Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo: Ngành giáo dục đứng trước cơ hội chưa từng có

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn trả lời báo chí nhân dịp đầu năm học mới

Nhân Kỷ niệm 80 năm thành lập Bộ Quốc gia Giáo dục (nay là Bộ Giáo dục và Đào tạo), xin Bộ trưởng cho biết trong hành trình qua ngành Giáo dục và Đào tạo đã có những đóng góp như thế nào với sự phát triển của đất nước?

Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, Bộ Quốc gia Giáo dục đã được thành lập, với nhiệm vụ xây dựng một nền giáo dục hoàn toàn mới, của dân, do dân và vì dân. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nền giáo dục mới được xác lập với 3 phương châm cốt lõi: “dân tộc hoá, khoa học hoá, đại chúng hóa”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thành viên Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Bộ trưởng Bộ Quốc gia Giáo dục Vũ Đình Hoè đứng hàng đầu thứ 2 từ trái sang.

Trong giai đoạn 1945-1954, phong trào Bình dân học vụ và Bổ túc văn hóa đã xóa mù chữ cho hàng triệu người, nâng cao dân trí. Bất chấp chiến tranh, hệ thống trường lớp không ngừng được mở rộng để đào tạo nên một thế hệ “Công dân kháng chiến”, nguồn nhân lực cốt cán cho sự nghiệp “kháng chiến, kiến quốc”.

Giai đoạn 1954-1975, dù đất nước bị chia cắt và ngập chìm trong khói lửa chiến tranh, giáo dục vẫn đạt được thành tựu nổi bật. Cuộc cải cách giáo dục 1956 đã xây dựng một hệ thống giáo dục quốc dân hoàn chỉnh. Miền Bắc đã cơ bản xóa nạn mù chữ. Hàng vạn cán bộ, trí thức, kỹ sư, bác sĩ, giáo viên được đào tạo trong nước và cử đi đào tạo ở các nước xã hội chủ nghĩa; học sinh miền Nam được nuôi dưỡng, đào tạo trên đất Bắc đã trở thành nguồn nhân lực cốt cán phục vụ sự nghiệp thống nhất và xây dựng đất nước trong tương lai.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục Nguyễn Thị Bình trò chuyện cùng các giáo viên và học sinh Trường Lê Ngọc Hân, Hà Nội (ngày 15/9/1976)

Trong giai đoạn 1975-1986, đất nước gặp nhiều khó khăn do hậu quả chiến tranh, do bị bao vây, cấm vận và cả những hệ lụy của cơ chế quản lí tập trung quan liêu, bao cấp nhưng giáo dục vẫn đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Trong đó, nổi bật nhất là thống nhất thành công hệ thống giáo dục quốc dân; mạng lưới trường lớp vẫn được duy trì và mở rộng đến khắp các vùng miền; thành công trong xoá mù chữ, nâng cao dân trí; đồng thời xây dựng hệ thống đường lối, chính sách giáo dục toàn diện - kim chỉ nam cho hoạt động của ngành nhiều năm sau đó.

Giai đoạn 1986 đến nay, đất nước bước vào công cuộc đổi mới và hội nhập, giáo dục được xác định là “giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 được ban hành, trở thành nền tảng đặc biệt quan trọng để đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Cùng với đó, hệ thống pháp luật và chính sách không ngừng được hoàn thiện, tạo cơ sở pháp lí vững chắc để đổi mới giáo dục. Hai lần đổi mới chương trình giáo dục phổ thông (năm 2006 và 2018), đặc biệt là Chương trình giáo dục phổ thông 2018, đánh dấu bước ngoặt lớn trong quan điểm, mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục khi chuyển từ dạy học nặng truyền thụ sang phát triển năng lực, phẩm chất người học. Tất cả đã tạo nên một diện mạo hoàn toàn mới cho giáo dục, cả về quy mô và chất lương.

Lễ khai giảng năm học mới 2025 -2026 có ý nghĩa đặc biệt như thế nào, thưa Bộ trưởng?

