Chuyển biến sau thời gian thực hiện Luật Bảo vệ môi trường năm 2020

Sau một thời gian triển khai Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) năm 2020, công tác quản lý và gìn giữ môi trường tại tỉnh Tây Ninh đã ghi nhận nhiều chuyển biến rõ rệt. Từ cơ sở pháp lý đến nhận thức, hành động, cả hệ thống chính trị và người dân đã có bước tiến quan trọng trong nỗ lực xây dựng một môi trường sống xanh – sạch – bền vững.

Ngành chức năng giám sát công tác bảo vệ môi trường tại một doanh nghiệp

Đổi mới tư duy, chủ động hành động

Ngay sau khi Luật BVMT 2020 có hiệu lực (01/01/2022), tỉnh Tây Ninh (trước khi sáp nhập gồm hai tỉnh Long An và Tây Ninh cũ) đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật, triển khai đồng bộ các chỉ đạo điều hành nhằm thể chế hóa các nội dung mới của luật. Từng bước, các quy định pháp luật đã được cụ thể hóa thành hành động thực tiễn, mang lại kết quả tích cực trên nhiều lĩnh vực.

Theo ông Nguyễn Minh Lâm – Phó Chủ tịch UBND tỉnh, chất lượng không khí trên địa bàn tỉnh tiếp tục được duy trì ở mức tốt, nguồn nước sông Vàm Cỏ Đông từng bước được cải thiện. Tỷ lệ người dân sử dụng nước sạch và nước hợp vệ sinh đạt mức 100% đã phản ánh sự đầu tư hiệu quả về hạ tầng cấp nước cũng như công tác quản lý, giám sát.

100% các khu công nghiệp (KCN) đã có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt chuẩn môi trường. Đơn cử, qua kiểm tra gần đây, KCN Xuyên Á đã được đầu tư xây dựng đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, với hệ thống thu gom nước mưa và nước thải tách biệt, phù hợp quy hoạch được duyệt. Chủ đầu tư đã đưa vào vận hành Nhà máy xử lý nước thải tập trung (giai đoạn 1 và 2), gồm 3 mô-đun, tổng công suất 15.600m³/ngày.đêm.

Còn tại KCN Tân Đô, chủ đầu tư cho biết đã đầu tư hệ thống trạm quan trắc nước thải tự động, kết nối dữ liệu trực tiếp về Sở Nông nghiệp và Môi trường. Quá trình sản xuất bảo đảm chất lượng môi trường không khí trong khu vực.

Cụm công nghiệp (CCN) đã có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt chuẩn môi trường đạt tỷ lệ 73,9%. Tỉnh cũng ghi nhận độ che phủ rừng đạt 9,8%, một chỉ dấu tích cực về bảo vệ hệ sinh thái.

Đặc biệt, giai đoạn 2022–2024 không có cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng mới phát sinh. Điều đó cho thấy sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của cả chính quyền, doanh nghiệp và người dân.

Ngoài ra, các chỉ số đánh giá nỗ lực bảo vệ môi trường tiếp tục được cải thiện. Năm 2023, chỉ số đánh giá kết quả bảo vệ môi trường cấp tỉnh (PEPI) của Tây Ninh cũ đạt 57,48 điểm (xếp hạng 26 toàn quốc), trong khi Long An cũ đạt 64,61 điểm (xếp thứ 8). Những thứ hạng đó phản ánh những bước đi đúng hướng trong công tác quản lý nhà nước về môi trường.

Bên cạnh đó, ông Nguyễn Minh Lâm cũng thông tin, một trong những điểm nhấn đáng chú ý là sự thay đổi trong tư duy phát triển không chạy theo tăng trưởng bằng mọi giá. Tỉnh đã chuyển hướng từ bị động xử lý sang chủ động phòng ngừa ô nhiễm. Việc kiểm tra, giám sát công tác BVMT trong hoạt động sản xuất, kinh doanh được thực hiện thường xuyên, hạn chế nguy cơ phát sinh ô nhiễm ngay từ đầu.

Công tác quản lý chất thải, phế liệu được thực hiện theo hướng giảm phát sinh, thúc đẩy tái chế và xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn. Cùng với đó, hệ thống cơ quan quản lý nhà nước về BVMT được kiện toàn từ cấp tỉnh đến xã. Đội ngũ cán bộ môi trường được đào tạo, tập huấn bài bản, nâng cao năng lực chuyên môn và thực thi pháp luật.

Những tồn tại cần tháo gỡ

Hệ thống xử lý nước thải tập trung của một khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Tây Ninh

Bên cạnh nhiều kết quả tích cực, công tác triển khai Luật BVMT năm 2020 tại tỉnh vẫn còn không ít khó khăn. Trước hết, hệ thống văn bản hướng dẫn từ Trung ương chưa đồng bộ, gây vướng mắc trong triển khai ở cấp cơ sở. Hạ tầng xử lý nước thải đô thị còn hạn chế, tỷ lệ nước thải sinh hoạt được xử lý còn thấp.

Kế đến là tình trạng ô nhiễm nước xuyên biên giới chưa được giải quyết triệt để. Một bộ phận người dân và doanh nghiệp chưa có ý thức cao trong bảo vệ môi trường. Điều này thể hiện qua việc chưa thực hiện tốt phân loại rác tại nguồn, vứt rác chưa đúng nơi quy định.

Cùng với đó, việc thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất trong thu hồi, tái chế sản phẩm sau sử dụng còn gặp nhiều rào cản. Hệ thống thu gom, tái chế chưa đồng bộ, thiếu cơ chế khuyến khích, gây khó khăn trong thực hiện.

Công tác kiểm soát khí thải từ phương tiện giao thông và cơ sở sản xuất vẫn còn nhiều hạn chế. Chế tài xử phạt tuy có nhưng chưa đủ sức răn đe. Mô hình kinh tế tuần hoàn và năng lượng tái tạo vẫn chưa được áp dụng rộng rãi do thiếu động lực tài chính và chính sách hỗ trợ cụ thể.

Một vấn đề khác là công tác xây dựng cơ sở dữ liệu môi trường. Việc thiếu thông tin lịch sử, tiêu chuẩn thống nhất và cơ chế tích hợp dữ liệu đang cản trở việc theo dõi, đánh giá chất lượng môi trường một cách toàn diện.

Dù có nhiều ưu điểm và còn những hạn chế nhưng những kết quả ban đầu sau hơn ba năm thực hiện Luật BVMT 2020 là tín hiệu tích cực cho thấy sự chuyển biến về nhận thức và hành động trong công tác bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả lâu dài, tỉnh cần tiếp tục rà soát, khắc phục các điểm nghẽn, hoàn thiện cơ chế chính sách, tăng cường phối hợp liên ngành và phát huy vai trò giám sát của Nhân dân.

Một Tây Ninh xanh – sạch – phát triển bền vững không chỉ là mục tiêu của một giai đoạn, mà là hành trình dài hơi đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Thành công bước đầu trong thực hiện Luật BVMT sẽ là nền tảng vững chắc để tỉnh tiếp tục phát triển kinh tế gắn với nâng cao chất lượng sống, bảo vệ tài nguyên cho các thế hệ tương lai./.

Lê Đức

Nguồn: https://baolongan.vn/chuyen-bien-sau-thoi-gian-thuc-hien-luat-bao-ve-moi-truong-nam-2020-a200221.html