Từ những “hạt nhân”
Ông Siu Nhuel (buôn Ia Rniu) là nghệ nhân có tiếng trong vùng. Gia đình ông còn lưu giữ được bộ chiêng cổ. Đây là bộ chiêng do ông bà để lại. Trước khi về cõi Atâu, cha ông đã dặn dù khó khăn thế nào cũng không được bán bộ chiêng.
Ghi nhớ lời cha nên dù cuộc sống có thiếu thốn, phải ăn khoai, mì trừ bữa nhưng ông Nhuel chưa bao giờ có ý định bán bộ chiêng. Nhờ có bộ chiêng và tình yêu nhạc cụ dân tộc nên mới 15 tuổi, ông đã chơi được nhiều bài chiêng cổ. Năm 20 tuổi, ông bắt đầu chế tác các loại nhạc cụ như: đàn goong, t’rưng, nhị, sáo.
Đến bây giờ, ông Nhuel cũng không thể nhớ chính xác mình đã làm bao nhiêu bộ nhạc cụ. Sau mỗi hội thi, hội diễn văn hóa-văn nghệ, ông không ngần ngại tặng nhạc cụ cho ban tổ chức và những người ông yêu mến để làm kỷ niệm. Ông chỉ giữ lại mỗi loại 1 chiếc cho mình. Khi rảnh rỗi, ông lại mang đàn, sáo ra đánh vài bản nhạc và hát các bài dân ca yêu thích cho cả nhà cùng nghe.
Cũng giống như ông Nhuel, dù đã bước sang tuổi 60 nhưng bà Rah Lan H’Nir (buôn Ia Rniu) vẫn luôn dành tình cảm đặc biệt cho những làn điệu dân ca của dân tộc mình.
Bà luôn cảm thấy mình là người may mắn khi sở hữu chất giọng cao vút và khả năng cảm âm tốt. Khi còn là một thiếu nữ, giọng hát cao vút, trong trẻo của bà đã làm xao xuyến trái tim bao chàng trai trong vùng.
Bà chia sẻ: “Tôi yêu dân ca không chỉ vì giai điệu mà bởi nó là tiếng lòng của người nghệ nhân”.
Theo bà H’Nir, để phù hợp với hoàn cảnh, tâm trạng, khi trình diễn, người hát có thể sáng tác thêm lời cho bài dân ca. Vì vậy, nghệ nhân cũng là đồng tác giả của bài dân ca ấy. Tùy vào nội dung, ý nghĩa, mỗi bài dân ca lại có giai điệu khác nhau, lúc lãng mạn, sâu lắng khi thể hiện tình yêu đôi lứa, lúc lại rộn ràng, hối hả khi lao động hăng say. Bà luôn hát dân ca mọi lúc, mọi nơi, khi làm nương rẫy, khi hội hè, lúc vui cũng như lúc buồn với mong muốn con cháu giữ gìn cái hay, cái đẹp của văn hóa dân tộc.
Đến cộng đồng dân cư đậm bản sắc
Cùng với âm nhạc dân tộc, xã Ia Broắi còn được biết đến với những nghệ nhân dệt thổ cẩm tinh xảo như bà Nay H’Bon (buôn Ia Rniu), bà H’Krem Buôn Jă (buôn Broăi) với cách làm men rượu ghè truyền thống, ông Rcom Chluen với nghề đan lát, tạc tượng… Chính tình yêu với văn hóa dân tộc đã giúp họ bền bỉ từng ngày gìn giữ cũng như trao truyền cho thế hệ sau, tạo nên một cộng đồng dân cư đậm bản sắc.
Ở tuổi xế chiều, ông Nhuel rất tự hào khi con trai Kpă Tư đã thay mình đi biểu diễn ở khắp nơi. Được thừa hưởng năng khiếu nghệ thuật từ cha, anh Tư có thể chơi thành thạo đàn goong, t’rưng cũng như trình diễn các bài chiêng cổ. Đội cồng chiêng do anh Tư vận động thành lập đạt được nhiều giải thưởng, trong đó có giải nhất tại hội diễn nghệ thuật do huyện tổ chức năm 2024.
Thấy chị em trong làng ít người biết dệt thổ cẩm, trong khi nhu cầu sử dụng trang phục thổ cẩm vẫn cao, bà H’Bon đã nhận lời đứng lớp truyền nghề dệt cho chị em. Sau khi lớp học kết thúc, câu lạc bộ dệt thổ cẩm của xã được thành lập với 10 thành viên do bà H’Bon làm chủ nhiệm.
“Dệt thổ cẩm không khó nhưng để dệt được tấm khố, tấm váy đẹp thì đòi hỏi chị em phải luyện tập kiên trì, phải có tình yêu với từng sợi chỉ. Niềm hạnh phúc nhất của người thợ dệt là khi thấy khách hàng khoác lên mình bộ đồ thổ cẩm do chính tay mình làm”-bà H’Bon trải lòng.
Với những nghệ nhân tài năng, tâm huyết, năm 2020, đoàn nghệ nhân xã Ia Broắi gồm 22 thành viên đã được chọn đi trình diễn tại Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam (Khu du lịch Đồng Mô, Hà Nội). Xã có 1 nghệ nhân chỉnh chiêng, 3 nghệ nhân tạc tượng, 1 nghệ nhân chế tác nhạc cụ dân tộc, 2 nghệ nhân đan lát, 2 nghệ nhân hát dân ca và 7 nghệ nhân dệt thổ cẩm. Người dân hiện còn lưu giữ 12 bộ chiêng cổ.
Ông Nay Ham-Phó Chủ tịch UBND xã Ia Broắi-cho hay: Những năm gần đây, công tác bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống tại địa phương đã có sự kế thừa và phát huy. Các nghệ nhân đều tâm huyết truyền lại cho thế hệ sau, từng bước tạo nên một đội ngũ kế cận đông đảo.
Tại Ngày hội văn hóa các dân tộc thiểu số huyện lần thứ II-2024, đoàn nghệ nhân xã Ia Broắi đã xuất sắc đạt giải nhì toàn đoàn. Đây là động lực để xã tiếp tục làm tốt công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.
Nguồn: https://baogialai.com.vn/cai-noi-van-hoa-ben-bo-song-ba-post328488.html
Bình luận (0)