Lễ khai giảng năm học 2025-2026 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt: cả nước kỉ niệm 80 năm Quốc khánh; tiến hành công cuộc “sắp xếp lại giang sơn” lịch sử; tổ chức Đại hội Đảng các cấp… Với ngành Giáo dục, năm học mới bắt đầu cũng là dịp tổ chức kỉ niệm 80 truyền thống ngành Giáo dục, cũng là 80 năm thành lập Bộ Quốc gia Giáo dục. Đây không chỉ là cơ hội để chúng ta cùng nhau nhìn lại hành trình 80 năm giáo dục phát triển đất nước, mà còn là dịp để ý thức rõ hơn về sứ mệnh, trọng trách của giáo dục trong việc kiến tạo con người, dựng xây, phát triển đất nước, vươn mình hội nhập trong kỉ nguyên mới.

Ý nghĩa của lễ khai giảng càng thêm sâu sắc khi 52.000 cơ sở giáo dục trên cả nước cùng kết nối trực tuyến kết hợp truyền hình trực tiếp, với sự hiện diện của các đồng chí lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước, để lan tỏa niềm tin, khí thế, và quyết tâm đưa nền giáo dục Việt Nam vươn tới những tầm cao mới.

Những cơ hội, thách thức trong năm học này là gì thưa Bộ trưởng?

Năm học này, ngành Giáo dục đứng trước cơ hội chưa từng có. Chưa bao giờ giáo dục và đào tạo được Đảng, Nhà nước quan tâm và kỳ vọng nhiều như hiện nay. Trong đó, quan trọng nhất là việc Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển GDĐT. Đây là nền tảng chính trị quan trọng để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện GDĐT đã được xác lập từ Nghị quyết 29-NQ/TW (năm 2013) và tiếp tục được nhấn mạnh tại Kết luận số 91-KL/TW (năm 2024).

Cùng với đó, một chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển giáo dục và đào tạo đang được xây dựng; bốn đạo luật quan trọng về giáo dục (Luật Nhà giáo, Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi) đã và dự kiến được ban hành trong năm nay sẽ tạo nền tảng vững chắc để vận hành một nền giáo dục hiện đại, đồng bộ và hiệu quả. Việc chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và giáo dục STEM cũng đang mở ra cơ hội để giáo dục bước vào giai đoạn nâng cao chất lượng và đổi mới toàn diện.

Chiều 14/5/2025, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm tới thăm, động viên cán bộ, giáo viên, học sinh và trao tặng Phòng thực hành giáo dục STEM cho hai Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam và Trường THCS Cầu Giấy. Ảnh: Thống Nhất - TTXVN

Bên cạnh cơ hội, ngành giáo dục cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đặc biệt ở cấp xã, đặt ra yêu cầu cao về quản trị sự thay đổi trong tổ chức, nhân sự và bộ máy. Vấn đề công bằng giáo dục; dạy thêm – học thêm; tuyển dụng, luân chuyển giáo viên; phổ cập thực chất cũng là những thách thức mà ngành phải giải quyết quyết liệt. Ngoài ra, việc hấp thụ các nguồn lực đầu tư rất lớn trong thời gian tới đây, đảm bảo hiệu quả, đúng quy định cũng đòi hỏi những cố gắng, nỗ lực rất lớn.

Năm học 2024-2025 vừa qua, toàn ngành đã nỗ lực vượt qua nhiều khó khăn, thử thách và đạt được nhiều kết quả tốt đẹp. Tôi xin thay mặt lãnh đạo Bộ GDĐT ghi nhận, biểu dương và cảm ơn sự nỗ lực vượt bậc của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và các em học sinh, sinh viên.

Năm học 2025-2026 là một năm học rất quan trọng, với nhiều việc lớn phải thực hiện và nhiều cơ hội để đổi mới. Từ khóa của năm học này là “triển khai”. Đó là tập trung triển khai thật tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về giáo dục cũng như 10 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm học 2025-2026 của ngành Giáo dục. Đó là cách để toàn ngành vừa kế thừa, phát huy được những thành tựu đạt được trong 80 năm qua, khắc phục những tồn tại, hạn chế hiện có và khai mở những con đường mới cho giáo dục Việt Nam trong thời gian tới.

