Cựu sinh viên: Nguồn lực chiến lược

GD&TĐ - Trong nhiều thập kỷ qua, 'cựu sinh viên' luôn gắn liền với sự phát triển bền vững của các trường đại học hàng đầu thế giới.

Dù đã rời giảng đường, họ vẫn tiếp tục là một phần quan trọng trong đời sống học thuật, đóng góp cả về tài chính, tri thức lẫn uy tín.

“Cứu nguy” khi kinh tế biến động

Hồi tháng 11/2023, tỷ phú Lei Jun, “cha đẻ” của Công ty Xiaomi, đã quyên góp 1,3 tỷ nhân dân tệ cho Đại học Vũ Hán (Trung Quốc), nơi ông tốt nghiệp cử nhân ngành Khoa học máy tính năm 1991. Đây là khoản quyên góp cá nhân lớn nhất từng được trao cho một trường đại học Trung Quốc.

Ở nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển, mối quan hệ giữa cựu sinh viên và nhà trường vẫn còn lỏng lẻo. Việc duy trì tương tác thường xuyên chưa được chú trọng, trong khi hệ thống quản lý thông tin, dữ liệu về cựu sinh viên còn thiếu đồng bộ.

Đại học Vũ Hán cho biết sẽ sử dụng khoản quyên góp này để “đổi mới công nghệ và bồi dưỡng nhân tài”. Khoản đầu tư sẽ giúp đào tạo nhiều kỹ sư, nhà khoa học và doanh nhân công nghệ ưu tú, đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

Một tháng sau, ông Duan Yongping, đồng sáng lập các công ty điện thoại thông minh Oppo và Vivo, công bố quyên góp 1 tỷ nhân dân tệ cho trường cũ là Đại học Chiết Giang.

Cùng tháng 12, ông Yang Yuanqing - Chủ tịch Công ty Máy tính và Điện tử tiêu dùng Lenovo, đã quyên góp khoảng 28 triệu USD cho Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc, nơi ông theo học thạc sĩ. Đây là khoản tiền quyên góp lớn nhất từ trước đến nay mà trường nhận được. Trước đó, năm 2020, ông Yang cũng ủng hộ 1,4 triệu USD cho quỹ nghiên cứu về Covid-19 của nhà trường.

Ngoài ra, ông Yang còn đóng góp đáng kể cho Đại học Giao thông Thượng Hải và Đại học Thanh Hoa, những ngôi trường hàng đầu Trung Quốc.

Tương tự, tỷ phú He Xiangjian, người sáng lập Tập đoàn Thiết bị gia dụng Midea, đã chi 3 tỷ nhân dân tệ để thành lập quỹ hỗ trợ nghiên cứu khoa học vào năm 2023, giúp các nhà nghiên cứu ở một số trường đại học trong các lĩnh vực như biến đổi khí hậu, trí tuệ nhân tạo…

Trước đó, ông Cao Dewang - Chủ tịch Tập đoàn Fuyao, đã quyên góp 10 tỷ nhân dân tệ thông qua quỹ từ thiện của mình để xây dựng Đại học Khoa học và Công nghệ Fuyao, một trường đại học phi lợi nhuận tập trung đào tạo khoa học và kỹ thuật ứng dụng.

Nhiều lĩnh vực nghiên cứu khác cũng nhận trợ cấp từ nguồn kinh phí này, bao gồm Toán học, Vật lý, Hóa học, Văn học, Lịch sử và Triết học. Tỷ phú Lei Jun cũng tiết lộ rằng khi học tại trường, ông từng nhận học bổng chi trả học phí từ một doanh nghiệp.

Tỷ phú Lei Jun trò chuyện với sinh viên Đại học Vũ Hán, Trung Quốc.

Hợp tác cùng phát triển

Thanh Hoa là mô hình tiêu biểu trong việc xây dựng cộng đồng cựu sinh viên quy mô lớn và có ảnh hưởng sâu rộng ở Trung Quốc. Trường hiện có khoảng 140 nghìn cựu sinh viên trên toàn cầu, trong đó hơn 100 nghìn người đến từ các chương trình đào tạo ngắn hạn hoặc hợp tác quốc tế. Nhiều người trong số họ là lãnh đạo doanh nghiệp, chuyên gia công nghệ, nhà nghiên cứu và quan chức cấp cao.

