Cựu sĩ quan tình báo Mỹ: Người Việt đã làm những điều kỳ diệu

"Tôi nghĩ mỗi chúng tôi, bất kỳ cựu binh Mỹ nào từng tham chiến, đều mang những vết sẹo tâm lý từ cuộc chiến. Trong trường hợp của tôi, việc quay trở lại Việt Nam nhiều năm sau khi chiến tranh kết thúc và nỗ lực cùng người Việt khắc phục hậu quả chiến tranh là một bước quan trọng giúp tôi chữa lành. Và điều đó khiến tôi dễ dàng ở lại và trở thành một phần trong cuộc sống thời bình của Việt Nam", cựu binh Mỹ Searcy chia sẻ với Dân trí.
Đó là điều thôi thúc ông Searcy, 80 tuổi, quyết định trở lại Việt Nam và đồng sáng lập dự án RENEW ở Quảng Trị. Dự án này mô tả rằng họ có sứ mệnh "rà phá bom mìn và cung cấp hỗ trợ y tế, phục hồi chức năng và tạo thu nhập cho nạn nhân bom mìn". Ngoài ra, RENEW hỗ trợ các gia đình nạn nhân chất độc da cam tại Việt Nam.
Từ nỗi hoang mang tới quyết tâm phản chiến
Ông Chuck Searcy đăng ký nhập ngũ Lục quân Mỹ từ 1966 đến 1969. Ông tham gia Tiểu đoàn Tình báo quân sự số 519 ở Sài Gòn từ tháng 6/1967 đến tháng 6/1968. Dù không tham chiến trực tiếp, với nhiệm vụ phân tích tình báo, ông đã nhìn thấy những góc khuất của cuộc chiến.
"Trải nghiệm của tôi khi làm công tác phân tích tình báo, làm việc với các tài liệu và báo cáo từ thực địa, cùng với các nghiên cứu và khảo sát mà chúng tôi tiến hành, đã khiến tôi bắt đầu hoang mang về sự hiện diện của quân đội Mỹ tại Việt Nam.
Tôi đặt câu hỏi về động cơ của quân đội Mỹ và các chiến thuật tàn phá mà chúng tôi sử dụng, như việc ném bom và pháo kích ở miền Nam lẫn miền Bắc, gây thương vong lớn cho dân thường. Tôi bắt đầu nghĩ rằng cuộc chiến này là một sai lầm khủng khiếp", ông chia sẻ.
Ông Searcy từng có thời gian tham chiến ở Việt Nam với vị trí phân tích thông tin tình báo (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
Sau khi kết thúc nhiệm vụ tại Việt Nam, ông về nước học đại học và quyết định tham gia tổ chức Cựu chiến binh Việt Nam phản đối chiến tranh (VVAW). Từ một người tham gia vào cuộc chiến, ông đã bày tỏ sự bất bình với nỗ lực can thiệp quân sự của Mỹ vào Việt Nam và công khai lên tiếng phản đối.
Năm 1975, cuộc kháng chiến chống Mỹ thành công, Việt Nam thống nhất đất nước. Tuy tiếng súng đã tắt, quốc gia hình chữ S vẫn hứng chịu những "vết sẹo" chằng chịt. Hàng triệu tấn vũ khí đã bị thả xuống Việt Nam từ năm 1965 đến 1975. Những quả bom không phát nổ đã trở thành mìn, gây ra hàng nghìn ca tử vong và thương tích cho người dân thường vô tội.
Chứng kiến di sản đau thương của chiến tranh, ông Searcy đã ra quyết định góp sức để khắc phục một trong những hậu quả chết chóc nhất, ngăn bom, mìn chưa phát nổ gây ra mối đe dọa cho người Việt Nam.
Hơn 800.000 vật liệu nổ bị tiêu hủy, vô hiệu hóa
Năm 2001, ông Searcy và một cán bộ ở tỉnh Quảng Trị đồng sáng lập dự án RENEW nhằm loại bỏ và phá hủy những quả bom chưa nổ còn sót lại từ chiến tranh; hướng dẫn trẻ em tránh tiếp xúc với bom chùm và các chất nổ nguy hiểm khác; hỗ trợ những nạn nhân vô tội của cuộc chiến đã khép lại hàng thập kỷ.
