Cảnh báo lừa đảo tiền mã hóa

Sự bùng nổ của thị trường tiền mã hóa trong những năm gần đây không chỉ thu hút nhà đầu tư hợp pháp mà còn trở thành “mảnh đất màu mỡ” cho các nhóm lừa đảo. Dưới vỏ bọc công nghệ blockchain và những lời hứa “lợi nhuận khổng lồ, cơ hội đổi đời”, nhiều dự án đã dựng nên kịch bản tinh vi để chiếm đoạt tiền của người tham gia.

Cuốn vào “bẫy” tiền mã hóa

Thời gian qua, các dự án tiền mã hóa bị tố cáo lừa đảo nhiều vô kể và cơ quan chức năng đã vào cuộc, làm rõ các hành vi lừa đảo. Như ngày 21-8, Công an TP Hà Nội triệt phá nhóm đối tượng phát hành, quảng bá đầu tư các dự án tiền mã hóa liên quan đến đối tượng Đặng Quốc Thắng (SN 1986, trú tại TP Hà Nội).

Thắng thành lập Công ty Maxx Group để giới thiệu, kêu gọi đầu tư vào nhiều dự án, trong đó có “Wingstep” và “Game Naga Kingdom”, huy động tới 7,86 triệu USD của hơn 3.000 tài khoản nhà đầu tư. Dự án Wingstep hoạt động từ tháng 5 đến tháng 8-2022 thì mất thanh khoản, nhà đầu tư không thể rút tiền, toàn bộ số tiền đã bị chiếm đoạt.

Trước đó, ngày 12-8, Công an tỉnh Phú Thọ triệt phá nhóm tội phạm kinh doanh đa cấp trái phép, hoạt động dưới hình thức mua bán tiền mã hóa mang tên PaynetCoin (PAYN), huy động hàng tỷ USD của người dân trong và ngoài nước. Kết quả điều tra ban đầu cho thấy, từ năm 2021, các đối tượng đã lập trình tạo ra đồng tiền mã hóa PaynetCoin (PAYN) trên nền tảng Blockchain, xây dựng hệ thống trả thưởng theo mô hình kim tự tháp. Người tham gia đăng ký mua các gói đầu tư sẽ được hứa hẹn trả lãi từ 5%-9% mỗi tháng, tùy theo mức đầu tư.

Vụ việc gây chấn động dư luận, dĩ nhiên phải kể đến Mr Pips - Phó Đức Nam - một TikToker có ảnh hưởng, được xác định là đường dây lừa đảo chiếm đoạt tài sản lớn nhất Việt Nam với số tiền thu giữ lên tới hơn 5.300 tỷ đồng. Sau khi chiếm đoạt tiền từ các bị hại, Nam và đồng bọn đã sử dụng một phần số tiền này để mua tiền mã hóa USDT (một loại stablecoin) và vàng để chuyển hóa tài sản, nhằm che giấu nguồn gốc phạm tội và tẩu tán ra nước ngoài. Cơ quan Công an đã xác định và thu giữ được “Ví lạnh” liên quan đến đường dây, khẳng định việc sử dụng tiền mã hóa làm kênh lưu trữ tài sản phi pháp.

Các đối tượng trong đường dây lừa đảo đầu tư tiền ảo bị bắt (ảnh tổng hợp từ cơ quan công an cung cấp)

Hiện dư luận đang đặc biệt quan tâm đến dự án tiền mã hóa AntEx, được cho là có liên quan đến ông Nguyễn Hòa Bình (Shark Bình). Sự việc chưa đi đến hồi kết, nhưng trong diễn biến mới nhất, chiều 6-10, tại cuộc họp báo của Bộ Công an, Đại tá Nguyễn Đức Long, Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội, cho biết, gần đây trên mạng xã hội và một số cơ quan báo chí xuất hiện thông tin nhiều người mất tiền khi tham gia dự án AntEx.

Cơ quan chức năng đã công bố một số thông tin liên quan vụ việc. Năm 2021, thông qua quỹ Next100Blockchain, ông Nguyễn Hòa Bình từng rót 2,5 triệu USD vào AntEx, một dự án DeFi được quảng cáo rầm rộ. Nhưng chỉ ít lâu sau, token AntEx mất 99% giá trị, website và kênh truyền thông biến mất. Đến năm 2023, dự án đổi tên thành Rabbit (RAB) theo tỷ lệ 1.000 ANTEX = 1RAB, nhưng token mới cũng lao dốc 95% so với đỉnh, gần như mất trắng.

Theo ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, thiệt hại do tội phạm trên không gian mạng năm 2024 khoảng 9,3 tỷ USD, trong đó khu vực châu Á - Thái Bình Dương, bao gồm Việt Nam là điểm nóng với hàng ngàn giao dịch bị nghi ngờ liên quan đến lừa đảo và rửa tiền. Ở Việt Nam, ước tính thiệt hại lên đến hơn 12.000 tỷ đồng, theo báo cáo của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - A05 (Bộ Công an).

