Giải pháp phát huy hiệu quả canh tác cây ăn trái ở ĐBSCL

Thời gian qua, ngành Nông nghiệp các địa phương ĐBSCL tăng cường vận động, hướng dẫn nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất... Hoạt động này góp phần tạo ra những sản phẩm nông sản an toàn, chất lượng. Nhiều loại cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần tăng thu nhập cho nông dân.

Nông dân xã Phong Điền thu hoạch sầu riêng.

Nâng cao hiệu quả sản xuất

Vườn nhãn 5ha của ông Châu Thanh Triều ở ấp 3, xã Thới Hưng, TP Cần Thơ đang mùa thu hoạch, thương lái đến tận nơi thu mua với giá 30.000 đồng/kg. Ông Triều cho biết, thời tiết năm nay thuận lợi nên nhãn phát triển tốt, sản lượng đạt khoảng 30 tấn. Thương lái đến tận vườn nên việc vận chuyển, tiêu thụ cũng thuận lợi và lợi nhuận khá cao…

Năm 2019, gia đình ông Châu Thanh Triều mua 5ha đất để trồng thanh nhãn. Việc trồng thanh nhãn đối với ông là một chặng đường nỗ lực không ngừng, vừa học hỏi, vừa nghiên cứu để ứng dụng khoa học, kỹ thuật mới vào canh tác. Với sự hỗ trợ của ngành chuyên môn, đến năm 2024, ông thành lập Hợp tác xã nông nghiệp công nghệ cao Sông Hậu, có 8 thành viên, với 14ha. Hợp tác xã trồng nhãn theo hướng hữu cơ và đã xây dựng mã số vùng trồng, đặc biệt đã xuất khẩu 20 tấn thanh nhãn sang Hoa Kỳ và Trung Quốc. Vụ thanh nhãn 2025 này trừ chi phí canh tác, ông thu được lợi nhuận khoảng 500 triệu đồng.

Theo UBND xã Thới Hưng, gia đình ông Châu Thanh Triều là một trong những hộ trồng cây ăn trái chuyên canh hiệu quả. Thời gian qua, địa phương tích cực triển khai quy hoạch, vận động, khuyến khích bà con nông dân chuyển đổi mô hình sản xuất kém hiệu quả sang trồng những loại cây ăn trái có hiệu quả kinh tế cao. Tập trung xây dựng vùng chuyên canh cây ăn trái, đến nay, diện tích cây ăn trái trên toàn xã là 4.300ha chuyên canh nhãn, mãng cầu, xoài, mít, sầu riêng…

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ, hiện toàn thành phố có trên 102.000ha trồng cây ăn trái, sản lượng thu hoạch ước đạt 568.400 tấn/năm. Thời gian qua, ngành Nông nghiệp thành phố hỗ trợ, khuyến khích nông dân sản xuất theo quy trình sạch, đặc biệt là sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm, tạo thuận lợi đầu ra sản phẩm; hỗ trợ nông dân liên kết, xây dựng và hình thành các vùng cây ăn trái chủ lực, sản xuất tập trung gắn với hình thành các sản phẩm đặc trưng có thương hiệu như dâu Hạ Châu Phong Điền, sầu riêng, xoài cát Hòa Lộc Sông Hậu, nhãn, vú sữa, khóm... với  trên 40.000ha. Thành phố hiện có 579 mã số vùng trồng với tổng diện tích 9.384ha, số hộ tham gia hơn 8.200 hộ. Trong đó có 460 mã số với diện tích hơn 5.600ha tham gia xuất khẩu sang Úc, Nhật, Trung Quốc, Thái Lan và EU.

Hiện nay, các địa phương ĐBSCL khuyến khích, hỗ trợ nông dân xử lý cho trái rải vụ trong năm, nhằm tránh tình trạng “được mùa, rớt giá”, dội hàng. Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), năm 2025, các địa phương vùng ĐBSCL sản xuất cây ăn trái rải vụ với 5 loại chủ yếu như: thanh long, xoài, chôm chôm, sầu riêng và nhãn. Tổng diện tích rải vụ là 114.100ha (trong đó 43.300ha đã thu hoạch), tổng sản lượng rải vụ 883.900 tấn, chiếm 50,3% tổng sản lượng cây ăn trái cả vùng... Ông Nguyễn Quốc Mạnh, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, cho biết: “Người tiêu dùng ngày càng chuộng nông sản xanh, hữu cơ. Do đó, các mùa vụ sản xuất đều chú ý đến xu hướng này và nông dân được hỗ trợ, hướng dẫn sản xuất gắn với liên kết chuỗi giá trị để mở ra cơ hội mới cho nông sản vùng. Điều này, vừa giúp giảm chi phí đầu vào, nâng cao chất lượng, vừa góp phần ổn định thu nhập và cải thiện đời sống nông dân, nhất là sản xuất rải vụ giảm được tình trạng được mùa, rớt giá…”.