Sau 20 năm, dự án RENEW đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận. "RENEW và các tổ chức cùng hợp tác - NPA, PeaceTrees, MAG, và Quân đội nhân dân Việt Nam - đã xử lý và tiêu hủy hơn 800.000 quả bom", ông nhấn mạnh.
Cùng với đó, hơn 200km2 đất từng bị ô nhiễm bom mìn đã được xử lý an toàn nhờ nỗ lực của các lực lượng rà phá bom mìn. Gần 380.000 trẻ em đã được giáo dục về sự nguy hiểm của bom, mìn chưa phát nổ để các em nâng cao ý thức cảnh giác.
Ông Searcy mặc áo trắng sọc ngang cùng với các đối tác, RENEW do ông đồng sáng lập đã giúp loại bỏ 800.000 quả bom, mìn ở Quảng Trị (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
Theo cựu binh Mỹ, RENEW có các đội ngũ phối hợp với chính quyền và quân đội Việt Nam rất nhịp nhàng.
"Tôi luôn nhấn mạnh rằng, RENEW là một sáng kiến của người Việt Nam, do người Việt thiết kế và khởi xướng, do người Việt điều hành, và những người nước ngoài tham gia chỉ là thành viên trong một tập thể cùng làm việc với một mục tiêu rõ ràng: Làm cho Việt Nam an toàn trước hiểm họa bom mìn, góp phần giảm thiểu nỗi đau do chất độc da cam gây ra. Đây là một bổn phận, trách nhiệm mà phần lớn người Mỹ sẵn sàng chia sẻ và ủng hộ", ông Searcy khẳng định.
Với ông Searcy, RENEW giống như trách nhiệm của ông, với tư cách một công dân Mỹ, cố gắng khắc phục những thiệt hại mà quốc gia của ông đã gây ra cho Việt Nam.
Với nỗ lực của RENEW cùng các tổ chức đối tác, số trường hợp thương vong vì bom mìn và vật liệu nổ còn sót lại ở Quảng Trị đã giảm mạnh trong những năm qua. Hàng trăm người gỡ mìn vẫn đang nỗ lực hàng ngày, hàng giờ thực hiện một sứ mệnh tưởng chừng giản đơn, nhưng rất thiêng liêng: Giúp người dân có thể sống một cuộc đời bình yên, không nơm nớp lo sợ bom đạn rình rập.
Hành trình 25 năm của ông Searcy tại Việt Nam nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ gia đình. "Gia đình tôi rất hài lòng với quyết định của tôi khi chọn đồng hành cùng người Việt trong nỗ lực khắc phục hậu quả chiến tranh", ông chia sẻ.
Dù RENEW đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận, ông Searcy cho biết, dự án vẫn đối mặt với thách thức.
Nỗ lực rà phá bom mìn ở Quảng Trị của RENEW và các đối tác (Ảnh: NPA/RENEW).
Con số 800.000 quả bom, mìn chưa nổ nghe rất lớn, nhưng con số đó chưa tới một nửa số vật liệu nổ ước tính vẫn còn nằm dưới đất.
"Kinh phí thực hiện được huy động từ nhiều khoản đóng góp lớn nhỏ của các cựu binh và người ủng hộ hòa bình, và trong những năm gần đây là nguồn tài trợ lớn từ chính phủ Mỹ", ông Searcy cho hay.
Vì vậy, ông thừa nhận, RENEW và các tổ chức nhận tài trợ từ chính phủ Mỹ đều rất lo lắng trước việc nguồn tài trợ bị đóng băng và sự không chắc chắn về hỗ trợ trong tương lai, trong khi nhiệm vụ của dự án vẫn còn rất nhiều hạng mục cần thực hiện.
Ông cũng cho rằng, trước tình hình này, RENEW có thể giúp Việt Nam thích nghi với tình hình nhằm giảm phụ thuộc vào các nhà tài trợ nước ngoài trong hoạt động rà phá bom mìn và khắc phục hậu quả của chất độc da cam để nỗ lực này trở nên bền vững hơn.
Biểu tượng hàn gắn vết thương chiến tranh
Nhận định về chiến thắng của Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ và thống nhất đất nước vào năm 1975, ông Searcy mô tả bằng từ "kỳ diệu".
