Cuộc đấu không hồi kết với doping

Trong tầm ngắm nhưng vẫn "dính" doping

Giải thể hình vô địch quốc gia 2024 diễn ra vào cuối tháng 10, đầu tháng 11 tại Cà Mau. Đây là giải đấu được Trung tâm Doping và Y học thể thao Việt Nam thực hiện lấy mẫu kiểm tra ngẫu nhiên. Trước đó, theo kế hoạch năm 2024, Trung tâm Doping và Y học thể thao Việt Nam đã xác định lấy mẫu thử ngẫu nhiên với khoảng 30 trường hợp VĐV tại một số giải đấu ở các môn như thể hình, bơi, điền kinh, cử tạ...

Giải thể hình vô địch quốc gia năm 2024 có 4 trường hợp "dính" doping.

Đây cũng là các môn cá nhân, từng có nhiều trường hợp "dính" doping ở các mức độ khác nhau và với nhiều nguyên nhân, từ chủ quan đến khách quan. Trong số này, môn thể hình được chú ý hơn vì từng có nhiều VĐV bị cấm thi đấu, thậm chí từng có lúc danh sách đội tuyển quốc gia đảo lộn sau kết quả kiểm tra ngẫu nhiên về doping.

Hiểu đơn giản, thể hình đã trong tầm ngắm của những người làm công tác phòng, chống doping. Tuy nhiên, đáng tiếc, tại giải thể hình vô địch quốc gia 2024, vẫn có 4 trường hợp dương tính với doping. Văn bản thông báo chính thức về các trường hợp dương tính với doping sẽ được Trung tâm Doping và y học thể thao Việt Nam gửi tới đơn vị chủ quản VĐV trong tháng 3 này. Để bảo đảm nguyên tắc, danh tính VĐV có mẫu thử dương tính với doping đang được giữ bí mật.

Việc này thêm một lần cho thấy không dễ để có một môi trường "sạch" trong thi đấu thể thao đỉnh cao. Rõ ràng, VĐV thừa hiểu môn thi đấu của mình trong tầm ngắm của bộ phận phòng, chống doping. Và về lý thuyết, họ càng phải cẩn trọng trong quyết định dùng thuốc, dinh dưỡng của mình để bảo đảm không "dính" doping. Họ chắc chắn cũng đủ kiến thức để hiểu chuyện này và vì lý do nào đó, lại dương tính với doping. Việc này đương nhiên ảnh hưởng tới sự nghiệp thi đấu đỉnh cao của VĐV và cả hình ảnh của bộ môn.

Không ngẫu nhiên khi nhiều chuyên gia thể thao, y học thể thao đều thống nhất rằng, muốn giải quyết câu chuyện doping thì đầu tiên và tiên quyết vẫn phải ở ý thức của HLV, VĐV. Bác sĩ thể thao Phạm Mạnh Hùng, người từng gắn bó nhiều năm với các đội tuyển thể thao quốc gia cũng như ở Hà Nội từng kể rằng, qua tiếp xúc với các VĐV, có thể thấy rõ là kiến thức về phòng, chống doping của họ sẽ dày lên nếu được tuyên truyền liên tục. Cũng theo bác sĩ Phạm Mạnh Hùng, đội ngũ bác sĩ, nhân viên y tế thường xuyên tiếp xúc với VĐV cũng như các HLV của đội chính là những người tác động hiệu quả hơn cả tới VĐV về vấn đề này. Tuy nhiên, không phải ở đội nào cũng thực hiện tốt việc này.

Thực tế, số liệu về việc VĐV Việt Nam "dính" doping, dù chưa phản ánh đầy đủ tình trạng sử dụng doping, dù vô tình hay hữu ý, trong làng thể thao Việt Nam, cũng đáng để lo ngại.

Tại Đại hội thể thao toàn quốc lần thứ IX năm 2022, kết quả kiểm tra cho thấy có 17 mẫu thử dương tính với doping trong gần 200 mẫu thử được thực hiện. Tại SEA Games 31 năm 2022, thể thao Việt Nam có 6 trường hợp đội tuyển điền kinh "dính" doping. Ngoài ra, khi thực hiện kiểm tra trước SEA Games 31, thể thao Việt Nam phát hiện 6 trường hợp VĐV thể hình "dính" doping. Và đến bây giờ, lại là 4 trường hợp "dính" doping ở giải thể hình vô địch quốc gia 2024...

