Đại sứ Nguyễn Văn Hải: Nửa thế kỷ vững bước đồng hành, quan hệ Việt Nam-Mexico sẵn sàng 'cất cánh'

Đại sứ Nguyễn Văn Hải trình Thư ủy nhiệm của Chủ tịch nước lên Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum, ngày 19/3. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại Mexico)

Nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Mexico (19/5/1975 - 19/5/2025), Đại sứ Việt Nam tại Mexico Nguyễn Văn Hải chia sẻ với Báo Thế giới và Việt Nam những điểm nhấn của quan hệ song phương trong nửa thế kỷ qua, đồng thời chỉ ra phương hướng cho những lĩnh vực chủ chốt giữa hai nước cần tăng cường để tạo đột phá trong giai đoạn mới.

Mexico là một trong những quốc gia Mỹ Latinh đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam sau khi nước ta thống nhất đất nước. Đâu là những thành tựu nổi bật trong chặng đường nửa thế kỷ quan hệ hợp tác giữa hai nước, thưa Đại sứ?

Chưa đầy ba tuần sau chiến thắng lịch sử 30/4/1975, Mexico là một trong những nước Mỹ Latinh đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào ngày 19/5/1975. Đây không chỉ là một quyết định mang tính ngoại giao từ phía bạn, mà điều này còn thể hiện sâu sắc tình đoàn kết, sự cảm thông và đồng hành giữa hai dân tộc yêu chuộng hòa bình, độc lập, tự do và công lý.

Đại sứ Việt Nam tại Mexico Nguyễn Văn Hải. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại Mexico)

Quan hệ hai nước trong suốt 50 năm qua được vun đắp và phát triển trên cơ sở tin cậy chính trị, hữu nghị, hợp tác chân thành và tôn trọng lẫn nhau. Với nền tảng tốt đẹp đó, hợp tác Việt Nam-Mexico ngày càng được mở rộng và đạt được những kết quả thiết thực trên các lĩnh vực, trong đó kinh tế - thương mại là điểm sáng nổi bật.

Về quan hệ chính trị - ngoại giao, hai nước duy trì cơ chế tham khảo chính trị cấp Thứ trưởng Ngoại giao, định kỳ rà soát mức độ hợp tác và các vấn đề còn tồn tại, đề ra các biện pháp đẩy mạnh quan hệ song phương.

Hai bên cũng tích cực trao đổi đoàn các cấp qua các kênh khác nhau, kể cả kênh Đảng và kênh Quốc hội, giữ đối thoại và gặp gỡ cấp cao, gần đây nhất là cuộc gặp giữa Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum bên lề Hội nghị thượng đỉnh G20 tại Rio de Janeiro, Brazil (tháng 11/2024).

Hiện nay, Việt Nam và Mexico đang thương lượng nhiều hiệp định/thỏa thuận để tạo khuôn khổ pháp lý cho quan hệ hai nước phát triển bền vững và lâu dài.

Trong lĩnh vực kinh tế - thương mại, Mexico hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam tại khu vực Mỹ Latinh, trong khi Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 8 của Mexico tại khu vực châu Á.

Kể từ khi Hiệp định Ðối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có hiệu lực, trao đổi thương mại song phương phát triển đầy ấn tượng, tăng trung bình 15%/năm.

Để thúc đẩy hợp tác kinh tế, hai nước đã thiết lập cơ chế Ủy ban hỗn hợp về hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư; đến nay đã tổ chức được 3 kỳ họp. Theo thống kê của Mexico, tổng kim ngạch thương mại song phương năm 2024 đạt 15 tỷ USD, tăng 27,5% so với năm 2023.

Về hợp tác văn hóa và giáo dục, Việt Nam và Mexico ký Hiệp định về hợp tác trên lĩnh vực này vào năm 2002. Trao đổi văn hóa, giáo dục và giao lưu nhân dân đang phát triển tích cực, trở thành một nhịp cầu bền vững kết nối hai dân tộc, góp phần thu hẹp khoảng cách địa lý, làm sâu sắc hơn sự hiểu biết lẫn nhau và vun đắp tình cảm tốt đẹp giữa nhân dân hai nước.