Hỗ trợ phát triển

Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, ước sản lượng cây ăn trái của ĐBSCL trong quý cuối năm 2025 khá lớn. Trong đó, cam thu hoạch khoảng 86.000 tấn, sầu riêng 37.000 tấn, xoài 98.000 tấn, mít 370.000 tấn, chuối 286.000 tấn, thanh long 106.000 tấn, dứa 103.000 tấn, bưởi 141.000 tấn, nhãn 43.000 tấn, chôm chôm 33.000 tấn, quýt 25.000 tấn... Vì vậy, các địa phương cần theo dõi thông tin dự báo thời tiết, thiên tai, dịch bệnh để hỗ trợ nông dân phòng ngừa, đảm bảo sản lượng thu hoạch theo dự kiến trên.

Theo nhận định của ngành Nông nghiệp, việc sản xuất cây ăn trái đã có tiến triển, tuy nhiên diện tích được liên kết vẫn còn khiêm tốn, sản xuất nhỏ lẻ, chất lượng nông sản chưa đồng đều; xuất khẩu sầu riêng và một số trái cây sang thị trường Trung Quốc gặp khó khăn những tháng đầu năm 2025, đặc biệt khi Trung Quốc siết quản lý chất lượng, kiểm soát kim loại nặng, dẫn đến thông quan chậm, một số thời điểm không xuất khẩu được, ảnh hưởng đến giá thu mua trong nước, nhất là có thời điểm giá sầu riêng tại vườn chỉ bằng 40-50% so với giá cùng kỳ năm 2024, làm giảm lợi nhuận của người trồng…

Để đảm bảo an toàn chất lượng sản phẩm cây ăn trái những tháng cuối năm và thời gian tới, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật yêu cầu ngành Nông nghiệp các địa phương ĐBSCL tăng cường công tác quản lý, giám sát thực hiện đúng định hướng, xác định cụ thể diện tích từng loại cây thông qua việc quản lý vùng trồng gắn với việc xây dựng hệ thống thu mua, sơ chế, chế biến, bảo quản và tiêu thụ. Tiến hành rải vụ thanh long, sầu riêng, chôm chôm, nhãn, xoài linh hoạt, gắn với liên kết sản xuất, phù hợp với tín hiệu thị trường xuất khẩu. Cơ quan chuyên môn tăng cường công tác dự báo, cập nhật thông tin thị trường tiêu thụ; tiếp tục đẩy mạnh đánh giá, cấp mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói cho các loại cây trồng tiêu thụ trong nước và xuất khẩu, đặc biệt đối với một số cây ăn trái như sầu riêng, thanh long, chuối, mít... Tiếp tục triển khai chương trình giám sát và hướng dẫn sản xuất an toàn, truy xuất nguồn gốc, kiểm soát tốt dư lượng hóa chất, đặc biệt dư lượng kim loại nặng trong các sản phẩn nông sản xuất khẩu. 

Ông Nguyễn Quốc Mạnh nhấn mạnh: “Ngoài các hoạt động trên, các địa phương cần phối hợp cơ quan chuyên môn rà soát nguồn lực cung ứng hạt giống, phân bón, thuốc BVTV đảm bảo chất lượng, đáp ứng yêu cầu sản xuất. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các trường hợp buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng. Nhất là quan tâm bố trí nguồn ngân sách địa phương để phục vụ sản xuất khi có thiên tai mưa, lũ, hạn hán, xâm nhập mặn xảy ra; kiểm tra các công trình thủy lợi, mực nước các hồ đập, khả năng tưới, tu sửa hệ thống kênh mương, bờ vùng, bờ thửa đảm bảo nước tưới cho sản xuất và kịp thời ứng phó khi có mưa lũ lớn; xây dựng cơ chế, chính sách thu hút, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, liên kết với nông dân xây dựng vùng nguyên liệu và bao tiêu sản phẩm”.

Bài, ảnh: HÀ VĂN

Nguồn: https://baocantho.com.vn/giai-phap-phat-huy-hieu-qua-canh-tac-cay-an-trai-o-dbscl-a191934.html