Chuyển từ thuế khoán sang tự khai, tự nộp thuế từ ngày 1-1-2026: Bảo đảm tính minh bạch và công bằng

Các hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ không áp dụng phương pháp khoán thuế mà chuyển sang thực hiện kê khai từ ngày 1-1-2026. Nhiều chuyên gia cho rằng, đây là xu hướng tất yếu, vì việc này giúp bảo đảm tính minh bạch và công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế.

Nhân viên của doanh nghiệp cung cấp giải pháp hướng dẫn hộ kinh doanh sử dụng phần mềm quản lý bán hàng, xuất hóa đơn, kê khai thuế.

Tự khai, tự nộp thuế

Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, trong đó quy định hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không áp dụng phương pháp khoán thuế từ ngày 1-1-2026. Các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo quy định của pháp luật về quản lý thuế. Trước đó, Nghị định số 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 123/2020/NĐ-CP cũng đã có quy định về hóa đơn, chứng từ, yêu cầu các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm phải sử dụng hóa đơn điện tử kết nối với máy tính tiền từ ngày 1-6-2025. Điều này tạo tiền đề cho hàng triệu hộ kinh doanh trên cả nước dần bỏ phương pháp nộp thuế khoán.

Bản chất của thuế khoán là xác định nghĩa vụ thuế dựa trên doanh thu ấn định ước tính. Theo Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) Mai Sơn, thời gian qua, chính sách thuế áp dụng theo hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đã đạt được yêu cầu và mục đích mang tính nhân văn cao của Nhà nước. Cụ thể, chính sách đã khuyến khích và tạo điều kiện tối đa cho người dân có hoạt động sản xuất, kinh doanh nhỏ phát triển để làm giàu và hỗ trợ một bộ phận lao động tự do có công ăn việc làm ổn định. Tuy nhiên, hiện nay, kinh tế - xã hội và hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, nhất là kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử có những bước tiến, phát triển mạnh mẽ hơn so với kinh doanh truyền thống. Điều này đặt ra cho cơ quan quản lý, trong đó có cơ quan thuế, những thách thức lớn.

Mới đây, Bộ Tài chính đã phê duyệt Đề án “Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán". Trong đó, mục tiêu đưa ra là bảo đảm hộ kinh doanh áp dụng phương pháp tự khai, tự nộp thuế từ ngày 1-1-2026. Chuyên gia thuế Nguyễn Thị Thu Hà, nguyên Vụ trưởng Vụ Tuyên truyền (Tổng cục Thuế trước đây) cho rằng, việc bỏ thuế khoán đối với các hộ kinh doanh nhằm tạo sự bình đẳng về chế độ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, đồng thời bảo đảm tính minh bạch trong hoạt động của hộ kinh doanh.

Bước đi tất yếu

Khi không còn áp dụng thuế khoán, người nộp thuế không đóng thuế dựa trên doanh thu ấn định ước tính như trước mà dựa trên doanh thu thực tế. Doanh thu được ghi nhận minh bạch bởi mọi giao dịch bán hàng đều phải xuất hóa đơn - xuất hóa đơn điện tử theo thời gian thực, theo đúng hoạt động kinh doanh. Việc này cũng bảo đảm công bằng trong thực hiện nghĩa vụ thuế, đặc biệt thời gian qua, nhiều hộ kinh doanh hoạt động thương mại điện tử, có doanh thu lớn song vẫn đóng thuế khoán.

Ngoài ra, đây cũng là bước đi tất yếu trong tiến trình phát triển, đồng thời mang lại những lợi ích thiết thực cho chính bản thân hộ kinh doanh về tiềm năng phát triển và mở rộng quy mô doanh thu. Cụ thể, việc này giúp nâng cao uy tín, niềm tin thị trường. Bên cạnh đó, khả năng tiếp cận vốn và mở rộng hợp tác của hộ kinh doanh cũng được tăng cường.

Khi triển khai, ban đầu sẽ có những băn khoăn, e ngại. Anh Hữu Khiêm, chủ hộ kinh doanh cửa hàng ăn tại xã Bình Minh (Hà Nội) cho biết: “Chủ trương này giúp cho các hộ kinh doanh nộp thuế sát với thực tế doanh thu. Tuy nhiên, khi chuyển sang phương pháp kê khai, chúng tôi phải chú ý đến vấn đề kế toán, phải bận tâm hơn đến việc lưu trữ hóa đơn, chứng từ để phục vụ kê khai và đối chiếu với cơ quan thuế. Đây là vấn đề mới nên sẽ gặp nhiều bỡ ngỡ”.

Liên quan đến vấn đề này, Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cho biết, hiện cả nước có hơn 110 nhà cung cấp giải pháp phần mềm, hóa đơn điện tử và kế toán. Một số cơ quan thuế đã ký thỏa thuận với các đơn vị có thể cung cấp gói giải pháp trọn gói giảm 50% chi phí ban đầu, gồm phần mềm kế toán, miễn phí phần mềm hóa đơn điện tử và 1 năm sử dụng chữ ký số cho hộ kinh doanh. Ông Mai Sơn khẳng định, ngành Thuế cam kết không để hộ kinh doanh đơn độc khi bỏ thuế khoán.

Cục Thuế vừa triển khai Kế hoạch “60 ngày cao điểm chuyển đổi mô hình từ thuế khoán sang kê khai đối với hộ kinh doanh”, từ ngày 1-11 đến 30-12-2025. Trong chiến dịch này, cơ quan thuế các cấp phải bảo đảm 100% hộ kinh doanh thực hiện các thủ tục về thuế bằng phương thức điện tử một cách thuận lợi, dễ dàng. Cục Thuế cũng yêu cầu bảo đảm hộ kinh doanh áp dụng phương pháp tự khai, tự nộp thuế từ ngày 1-1-2026.

Liên quan đến chuyển từ thuế khoán sang kê khai, để bảo đảm quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi, không làm gián đoạn hoạt động sản xuất, kinh doanh của hộ, cá nhân kinh doanh, Bộ Tài chính vừa có Công văn số 17142/BTC-CT gửi Bí thư tỉnh ủy, thành ủy; Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố về việc phối hợp chỉ đạo công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán từ ngày 1-1-2026; trong đó đề nghị quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo cấp ủy, chính quyền và các sở, ngành liên quan trên địa bàn phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế, triển khai đồng bộ công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/chuyen-tu-thue-khoan-sang-tu-khai-tu-nop-thue-tu-ngay-1-1-2026-bao-dam-tinh-minh-bach-va-cong-bang-722572.html