XUÂN QUỲNH

“Mảnh đất màu mỡ” của tội phạm mạng

Song song với các chiêu trò lừa đảo qua dự án đầu tư, các hoạt động tội phạm liên quan đến tiền mã hóa như đánh cắp tài sản, chiếm đoạt ví điện tử, cũng không ngừng gia tăng. Theo hãng bảo mật Kaspersky, từ năm 2022, các ứng dụng của hãng đã phát hiện gần 200.000 nỗ lực đánh cắp tiền mã hóa và thông tin ví điện tử. Đến nay, số vụ việc ghi nhận đã tăng lên hàng chục lần, cho thấy mức độ lan rộng và tinh vi của loại tội phạm này.

Theo báo cáo của Netcraft - tổ chức an ninh mạng có trụ sở tại Anh, chuyên giám sát và ngăn chặn các hoạt động lừa đảo trực tuyến - công bố ngày 17-9, cho biết, 2 băng nhóm Lighthouse và Lucid đã vận hành dịch vụ lừa đảo quy mô lớn, tạo ra 17.500 tên miền giả mạo của 316 thương hiệu tại 74 quốc gia trong năm 2025. Một trong những chiêu thức phổ biến là phát tán ứng dụng ví điện tử tiền mã hóa giả mạo như Trust Wallet, MetaMask, OKX, Coinbase hay PancakeSwap để đánh cắp mã đăng nhập và chiếm đoạt tài sản của người dùng.

“Những kênh, trang web mà người dùng tin cậy và sử dụng nhiều nhất lại chính là nơi các băng nhóm lừa đảo khai thác triệt để nhất. Trong đời sống số hiện nay, chiếc điện thoại thông minh cùng các phương tiện liên lạc quen thuộc như cuộc gọi, tin nhắn SMS, hay ứng dụng nhắn tin Facebook Messenger, Zalo, Telegram… đều có thể trở thành cái bẫy nếu người dùng thiếu cảnh giác”, ông Ngô Trần Vũ, Giám đốc Công ty NTS Security, nhận định về các thủ đoạn phổ biến hiện nay.

Theo Báo cáo Tình hình lừa đảo tại Đông Nam Á năm 2025 do Liên minh Chống lừa đảo Toàn cầu (GASA) phối hợp ScamAdviser và BioCatch thực hiện, tình trạng lừa đảo qua các kênh kỹ thuật số đã leo thang đến mức “khủng hoảng”. Thiệt hại tài chính mà hình thức tội phạm này gây ra là rất lớn, lên tới 23,6 tỷ USD, với mức thiệt hại trung bình mỗi nạn nhân khoảng 660USD, trong đó các vụ lừa đảo liên quan đến tiền mã hóa cũng chiếm tỷ trọng đáng kể.

Chuyên gia bảo mật Kaspersky cho rằng, người dùng phải tìm hiểu thật kỹ thông tin trước khi quyết định tham gia bất kỳ dự án nào được quảng cáo ứng dụng công nghệ blockchain. Nhiều dự án lừa đảo hiện nay đang mạo danh ứng dụng blockchain để giăng bẫy người dùng. Đây chỉ là một chiêu trò lừa đảo bằng kỹ thuật xã hội đơn giản nhưng dễ thu hút vì “đánh” vào mong muốn kiếm tiền dễ dàng của người dùng. Ngay cả những dự án có ứng dụng blockchain cũng không hẳn là an toàn tuyệt đối.

Nhận diện những dạng thức lừa đảo

Clone dự án (bắt chước, đội lốt): Các dự án này sẽ tận dụng tâm lý FOMO (nỗi sợ bỏ lỡ cơ hội) với mục tiêu của đội ngũ dự án là gọi vốn được càng nhiều càng tốt rồi sau đó biến mất. Những dự án này ra mắt bài bản, tuyên bố xây dựng ví điện tử, sàn giao dịch, blockchain riêng, phát hành token, xây dựng hệ thống thanh toán... Nhưng khi đã kêu gọi được vốn ở mức khủng, đội ngũ dự án cũng biến mất mà không quan tâm đến token đã giảm đến mức nào.

Dự án hứa hẹn lợi nhuận khủng: Thủ đoạn cũng tương tự như clone dự án nhưng không phải bắt chước, đội lốt dự án. Những dự án này quảng bá mức lợi nhuận bất thường để thu hút nhà đầu tư giữ token lâu dài. Chiến lược là khuyến khích mua và nắm giữ cho đến khi lượng tiền huy động đủ lớn - rồi chủ dự án “xả” (rug pull) hoặc tẩu tán, khiến nhà đầu tư chịu thiệt hại nặng.

Dự án đa cấp núp bóng tiền mã hóa: Nhóm dự án này hoạt động dựa vào câu chuyện lợi nhuận cao và tháp chia sẻ lợi nhuận. Sau khi thế hệ f1 ra đời, dự án sẽ bắt đầu mở tính năng hoa hồng cho phép khách hàng cũ hưởng lợi nhuận khi mời chào khách hàng mới. Cứ như thế, hệ thống này sẽ hoạt động cho tới khi không còn khách hàng mới nữa thì sẽ không còn tiền để trả cho lợi nhuận cho khách hàng.

KIM THANH

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/canh-bao-lua-dao-tien-ma-hoa-post817027.html