Giáo dục là sự nghiệp trăm năm, đòi hỏi tầm nhìn, sự kiên trì, tinh thần công bằng và trách nhiệm cao nhất. Tôi kêu gọi toàn ngành, từ quản lý đến giáo viên, nhân viên, cùng tất các các em học sinh, sinh viên hãy chuẩn bị tâm thế, tinh thần và điều kiện tốt nhất, cùng đoàn kết, chung sức, để năm học mới trở thành một năm học bận rộn nhưng đầy niềm vui và thành công.

Trước thềm năm học mới, Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo được ban hành, được xem là Nghị quyết trụ cột. Xin Bộ trưởng cho biết trách nhiệm của ngành Giáo dục được cụ thể như thế nào trong năm học này?

Nghị quyết 71 được ban hành đúng vào dịp kỉ niệm 80 năm Quốc khánh, 80 năm truyền thống ngành Giáo dục và cũng là 80 năm thành lập Bộ Quốc gia Giáo dục (nay là Bộ GDĐT) tiếp tục thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng đối với GDĐT; khẳng định giáo dục luôn là một thành tố gắn liền và quyết định sự phát triển của đất nước; cho thấy sự nhất quán quan điểm giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, quyết định tương lai dân tộc.

Tái hiện hành trình 80 năm giáo dục phát triển cùng dân tộc.

Nghị quyết cũng thể hiện tầm nhìn và chiến lược mới của Đảng cho hệ thống giáo dục trong tương lai, khi mà bối cảnh thế giới đang có những thay đổi sâu sắc, toàn diện, đặc biệt công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang tái định hình nền giáo dục trên phạm vi toàn cầu. Bên cạnh đó, Nghị quyết đã xác định những mục tiêu lớn cùng với hàng các nhiệm vụ, giải pháp có tính chất đột phá mạnh mẽ nhằm đổi mới, nâng tầm giáo dục Việt Nam.

Với toàn ngành Giáo dục, đây là cơ hội lớn để bứt phá, để khẳng định vị trí quyết định của giáo dục đối với phát triển đất nước. Ý thức được điều này, Bộ GDĐT đang khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ dự thảo Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 71 và sẽ cụ thể hóa bằng Kế hoạch hành động của Bộ GDĐT để triển khai thực hiện ngay từ đầu năm học này.

Thưa Bộ trưởng, quản lí giáo dục trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp sẽ được thực hiện như thế nào để đảm bảo không bị xáo trộn?

Để đảm bảo hoạt động giáo dục không bị xáo trộn trong bối cảnh chính quyền địa phương hai cấp, Bộ GDĐT đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp.

Về hoàn thiện thể chế, Bộ đã xây dựng và ban hành 2 Nghị định và 6 Thông tư quy định phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục.

Về hướng dẫn nghiệp vụ, Bộ đã ban hành các công văn về tuyển sinh đầu cấp không theo địa giới hành chính; tổ chức dạy học 2 buổi/ngày; thực hiện nhiệm vụ năm học 2026-2027; triển khai chương trình, sách giáo khoa trong bối cảnh thay đổi địa giới hành chính… Bộ cũng tổ chức tọa đàm, thành lập đường dây nóng, tiếp nhận thông tin và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của địa phương.

Về nâng cao năng lực đội ngũ, Bộ đã xây dựng tài liệu, tổ chức tập huấn, phát hành sổ tay hỗ trợ cán bộ quản lí giáo dục cấp xã và các sở GDĐT tiếp cận thông tin đầy đủ, hệ thống, ngắn gọn, dễ hiểu. Ngoài ra, Bộ cũng đã tổ chức 6 đoàn kiểm tra tại 15 tỉnh về vấn đề này.

Tới đây, Bộ GDĐT sẽ tiếp tục rà soát văn bản pháp luật; tăng cường hướng dẫn chuyên môn; hoàn thiện hệ thống dữ liệu ngành, đảm bảo liên thông, đồng bộ… đồng thời tiếp tục đồng hành, hỗ trợ địa phương triển khai các nhiệm vụ đã được phân cấp, phân quyền.

