Bảo vệ trọng điểm đê điều xung yếu

Thi công khắc phục sạt lở trên tuyến đê Hà Châu tại khu vực phường Trung Thành.

Nguy hiện hữu trong mùa mưa lũ

Khu vực phía Nam tỉnh Thái Nguyên hiện có 7 tuyến đê sông với tổng chiều dài hơn 48km, gồm 3 tuyến đê cấp III dài trên 34km và 4 tuyến đê cấp IV dài gần 14km. Các tuyến đê này chạy từ phường Quan Triều, men theo sông Cầu đến xã Trung Giã (TP. Hà Nội), giữ vai trò quan trọng trong phòng, chống thiên tai, đồng thời phục vụ phát triển nông nghiệp, công nghiệp và hạ tầng đô thị.

Gắn liền với các tuyến đê là hệ thống công trình phụ trợ gồm 24 cống qua đê, 29 tuyến kè với tổng chiều dài hơn 15km, 11 điếm canh đê, 14 kho vật tư dự phòng và 3 hạt quản lý đê. Đây là cơ sở vật chất thiết yếu phục vụ công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn trên địa bàn.

Theo đánh giá của Chi cục Thủy lợi, toàn tỉnh hiện còn 11 vị trí trọng điểm và xung yếu cần đặc biệt lưu ý, gồm 2 trọng điểm cấp tỉnh và 9 điểm xung yếu phân bố rải rác trên các tuyến đê Hà Châu, Chã, Gang Thép và Tả Công. Trong số này, tuyến Hà Châu dài 16,44km giữ vai trò đặc biệt quan trọng, bảo vệ hàng chục nghìn dân xã Điềm Thụy và phường Trung Thành, Vạn Xuân.

Dù hiện trạng cơ bản đảm bảo cao trình, mặt cắt và thân đê, nhưng tại nhiều vị trí vẫn tồn tại các tổ mối, hiện tượng rò rỉ nước, lỗ thủng mái đê, hoặc khu vực sạt lở chưa được xử lý dứt điểm. Các vị trí như Km2+850 - Km2+970, Km11+750 - Km11+950, hay đoạn Km14+700 - Km16+440 đều có nguy cơ cao nếu mưa lớn kéo dài.

Tuyến đê Chã (10,525km) và Tả Công (7,46km) cơ bản đáp ứng yêu cầu chống lũ theo thiết kế. Tuy nhiên, sau bão số 3 năm 2024, xuất hiện một số lỗ rò, thẩm lậu. UBND tỉnh đã ban hành lệnh xây dựng công trình khẩn cấp để xử lý.

Chủ động phương án, đầu tư kịp thời

Để nâng cao năng lực chống lũ, tỉnh Thái Nguyên đã tăng cường đầu tư nâng cấp các đoạn đê xung yếu. Một trong những công trình tiêu biểu được hoàn thành đầu năm nay là kè khắc phục khẩn cấp tình trạng sạt lở bờ sông Cầu tại phường Trung Thành với chiều dài 3,64km, giúp bảo vệ an toàn cho hơn 400 hộ dân sinh sống tại khu vực.

Anh Nguyễn Văn Tích, người dân phường Trung Thành chia sẻ: Trước đây, cứ đến mùa mưa là bà con trong khu vực lo ngay ngáy vì bờ sông sạt lở nghiêm trọng. Nhưng năm nay, tuyến kè hoàn thành khiến chúng tôi yên tâm hơn rất nhiều.

Lực lượng chức năng kiểm tra vật tư phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn.

Năm 2024, tỉnh Thái Nguyên đã xử lý dứt điểm 4 vị trí xung yếu. Đến nay, công tác ứng phó đối với mùa mưa bão đang được khẩn trương triển khai với phương châm “bốn tại chỗ”: chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ và hậu cần tại chỗ. Các lực lượng quản lý đê chuyên trách cùng dân quân, người dân và cán bộ kỹ thuật được tập huấn, diễn tập sẵn sàng khi có tình huống xảy ra.

Đáng chú ý, tỉnh cũng quan tâm đến việc đồng bộ hóa hệ thống thông tin cảnh báo và giám sát sớm, đặc biệt là tại các khu vực có nguy cơ sạt lở cao như tuyến đê ven sông Công và sông Cầu. Các thiết bị đo mưa, đo mực nước, camera giám sát được lắp đặt bổ sung, phục vụ công tác chỉ đạo điều hành một cách chính xác, kịp thời hơn. Việc ứng dụng công nghệ trong theo dõi đê điều được xem là giải pháp dài hạn để giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

Hướng tới hệ thống đê điều bền vững

Thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh, các địa phương có đê đã xây dựng, rà soát và cập nhật phương án hộ đê chi tiết theo từng đoạn tuyến. Đồng thời, tổ chức diễn tập, phân công rõ trách nhiệm cho từng cán bộ, đơn vị, huy động đầy đủ lực lượng dân quân, công an, quân đội, đoàn thể và cả người dân.

