lúa gạo" của Việt Nam, đóng góp hơn một nửa sản lượng lúa và hơn 90% lượng gạo xuất khẩu. Tuy nhiên, nơi đây lại đang trở thành tuyến đầu chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu với hạn hán, xâm nhập mặn, bão lũ, sạt lở và dịch bệnh diễn biến phức tạp.

‎Với đặc trưng sản xuất phụ thuộc vào tự nhiên, người nông dân nơi này vẫn "đánh cược" với thời tiết mỗi vụ mùa. Trong bối cảnh đó, bảo hiểm thiệt hại cây lúa được coi là "tấm lá chắn tài chính" giúp nông dân giảm thiểu tổn thất, bảo vệ thu nhập và duy trì sản xuất.

Tuy nhiên, như các đại biểu nêu tại tọa đàm "Thách thức và giải pháp đối với bảo hiểm thiệt hại cây lúa tại đồng bằng sông Cửu Long" do Bảo hiểm Agribank phối hợp với Cục Kinh tế hợp tác (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Sở Nông nghiệp và Môi trường An Giang, Agribank An Giang và Tổ chức GIZ tổ chức mới đây, con đường để bảo hiểm nông nghiệp thực sự đi vào đời sống vẫn còn nhiều rào cản.

Rủi ro trục lợi và khó khăn trong giám định thiệt hại cũng là vấn đề lớn. Thiên tai, sâu bệnh diễn biến nhanh, khó xác định nguyên nhân và mức độ tổn thất, khiến các doanh nghiệp bảo hiểm dè dặt trong mở rộng phạm vi sản phẩm.

Thêm vào đó, hạ tầng dữ liệu nông nghiệp còn yếu, việc thiếu cơ sở dữ liệu dùng chung về thời tiết, sản xuất và rủi ro làm cho quá trình định phí, thiết kế sản phẩm và thẩm định bồi thường thiếu chính xác, chi phí cao.

Một rào cản khác là sản xuất manh mún, nhỏ lẻ làm tăng chi phí bảo hiểm, đồng thời hạn chế khả năng kiểm soát quy trình sản xuất. Chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp, ngân hàng và đơn vị bảo hiểm, khiến các mô hình bảo hiểm khó bền vững.

Một điểm sáng là mô hình liên kết giữa tín dụng và bảo hiểm do Ngân hàng Agribank và Bảo hiểm Agribank (ABIC) triển khai. Đây được xem là sáng kiến "vòng tròn bảo vệ khép kín" cho người trồng lúa, nhằm bảo đảm dòng vốn không bị đứt gãy khi rủi ro xảy ra.

Ông Trần Văn Soul, Giám đốc Agribank An Giang, cho biết Agribank hiện là ngân hàng chủ lực phục vụ "tam nông", với hơn 70% dư nợ tại An Giang dành cho sản xuất lúa gạo. Việc kết hợp bảo hiểm với tín dụng giúp ngân hàng bảo toàn vốn vay, nông dân an tâm sản xuất, còn doanh nghiệp bảo hiểm có cơ sở dữ liệu và kênh phân phối ổn định.

Cụ thể, mô hình này được thực hiện theo hướng Agribank cấp vốn cho nông dân, hợp tác xã tham gia Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao; Bảo hiểm Agribank cung cấp sản phẩm bảo hiểm thiệt hại cây lúa và bảo an tín dụng. Khi xảy ra rủi ro, bảo hiểm chi trả để người dân trả nợ, duy trì sản xuất, ngân hàng đảm bảo dòng vốn lưu thông.

Tại An Giang, Bảo hiểm Agribank đã phối hợp với Tổ chức GIZ thí điểm bảo hiểm cây lúa tại 11 hợp tác xã. Trong đợt mưa lớn ngày 21–22/8, doanh nghiệp đã kịp thời chi trả 61,8 triệu đồng cho các hộ dân thuộc Hợp tác xã Phú An Hưng, giúp họ nhanh chóng khôi phục sản xuất. Cùng thời điểm, gần 350 triệu đồng bảo hiểm bảo an tín dụng cũng được chi trả cho các hộ vay vốn gặp rủi ro về sức khỏe – hành động mang đậm tính nhân văn, khẳng định bảo hiểm không chỉ là "tấm phiếu bồi thường" mà là cam kết đồng hành với nông dân.

Ông Nguyễn Xuân Tiến, Chủ tịch UBND xã An Phú, nhận định đây là nguồn động viên tinh thần lớn giúp người dân thêm tin tưởng vào chính sách. Đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường, bà Đinh Thị Hoa, Trưởng phòng Giảm nghèo và An sinh xã hội, đánh giá cao nỗ lực của ABIC và đề nghị doanh nghiệp tiếp tục cải tiến sản phẩm phù hợp với đặc thù sản xuất vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Theo các chuyên gia, để bảo hiểm thiệt hại cây lúa phát huy hiệu quả, cần sự phối hợp chặt chẽ từ Nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Trước hết, Nhà nước cần sửa đổi, hoàn thiện khung pháp lý, mở rộng danh mục cây trồng được hỗ trợ, giảm thủ tục hành chính và áp dụng cơ chế định phí linh hoạt theo vùng rủi ro.

Cùng lúc đó, việc xây dựng cơ sở dữ liệu số dùng chung về nông nghiệp là yêu cầu cấp bách. Hệ thống này cần tích hợp thông tin về khí tượng, thủy văn, sản xuất và rủi ro để doanh nghiệp bảo hiểm có căn cứ thiết kế sản phẩm chính xác, minh bạch.

Song song, công tác tuyên truyền và đào tạo cũng phải đi trước một bước. Người nông dân cần được trang bị kiến thức về quyền lợi, nghĩa vụ và cách thức tham gia bảo hiểm. Khi nông dân chủ động xem bảo hiểm là phần tất yếu của sản xuất, thay vì chỉ coi đó là "giải pháp tình thế", mô hình này mới có thể phát triển bền vững.

Anh Minh

Nguồn: https://baochinhphu.vn/bao-hiem-cay-lua-la-chantai-chinh-cho-chuoi-san-xuat-tieu-thu-lua-gao-102251030181937697.htm