Để triển khai hiệu quả các nhiệm vụ giáo dục trong năm học 2025-2026 trong bối cảnh mới, Bộ cũng lưu ý các địa phương một số nội dung.

Trước hết, UBND cấp tỉnh sớm tham mưu cấp có thẩm quyền hoàn thiện thể chế pháp luật, xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa cấp tỉnh và cấp xã; ban hành các quy định rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của sở GDĐT và phòng Văn hóa - Xã hội cấp xã, đồng thời giao chỉ tiêu biên chế và số lượng hợp đồng lao động cho các cơ sở giáo dục.

UBND các cấp cần triển khai hiệu quả các giải pháp kiểm tra, tháo gỡ khó khăn tại cấp xã; có giải pháp điều động, biệt phái cán bộ chuyên trách từ sở GDĐT hoặc các cơ sở giáo dục để hỗ trợ cấp xã, đặc biệt ở những nơi cán bộ cấp xã chưa có chuyên môn. Bên cạnh đó, cần đầy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số để đảm bảo thông suốt, kịp thời giữa các cấp.

Sở GDĐT cần phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan để xây dựng tài liệu, tổ chức tập huấn và bồi dưỡng chuyên sâu, nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ, công chức cấp xã phụ trách giáo dục. Song song đó, hướng dẫn thành lập các cụm chuyên môn liên trường, liên xã nhằm tổ chức sinh hoạt chuyên môn và bồi dưỡng nghiệp vụ cho giáo viên, thay thế vai trò trực tiếp trước đây của phòng GD&ĐT.

Xin Bộ trưởng đánh giá đôi nét Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018?

Lứa học sinh đầu tiên tốt nghiệp theo Chương trình GDPT 2018 cho thấy nhiều điểm tích cực. Theo đó, học sinh được trải nghiệm đa dạng hoạt động, bộc lộ sở trường, lựa chọn môn học gắn định hướng nghề nghiệp, tiếp cận tri thức toàn diện nhờ các môn tích hợp. Tuy nhiên, quá trình thực hiện Chương trình GDPT 2018 thời gian qua cũng bộc lột một số bất cập. Cụ thể, ở cấp THPT, việc lựa chọn môn học bị giới hạn bởi giáo viên, phòng học; ở cấp THCS, dạy môn tích hợp gặp khó do năng lực giáo viên và học liệu chưa đồng đều.

Để khắc phục, Bộ đã ban hành Công văn số 4555/BGDĐT-GDPT ngày 05/8/2025 yêu cầu trường THPT công khai kế hoạch tổ chức dạy học các môn lựa chọn, phối hợp liên trường để mở rộng cơ hội cho học sinh; hỗ trợ học sinh khi cần điều chỉnh lựa chọn môn học. Với THCS, tiếp tục bồi dưỡng giáo viên dạy tích hợp, biên soạn học liệu minh họa, triển khai mô hình cụm giáo viên hỗ trợ nhau, nhằm nâng cao chất lượng và tạo hứng thú học tập.

Năm học 2025–2026, Bộ GDĐT sẽ tiến hành đánh giá toàn diện Chương trình GDPT 2018 sau một chu kỳ triển khai nhằm làm rõ mức độ đạt được về phát triển phẩm chất, năng lực học sinh; chỉ ra ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân và đề ra giải pháp điều chỉnh, bảo đảm Chương trình thực chất, hiệu quả, bền vững.

Công tác đánh giá tập trung vào: cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý, chất lượng tập huấn, tính phù hợp của sách giáo khoa, hiệu quả đổi mới phương pháp, kiểm tra đánh giá; đồng thời xem xét việc dạy học lựa chọn ở THPT và hoạt động hướng nghiệp từ THCS để bảo đảm quyền chọn thực chất của học sinh. Bộ GDĐT cũng phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, chuyên gia trong và ngoài nước để khảo sát, nghiên cứu, đánh giá toàn diện.