Thông qua mạng lưới này, Thanh Hoa đã thiết lập các quỹ đầu tư giáo dục, chương trình hỗ trợ giảng viên, cũng như mạng lưới việc làm cho sinh viên. Chương trình “Alumni Mentor Program” của trường là cầu nối quan trọng giữa các thế hệ. Hàng trăm cựu sinh viên tham gia tư vấn hướng nghiệp cho sinh viên trẻ, giúp họ hiểu rõ hơn về thị trường lao động và định hướng nghề nghiệp.

Ngoài ra, những sáng kiến như “Professional Committee of Integrated Circuits of Tsinghua Alumni Association” tạo ra diễn đàn hợp tác giữa các chuyên gia ngành bán dẫn, hỗ trợ nghiên cứu và phát triển công nghệ cho trường và quốc gia.

Nhờ những khoản quyên góp này, dù trong những năm kinh tế Trung Quốc biến động, các trường đại học vẫn “đứng vững”. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng tích cực tổ chức tuyển dụng, ngày hội việc làm và tạo điều kiện cho sinh viên đi thực tập từ sớm, giúp các trường giải quyết phần nào vấn đề thất nghiệp của hàng triệu sinh viên sau tốt nghiệp.

Tại các đại học lớn như Harvard (Mỹ) hay Oxford (Anh), cộng đồng cựu sinh viên được tổ chức và vận hành như một hệ sinh thái năng động. Mối liên kết này trở thành chiến lược phát triển lâu dài.

Một buổi trao đổi giữa cựu sinh viên thành công và sinh viên Oxford.

Harvard là ví dụ điển hình trong việc khai thác sức mạnh mạng lưới cựu sinh viên. Chỉ riêng chiến dịch “The Harvard Campaign” khởi động năm 2013 đã huy động hơn 633 nghìn khoản đóng góp từ 153 nghìn hộ gia đình tại 173 quốc gia, mang về hàng tỷ USD cho các dự án học bổng, nghiên cứu và mở rộng cơ sở vật chất.

Theo báo cáo tài chính năm 2023, Harvard thu về khoảng 486 triệu USD từ cựu sinh viên và các tổ chức liên kết. Những khoản đóng góp này không chỉ giúp trường duy trì nguồn lực tài chính khổng lồ, mà còn phản ánh niềm tin và tự hào của các thế hệ đã từng học tại đây.

Cựu sinh viên Harvard không chỉ đóng góp bằng tiền. Họ còn mang lại giá trị vô hình thông qua cố vấn nghề nghiệp, dẫn dắt các dự án nghiên cứu và kết nối cơ hội việc làm cho sinh viên mới ra trường. Chương trình “Student-Alumni Mentoring Initiative” kéo dài 9 tháng giúp sinh viên được hướng dẫn bởi những cựu học viên dày dạn kinh nghiệm trong nhiều lĩnh vực.

Mạng lưới “Harvard Alumni Entrepreneurs” trở thành điểm gặp gỡ của hàng nghìn nhà sáng lập khởi nghiệp và sinh viên, chia sẻ tài nguyên, kết nối đầu tư và tạo môi trường hợp tác rộng mở. Cựu sinh viên cũng là lực lượng tình nguyện tích cực trong các hoạt động phỏng vấn tuyển sinh, sự kiện cộng đồng hay chiến dịch quảng bá hình ảnh trường ra toàn cầu.

Nếu Harvard nổi bật với năng lực huy động tài chính, Oxford lại ấn tượng bởi mạng lưới kết nối toàn cầu. Trường hiện có hơn 375 nghìn cựu sinh viên, tổ chức thành hơn 160 nhóm theo khu vực hoặc chuyên ngành. Từ London đến Singapore, từ New York đến Nairobi, các nhóm cựu sinh viên Oxford hoạt động như những đại sứ văn hóa, hỗ trợ tuyển sinh, tổ chức sự kiện học thuật và xây dựng mạng lưới nghề nghiệp vững chắc cho sinh viên mới tốt nghiệp.