Về an ninh - quốc phòng, hai bên hoàn tất Bản ghi nhớ hợp tác nhằm trao đổi kinh nghiệm về tăng cường năng lực phòng thủ quốc gia, tham gia gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, cứu hộ - cứu nạn, phòng chống tội phạm xuyên quốc gia... Việt Nam đã khai trương Văn phòng Tùy viên Quốc phòng tại Thủ đô Mexico (12/2024) để thúc đẩy hợp tác trên lĩnh vực này.

Nhìn lại chặng đường nửa thế kỷ qua, với bề dày lịch sử truyền thống tốt đẹp, những thành tựu nổi bật đạt được trong hợp tác song phương sẽ là điểm tựa vững chắc cho quan hệ hai nước cất cánh trong thời gian tới. Sau 50 năm phát triển quan hệ, đã đến lúc hai bên xem xét, nâng quan hệ Việt Nam-Mexico lên tầm cao mới nhằm tạo khuôn khổ và không gian phát triển mới cho quan hệ hai nước.

Đại sứ Nguyễn Văn Hải cùng cán bộ, nhân viên Đại sứ quán dâng hoa tại tượng đài Bác Hồ ở Thủ đô Mexico. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại Mexico)

Đại sứ quán Việt Nam tại Mexico đã và đang triển khai những hoạt động, sự kiện gì trong năm đặc biệt này?

Dấu mốc 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam-Mexico là sự kiện lớn, được cả hai bên rất chú trọng và phối hợp chặt chẽ khi tổ chức các hoạt động kỷ niệm để làm sâu sắc hơn tình hữu nghị và quan hệ hợp tác giữa hai nước bạn bè truyền thống, thể hiện rõ cam kết cùng nhau phát triển quan hệ song phương cả về chiều rộng và chiều sâu trong thời gian tới.

Các hoạt động kỷ niệm khi lên dự kiến chương trình và tổ chức tại mỗi nước, đều có sự hỗ trợ, đồng hành và ủng hộ của các cơ quan có liên quan ở cả trung ương và địa phương, đóng góp tích cực cho thành công của mỗi sự kiện. Hai bên cũng dự kiến sẽ tổ chức nhiều hoạt động trong cả năm nay để đánh dấu sự kiện có ý nghĩa quan trọng này.

Tại Mexico, với sự đồng hành, giúp đỡ từ các cơ quan liên quan của bạn, Đại sứ quán Việt Nam đã tổ chức thành công một số sự kiện như “Ngày Văn hóa Việt Nam” tại Thủ đô Mexico từ ngày 29-30/3; Hội thảo về Chủ tịch Hồ Chí Minh và chính sách của Việt Nam, kết hợp khai trương Góc Việt Nam cùng với triển lãm ảnh và thưởng thức ẩm thực Việt Nam tại Đại học Tự trị Quốc gia Mexico (UNAM) ngày 14/5.

Sắp tới, Đại sứ quán sẽ tổ chức trọng thể Lễ kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Mexico ngày 19/5; Tuần Việt Nam tại Thượng viện Mexico bắt đầu từ 28/5. Bên cạnh đó, Đại sứ quán đang tích cực hỗ trợ Đài tiếng nói Việt Nam triển khai hợp tác với Viện Phát thanh Mexico để sớm trao đổi các chương trình phát sóng trong tháng Năm vào dịp kỷ niệm 50 năm quan hệ.