Định hướng xuyên suốt là kiên định mục tiêu đã được Đảng, Quốc hội xác định, đó là phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực học sinh, gắn với yêu cầu đào tạo nhân lực cho giai đoạn mới. Tinh thần là nhìn thẳng sự thật, đánh giá khách quan, điều chỉnh kịp thời, tất cả vì học sinh.

Về quản lí dạy thêm, học thêm, Bộ GDĐT tiếp tục kiên trì quan điểm “học thêm có thể đem lại sự củng cố kiến thức, nhưng ít đem lại giá trị cho sự phát triển con người”. Những hệ lụy sâu xa của tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan đòi hỏi phải tiếp tục phải quyết liệt chấn chỉnh. Vì vậy, năm học 2025-2026, Bộ GDĐT sẽ tiếp tục chỉ đạo, đôn đốc các địa phương ban hành quy định quản lí dạy thêm, học thêm nhằm tăng cường trách nhiệm của chính quyền, đồng thời yêu cầu các cơ sở giáo dục thực hiện hiệu quả Chương trình GDPT.

Thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 06/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ về dạy học 2 buổi/ngày, Bộ đã chỉ đạo các trường xây dựng kế hoạch giáo dục thể hiện rõ phương án huy động, sử dụng nguồn lực để triển khai ở những nơi đủ điều kiện. Kế hoạch phải cụ thể hóa nội dung, thời lượng, đối tượng học sinh, đồng thời phân công giáo viên hợp lý, đúng quy định; chú trọng phân hóa đối tượng, bồi dưỡng học sinh giỏi, ôn tập cho học sinh cuối cấp và hỗ trợ học sinh chưa đạt yêu cầu theo Thông tư 29.

Song song với đó, Bộ nhấn mạnh yêu cầu đổi mới công tác quản lý, tăng cường kiểm tra, giám sát việc triển khai Chương trình GDPT cũng như quản lý dạy thêm, học thêm, bảo đảm thực hiện nghiêm túc các chính sách, pháp luật.

Việc tổ chức buổi học thứ hai, trong đó có dạy thêm cho 3 đối tượng theo quy định, được thực hiện đúng theo Chỉ thị 17. Kinh phí cho buổi học thứ hai chủ yếu được bảo đảm từ ngân sách nhà nước theo chỉ đạo của Thủ tướng. Các nguồn xã hội hóa được thực hiện theo các quy định hiện hành. Thời gian tới, Bộ GDĐT sẽ phối hợp với Bộ Tài chính và các địa phương xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể về huy động kinh phí cho việc triển khai dạy học 2 buổi/ngày.

Về thí điểm thi tốt nghiệp THPT trên máy tính được thực hiện như thế nào Thí điểm thi tốt nghiệp THPT trên máy tính

Để chuẩn bị cho việc thí điểm thi tốt nghiệp THPT trên máy tính từ năm 2027 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GDĐT đang tập trung triển khai một số công việc trọng tâm, như: xây dựng Đề án tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong năm 2026; huy động chuyên gia xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa (dự kiến áp dụng từ năm 2027); và xây dựng quy trình, quy chế tổ chức thi trên máy tính, tổ chức chức tập huấn, hội thảo trên toàn quốc; tiếp tục phối hợp với Ban Cơ yếu Chính phủ trong việc chuyển, nhận đề thi và các khâu bảo mật khác liên quan của Kỳ thi.

Hiện, Bộ GDĐT đang chuẩn bị các hệ thống phần mềm tổ chức thi trên máy và thử nghiệm việc thi trên máy tại các địa phương. Dự kiến ngay trong năm học này, sẽ triển khai thử nghiệm cho hơn 100.000 học sinh.

Việc tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT để xét công nhận tốt nghiệp hiện nay có các mục tiêu rất cụ thể, bao gồm: thứ nhất, đánh giá trình độ của người học theo yêu cầu phát triển phẩm chất, năng lực của Chương trình GDPT, lấy kết quả thi để xét công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông; thứ hai, kết quả của Kỳ thi được sử dụng làm một trong các cơ sở để đánh giá chất lượng dạy học của các cơ sở GDPT, công tác chỉ đạo của các cơ quan quản lý giáo dục; thứ ba, cung cấp dữ liệu đủ độ tin cậy cho các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp sử dụng trong tuyển sinh.