Oxford cũng chú trọng phát triển cộng đồng chuyên môn như “Cyber Security Alumni Network”, nơi các chuyên gia công nghệ thông tin gặp gỡ, chia sẻ kiến thức, hợp tác nghiên cứu và giới thiệu cơ hội nghề nghiệp. Nhiều quỹ học bổng và cơ sở nghiên cứu của Oxford được xây dựng từ đóng góp của cựu sinh viên, cho thấy mối liên kết này mang giá trị lâu dài và chiến lược.

Đại học Harvard có mạng lưới cựu sinh viên rộng mở.

Cơ hội cho nước đang phát triển

Nhìn vào những mô hình trên, có thể thấy sự thành công của các trường đại học hàng đầu không tách rời sự gắn kết với cộng đồng cựu sinh viên. Họ là đối tác chiến lược, nguồn lực xã hội, đại sứ văn hóa và người bảo trợ tri thức. Tuy nhiên, không phải trường nào cũng đạt hiệu quả tương tự.

Một trong những khó khăn lớn nhất là khoảng cách địa lý và rào cản thời gian. Nếu trong quá trình học tập, sinh viên chưa được khuyến khích tham gia hoạt động ngoại khóa hoặc chưa cảm nhận sâu sắc về văn hóa trường, khi ra trường, họ dễ mất cảm giác gắn bó. Nhiều trường chỉ tìm đến cựu sinh viên khi cần gây quỹ, khiến mối quan hệ trở nên một chiều, thiếu chiều sâu.

Vấn đề khác là năng lực quản lý cộng đồng cựu sinh viên còn hạn chế. Việc xây dựng và duy trì mạng lưới cần nhân sự chuyên trách, nền tảng dữ liệu, công nghệ hỗ trợ và nguồn tài chính ổn định. Không ít trường coi đây là hoạt động phụ, giao cho một phòng ban nhỏ kiêm nhiệm, dẫn đến hoạt động rời rạc, thiếu tính liên tục.

Tuy vậy, những thách thức này không phải không thể vượt qua. Nhiều chuyên gia cho rằng xây dựng nền tảng kết nối cựu sinh viên số hóa là giải pháp khả thi nhất hiện nay. Các trường có thể học hỏi mô hình mentoring linh hoạt của Harvard hay Thanh Hoa, kết nối mentor – mentee theo ngành nghề, khu vực, và cho phép trao đổi trực tuyến thay vì gặp trực tiếp. Điều này mở rộng quy mô và xóa nhòa khoảng cách địa lý giữa cựu sinh viên và sinh viên hiện tại.

Chiến dịch gây quỹ cũng cần được thiết kế minh bạch, có mục tiêu cụ thể và truyền thông rõ ràng. Thay vì kêu gọi chung chung, các trường nên gắn lời mời đóng góp với dự án cụ thể như học bổng, nghiên cứu hay cải tạo cơ sở vật chất.

Một hướng khác để khai thác sức mạnh cựu sinh viên là biến họ thành “đại sứ truyền thông”. Họ có thể chia sẻ câu chuyện thành công cá nhân, góp mặt trong video, bài viết quảng bá, hoặc giới thiệu sinh viên tiềm năng cho trường. Những gương mặt thành đạt từng học tại trường chính là minh chứng sống động cho chất lượng giáo dục.

Nhìn chung, cựu sinh viên là “vốn xã hội” quý giá của các trường đại học. Họ vừa là sản phẩm, vừa là đối tác, vừa là nguồn cảm hứng cho sự phát triển bền vững của giáo dục. Trong bối cảnh thế giới chuyển mình mạnh mẽ với công nghệ, toàn cầu hóa và cạnh tranh học thuật, việc đầu tư vào cộng đồng cựu sinh viên không còn là lựa chọn mà là điều kiện tất yếu. Khi một trường biết giữ liên hệ với những người từng học ở đó, họ không chỉ giữ được ký ức, mà còn giữ được tương lai.

Tôi sẽ sử dụng tên tuổi và danh tiếng của mình để thu hút sự đóng góp của xã hội như nguồn tài trợ chính của trường trong tương lai. Mục tiêu là phục vụ đất nước và nhân dân. Giáo dục không phải là một công việc kinh doanh. Ông CAO DEWANG Chủ tịch Tập đoàn Fuyao

Nguồn: https://giaoducthoidai.vn/cuu-sinh-vien-nguon-luc-chien-luoc-post756639.html