Một dân tộc bé nhỏ giành chiến thắng trước một cường quốc quân sự mạnh nhất thế giới là "điều ngoạn mục". Theo ông, chính ý chí kiên cường, sự quyết tâm và tinh thần đoàn kết của người dân Việt Nam là điều đã tạo nên phép màu.
"Người Việt Nam đã chứng minh với thế giới rằng họ sẽ không bao giờ chấp nhận thất bại, sẽ tiếp tục chiến đấu đến cùng để giành lấy tự do và độc lập cho đất nước. Thành công của Việt Nam là nguồn cảm hứng cho toàn thế giới", ông Searcy nhận định.
Dù từng ở phía bên kia chiến tuyến, những nỗ lực của ông Searcy cho thấy, ông đã nỗ lực hết mình để xoa dịu đi vết thương chiến tranh, bắc nhịp cầu để nhân dân 2 nước tiến gần nhau hơn nữa.
Năm 2003, ông Searcy được Chính phủ Việt Nam trao tặng Huân chương Hữu nghị, phần thưởng ghi nhận những đóng góp quan trọng của ông.
Theo ông, việc Mỹ và Việt Nam từ cựu thù có thể từng bước hàn gắn vết thương chiến tranh trong hàng chục năm qua là nhờ những nỗ lực chân thành của các cựu binh Mỹ, các công dân có trách nhiệm, nhà hoạt động hòa bình, sử gia…
"Đó còn là bài học mà người Việt dạy cho chúng tôi: Hãy lắng nghe người khác và thể hiện sự tôn trọng. Khi người Mỹ bắt đầu lắng nghe người Việt, chúng tôi hiểu được khát vọng mãnh liệt của họ về tự do và độc lập, và từ đó chúng tôi bắt đầu tôn trọng người Việt.
Cuối cùng, chúng tôi nhận ra rằng người Việt chưa bao giờ là kẻ thù của chúng tôi. Người Việt đã hiểu điều đó từ lâu trước khi chúng tôi nhận ra. Từ sự tôn trọng và mục tiêu chung, chúng tôi đã tìm được tiếng nói chung. Người Mỹ học được nhiều điều từ bạn bè Việt Nam, và cả hai bên cùng học lẫn nhau. Kết quả là sự tôn trọng, yêu mến lẫn nhau, và một thế giới tốt đẹp hơn cho con cháu mai sau", ông Searcy chia sẻ.
Ông Searcy được xem là biểu tượng của nỗ lực nhằm xoa dịu vết thương chiến tranh Việt - Mỹ (Ảnh: RENEW).
Sống ở Việt Nam hàng chục năm qua, ông Searcy thừa nhận đã "phải lòng" với quốc gia này.
"Tôi thấy tình bạn và sự hài hước nhẹ nhàng của người Việt thật đáng yêu, nên tôi rất thích cuộc sống nơi phố phường Hà Nội, những lời chào vui vẻ của các tiểu thương, tài xế xe ôm, và niềm tự hào của những người pha chế khi tạo ra một ly cà phê hoàn hảo. Tất cả là những nét duyên dáng của các thành phố Việt Nam.
Ngoài ra, sự thân thiện của người dân nông thôn, những nông dân chăm chỉ, tiếng cười hồn nhiên của trẻ em trên đường đến trường, tất cả tạo nên một bầu không khí hiếu khách và ấm áp mà người Việt luôn sẵn lòng chia sẻ với khách phương xa", ông cho biết.
Theo ông, Việt Nam đã phát triển ấn tượng và ổn định qua 5 thập niên kể từ khi chiến tranh kết thúc.
"Sự thịnh vượng, tăng trưởng và phát triển của Việt Nam là minh chứng cho sự chăm chỉ và tinh thần lạc quan của người dân. Cuộc sống của tôi ở đây rất thoải mái, an toàn; xã hội và chính phủ cũng ổn định. Và công việc của tôi với RENEW vẫn chưa hoàn thành, nên tôi sẽ ở lại lâu hơn nữa...", ông Searcy nói.
Nguồn:https://dantri.com.vn/the-gioi/cuu-si-quan-tinh-bao-my-nguoi-viet-da-lam-nhung-dieu-ky-dieu-20250424013534533.htm