Trong giai đoạn hiện nay, đây là Kỳ thi cấp quốc gia duy nhất với mọi học sinh để đánh giá chung cho đầu ra của THPT, có thang đo đánh giá chung trên cả nước. Do đó, cần duy trì việc tổ chức để đánh giá mức độ đạt chuẩn GDPT, cung cấp dữ liệu quốc gia cho việc nghiên cứu, xây dựng, điều chỉnh chính sách giáo dục chung. Đồng thời đánh giá được chất lượng giáo dục của các vùng miền trên phạm vi cả nước. Kết quả kỳ thi là đầu ra của bậc phổ thông, là nguồn thông tin tham khảo cho các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp tổ chức tuyển sinh.

Việc tuyển dụng, chế độ, chính sách đối với giáo viên sẽ được thực hiện trong năm học này ra sao, thưa Bộ trưởng?

Ngay sau khi Quốc hội thông qua Luật Nhà giáo, Bộ GDĐT đã chủ động xây dựng hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành. Trong đó, đối với việc tuyển dụng nhà giáo, Bộ đang xây dựng Thông tư với định hướng giao sở GDĐT chủ trì thực hiện, hoặc tham mưu UBND cấp tỉnh phân cấp, ủy quyền phù hợp với thực tiễn của địa phương. Cách tiếp cận trên đảm bảo thực hiện chủ trương giảm đầu mối trung gian, đồng bộ về chất lượng tuyển dụng (dự tuyển một lần có thể được đăng kí xét tuyển vào nhiều trường theo kết quả thi/xét), tiết kiệm chi phí, tăng cơ hội cho người tham gia tuyển dụng; đồng thời, góp phần khắc phục tình trạng thừa/thiếu cục bộ giáo viên cũng như đảm bảo cơ cấu đội ngũ theo cấp học, môn học, hoạt động giáo dục.

Bên cạnh đó, Bộ GDĐT đang xây dựng Nghị định hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Nhà giáo, trong đó có quy định về nội dung, hình thức tuyển dụng nhà giáo. Theo dự kiến, việc tuyển dụng sẽ gồm 02 vòng thi, tương thích với quy định về tuyển dụng viên chức hiện nay. Tuy nhiên, vòng 2 - về chuyên môn, nghiệp vụ - sẽ được thiết kế khác biệt, bám sát quy trình thực tế của hoạt động dạy học và giáo dục, bảo đảm đánh giá đúng năng lực sư phạm, kỹ năng nghề nghiệp của ứng viên ở từng cấp học, từng trình độ đào tạo. Đây được kì vọng là điểm đổi mới quan trọng, nhằm khắc phục hạn chế trước đây khi áp dụng cơ chế chung của viên chức mà chưa tính đủ đến đặc thù của nghề dạy học.

Hiện nay, Bộ GDĐT cũng đang hoàn thiện dự thảo quy định chi tiết về tiền lương, phụ cấp và các chính sách thu hút, hỗ trợ nhà giáo. Theo đó, dự kiến tiền lương cơ bản của tất cả nhà giáo đều tăng, tăng thêm ít nhất khoảng 02 triệu đồng, nhiều nhất có thể lên tới 5-7 triệu đồng/người/tháng. Tiền tăng thêm này chỉ tính với lương cơ bản, chưa tính với các loại phụ cấp khác.

Giai đoạn 2022-2026, ngành giáo dục được Bộ Chính trị bổ sung 65.980 biên chế. Trong hai năm học 2022-2023 và 2023-2024, cả nước tuyển được hơn 40.000 giáo viên. Tuy nhiên, do số học sinh và số lớp liên tục tăng nên nhu cầu giáo viên cũng tăng mạnh (năm học 2023-2024 cần thêm 13.676 giáo viên; năm học 2024-2025 cần thêm khoảng 22.000 giáo viên). Vì vậy, nhiều địa phương vẫn còn thiếu giáo viên.