Tuyến đê Gang Thép đã được cải tạo, sửa chữa, nâng cao khả năng chống chịu với thiên tai.

Chi cục Thủy lợi thường xuyên báo cáo sát tình hình thực tế với Sở Nông nghiệp và Môi trường, UBND tỉnh và cơ quan Trung ương, nhất là những khó khăn, vướng mắc vượt quá khả năng xử lý của cấp cơ sở. Qua đó, đề xuất phương án hỗ trợ kịp thời trong việc nâng cấp, chỉnh trang và vận hành các công trình trọng yếu liên quan đến hệ thống đê điều trên địa bàn tỉnh.

Đồng chí Nguyễn Thanh Bình, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh: Trong mùa mưa lũ, các đơn vị, địa phương liên quan phải tiến hành kiểm tra, xác định các điểm xung yếu để xây dựng phương án hộ đê bảo vệ trọng điểm, nhất là hệ thống kè, cống và kho bãi chứa vật tư phục vụ phòng, chống lụt bão để duy tu, bảo dưỡng và bổ sung vật tư kịp thời...

Không chỉ chú trọng phương án hộ đê thông thường, tỉnh còn xây dựng kịch bản ứng phó với kịch bản lũ vượt tần suất thiết kế. Trong tình huống cực đoan, các điểm yếu như đê Gang Thép (có cao trình thấp nhất là +27,9m tại Km8) cũng được đặt trong tình trạng sẵn sàng ứng phó với đầy đủ vật tư, nhân lực và phương tiện cơ giới hỗ trợ.

Tuyến đê Hà Châu (kết hợp với đường giao thông) qua địa bàn xã Điềm Thụy được kiểm tra, gia cố thường xuyên để bảo đảm an toàn.

Ngoài các biện pháp ứng phó cấp bách trước mắt, Thái Nguyên cũng đang xây dựng kế hoạch trung và dài hạn nhằm từng bước nâng cấp, kiên cố hóa toàn bộ hệ thống đê điều trên địa bàn. Trọng tâm là lồng ghép công tác quản lý đê điều với quy hoạch sử dụng đất, phát triển hạ tầng và phòng, chống thiên tai bền vững.

Địa phương cũng đang đề xuất Trung ương bố trí thêm nguồn vốn đầu tư cho các dự án nâng cấp đê cấp III và IV, nhất là các đoạn đê bị ảnh hưởng do khai thác khoáng sản hoặc chịu tác động mạnh của dòng chảy.

Ông Nguyễn Văn Bắc, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi: Chúng tôi phân công trực đê theo từng cấp báo động. Ngay từ báo động I, lực lượng chức năng đã triển khai kiểm tra liên tục, chuẩn bị đầy đủ vật tư tại chỗ. Khi xảy ra sự cố sẽ xử lý theo đúng quy trình, kịp thời khoanh vùng, khắc phục ngay từ giờ đầu nhằm ngăn chặn nguy cơ lây lan và vỡ đê.

Bên cạnh đó, công tác truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng cũng được chú trọng. Hằng năm, tỉnh tổ chức các lớp tập huấn, tuyên truyền phổ biến kiến thức về phòng, chống thiên tai, kỹ năng ứng phó sự cố đê điều cho cán bộ cơ sở và người dân tại các vùng có nguy cơ cao. Nhiều mô hình cộng đồng tham gia giám sát đê đã phát huy hiệu quả, giúp phát hiện sớm các điểm yếu, từ đó kiến nghị xử lý kịp thời.

Trước những diễn biến khó lường của thời tiết và biến đổi khí hậu, việc phòng ngừa từ sớm, từ xa và chủ động ứng phó đang trở thành yêu cầu cấp thiết.

Sự chủ động, linh hoạt của Thái Nguyên không chỉ thể hiện quyết tâm bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản của người dân, mà còn góp phần ổn định phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh vùng hạ lưu. Đây cũng là minh chứng cho tinh thần phòng, chống thiên tai dựa vào cộng đồng và trên nền tảng quản lý rủi ro tổng hợp, bền vững.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/tin-noi-bat/202507/bao-ve-trong-diem-de-dieu-xung-yeu-e102780/