Giám sát, ngăn chặn bằng cách nào?

Trong trao đổi với giới truyền thông, Cục trưởng Cục TDTT Việt Nam Đặng Hà Việt từng khẳng định, các nhà quản lý thể thao Việt Nam không bao giờ có chủ trương sử dụng doping trong tập luyện, thi đấu thể thao. Vấn đề quan trọng là làm nhiều cách để VĐV tránh xa doping. Từ đó, giúp kéo dài sự nghiệp thi đấu và xa hơn là nâng vị thế của thể thao Việt Nam.

Trong những giải pháp được ngành Thể thao đặt ra, từ vài năm nay, các chương trình tuyên truyền phòng chống, doping đã được Trung tâm Doping và Y học thể thao Việt Nam thực hiện ở nhiều giải đấu, tại nhiều đội tuyển. Riêng ở hệ thống thi đấu quốc gia năm 2024, Trung tâm Doping và Y học thể thao Việt Nam đã thực hiện chương trình tuyên truyền phòng chống, doping tại các giải vô địch quốc gia của môn bơi, vật, lặn, đá cầu, judo, wushu, jujitsu, kurash, thể hình, bóng chuyền, cầu mây, bắn súng, taekwondo, cử tạ cùng giải thể thao người khuyết tật môn cầu lông, bóng bàn, cử tạ, quần vợt... Ngay các đơn vị quản lý thể thao ở cấp địa phương, trong đó có Hà Nội, cũng chủ động mời các chuyên gia về phòng, chống doping đến tuyên truyền, chia sẻ kinh nghiệm với các HLV, VĐV.

Và trong năm 2025, việc thực hiện chương trình tuyên truyền phòng chống, doping tại các giải vô địch quốc gia cũng được coi là nhiệm vụ trọng tâm của Trung tâm Doping và Y học thể thao Việt Nam.

Tất nhiên, nếu dừng ở tuyên truyền sẽ khó chặn hết các ca sử dụng doping. Việc lấy mẫu kiểm tra doping tại các giải thể thao quốc gia ở Việt Nam vẫn cần được xem trọng. Thế nhưng, hiện nay, nguồn kinh phí cho việc này của Trung tâm Doping và Y học thể thao Việt Nam vẫn có hạn. Trung tâm chỉ đủ kinh phí thực hiện lấy trên dưới 30 mẫu thử doping/năm tại các giải thể thao quốc gia và con số này thực sự ít ỏi so với như cầu kiểm tra doping tại các giải đấu.

Cũng vì vậy, trung tâm chỉ có thể lấy mẫu thử doping ở một số giải đấu của những môn thể thao cá nhân, có nhiều nguy cơ "dính" doping. Trong khi đó, những địa phương dành kinh phí để xét nghiệm doping cho VĐV của chính đơn vị mình lại chỉ chiếm trên đầu ngón tay. Và như nhiều chuyên gia nhìn nhận, việc lấy ít mẫu thử doping tại các giải đấu thể thao quốc gia cũng là "điểm nghẽn" ở cuộc đấu với vấn nạn sử dụng doping trong làng thể thao Việt Nam.

Rất có thể, khi biết việc này, nhiều HLV, VĐV sẽ có tâm lý "ẩu" trong sử dụng thuốc, dinh dưỡng. Điều đó dẫn đến sự sai lệch về kết quả thi đấu, không phản ánh đúng thực tế và xa hơn sự thiếu chính xác trong tuyển chọn VĐV lên đội tuyển quốc gia.

Cho nên, số mẫu xét nghiệm doping được thực hiện nhiều hơn so với thời gian qua, kết hợp tuyên truyền liên tục cùng sự tự nhận thức của HLV, VĐV... sẽ là những yếu tố quan trọng để thể thao Việt Nam bớt đau đầu với việc sử dụng doping, dù là cố ý hay vô tình.

Chưa thực hiện lấy mẫu doping tại giải bóng chuyền quốc gia

Giải bóng chuyền vô địch quốc gia 2025 sẽ khởi tranh từ ngày 22-3. Trung tâm Doping và Y học thể thao Việt Nam cho hay, theo kế hoạch, chưa thực hiện lấy mẫu kiểm tra doping đối với VĐV ở giải bóng chuyền vô địch quốc gia. Hiện tại, việc lấy mẫu chưa thực hiện ở các môn tập thể và đang tập trung vào môn cá nhân. (Minh Khuê)