Nguyên nhân chính là do nguồn tuyển hạn chế. Ở một số môn như Tin học, Ngoại ngữ, Nghệ thuật, ngành sư phạm khó tuyển sinh vì thu nhập giáo viên còn thấp. Ngoài ra, quy trình phân bổ và tuyển dụng biên chế ở nhiều địa phương còn chậm, kéo dài.

Trước tình trạng này, Bộ GDĐT đã và đang triển khai nhiều giải pháp như: chỉ đạo các cơ sở đào tạo mở mã ngành, đào tạo giáo viên theo nhu cầu thực tế của địa phương, nhất là các môn đặc thù; yêu cầu địa phương tuyển dụng đủ số biên chế được giao; chỉ đạo các địa phương rà soát, sắp xếp mạng lưới trường lớp; thí điểm cơ chế tự chủ ở một số cơ sở mầm non, phổ thông công lập; đẩy mạnh xã hội hóa…

Cùng với các giải pháp từ Trung ương, Bộ đề nghị các địa phương chủ động tuyển dụng đủ biên chế được giao, có chính sách thu hút, hỗ trợ giáo viên, và bố trí kinh phí thực hiện hợp đồng giáo viên theo quy định. Sau khi Bộ Chính trị ban hành Thông báo kết luận số 81-TB/TW ngày 18/7/20-25 về chủ trương đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới, Bộ GD&ĐT phối hợp cùng địa phương thực hiện các công việc như thế nào để đạt được mục tiêu đặt ra.

Thực hiện Kết luận của Tổng Bí thư, Bộ Chính trị và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng trường học cho các xã biên giới, Bộ GDĐT đã và đang khẩn trương triển khai một loạt nhiệm vụ quan trọng.

Theo đó, Bộ đã đề nghị các địa phương chuẩn bị mặt bằng, quỹ đất, lựa chọn vị trí xây dựng; xác định tiêu chuẩn kỹ thuật và quy mô theo mức độ 2 – mức độ cao nhất của cơ sở vật chất trường phổ thông.

Bên cạnh đó, Bộ cũng phối hợp cùng các bộ, ngành liên quan rà soát, lựa chọn 100 trường tiêu biểu, triển khai ngay trong năm 2025, phấn đấu hoàn thành trước ngày 30/6/2026. Các trường này được quy hoạch đồng bộ, hiện đại, với diện tích trung bình từ 5–10 ha, quy mô khoảng 30 lớp, tương ứng khoảng 1.000 học sinh mỗi trường; bảo đảm kết nối đầy đủ hạ tầng điện, nước, giao thông, viễn thông, hệ thống thoát nước, bảo đảm tuyệt đối an toàn. Cơ sở vật chất của các trường sẽ được thiết kế đồng bộ với đầy đủ các khu chức năng

Với những địa bàn khó khăn, đặc thù, diện tích đất xây dựng có thể nhỏ hơn 5 ha, quy mô học sinh dưới 1.000, nhưng vẫn phải đáp ứng tiêu chuẩn tối thiểu. Ngược lại, tại nơi dân cư tập trung, quy mô có thể lớn hơn 30 lớp, trên 1.000 học sinh.

Thời gian tới, Bộ sẽ thành lập tổ công tác tác liên ngành đặc biệt do Bộ trưởng Bộ GDĐT làm Tổ trưởng để kiểm tra, tháo gỡ vướng mắc trong việc thực hiện nhiệm vụ này; phối hợp với Bộ Xây dựng ban hành mẫu thiết kế trường học trước ngày 15/9/2025 để các địa phương áp dụng; phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan giám sát tiến độ, bảo đảm chất lượng, hiệu quả, đúng quy định. Bộ cũng dự kiến phối hợp với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các địa phương phát động chiến dịch xây dựng trường học cho các xã biên giới ngay trong tháng 10 tới đây.

Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Thực hiện: Lê Vân

Trình bày: Bảo Hà

Ảnh: TTXVN, MOET

Nguồn:https://baotintuc.vn/long-form/emagazine/bo-truong-bo-giao-duc-va-dao-tao-nganh-giao-duc-dung-truoc-co-hoi-chua-tung-co-20250903213626458.htm