Các hoạt động khác được Đại sứ quán tập trung thúc đẩy trong thời gian tới gồm: tổ chức Tham khảo chính trị lần thứ 8 và cuộc họp lần thứ 4 của Ủy ban hỗn hợp kinh tế, thương mại và đầu tư, kết hợp với Triển lãm hàng hóa Việt Nam; Triển lãm tranh “Việt Nam: Điểm đến đầy hứa hẹn” tại Thủ đô Mexico; xuất bản Đặc san 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam-Mexico; làm việc với các cơ quan truyền thông lớn, có uy tín của sở tại để đăng các bài viết kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam-Mexico…

Những hoạt động kỷ niệm nêu trên chắc chắn sẽ đóng góp vào việc tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa hai nước, thúc đẩy thương mại, đầu tư, du lịch và giao lưu nhân dân, củng cố nền tảng cho quan hệ hợp tác toàn diện, lâu dài, bền vững và ngày càng đem lại lợi ích thiết thực cho cả Việt Nam và Mexico.

Triển lãm ảnh 'Việt Nam quyến rũ và năng động' tại Đại lộ trung tâm thủ đô Mexico. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại Mexico)

Mexico hiện là đối tác thương mại lớn thứ 2 của Việt Nam tại Mỹ Latinh, còn Việt Nam là bạn hàng lớn thứ 2 của Mexico trong ASEAN. Hai nước có thể làm gì để tiếp tục làm sâu sắc hơn nữa quan hệ kinh tế - thương mại trong giai đoạn tới?

Hợp tác kinh tế - thương mại là một trụ cột chủ chốt của quan hệ Việt Nam-Mexico. Tiềm năng và dư địa hợp tác giữa hai bên trong lĩnh vực này còn rất lớn. Để quan hệ kinh tế-thương mại song phương phát triển mạnh mẽ hơn nữa, chúng ta phải tận dụng tốt các thế mạnh mà hai nước hiện có.

Trước hết, đó là sự tin cậy chính trị xuất phát từ những điểm tương đồng về truyền thống lịch sử, văn hóa, cùng nhau chia sẻ những giá trị chung về độc lập, tự cường, yêu chuộng hòa bình, tự do và công lý cũng như khát vọng phát triển vươn lên.

Thứ hai, đó là kinh tế hai nước đều mở, năng động, có vị thế trên trường quốc tế và cùng là thành viên của Hiệp định CPTPP. Vì vậy, cần khai thác tốt những ưu đãi của Hiệp định cũng như tính chất bổ sung cho nhau của hai nền kinh tế để quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư song phương phát triển mạnh mẽ, cân bằng, đem lại lợi ích và hiệu quả thiết thực.

Thứ ba, cần phát huy hơn nữa cơ chế đối thoại và hợp tác kinh tế thông qua hoạt động của Ủy ban hỗn hợp về kinh tế, thương mại và đầu tư để rà soát, giải quyết những vướng mắc còn tồn tại; đồng thời, mở rộng quan hệ kinh tế sang các lĩnh vực mới mà hai bên còn rất nhiều tiềm năng như hợp tác về các ngành công nghiệp cơ bản, nông nghiệp và công nghiệp có giá trị gia tăng cao, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh…

Thứ tư, tích cực hỗ trợ doanh nghiệp mỗi nước khi tìm hiểu cơ hội đầu tư, kinh doanh tại thị trường của nhau thông qua việc cung cấp đầy đủ thông tin, giới thiệu và kết nối các đối tác làm ăn.

Cuối cùng, đặc biệt chú ý đến việc tối ưu hóa hệ thống logistics và kết nối vận tải nhằm giảm chi phí, tăng cường hiệu quả giao thương.

Đại sứ Nguyễn Văn Hải cùng Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương Võ Văn Minh thăm và làm việc tại bang San Luis Potosí. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại Mexico)

Trong thời gian công tác tại Mexico, Đại sứ ấn tượng gì đặc biệt về đất nước và con người quốc gia Mỹ Latinh này? Theo Đại sứ, hai nước có thể làm gì để tăng cường quảng bá giá trị văn hóa, lịch sử dân tộc, thúc đẩy giao lưu nhân dân, đặc biệt là với thế hệ trẻ của hai nước hiện nay?

Tuy mới chỉ công tác ở Mexico gần một năm, tôi cảm nhận rõ và rất ấn tượng trước bề dày truyền thống lịch sử và văn hóa của đất nước này, sự cởi mở và lòng hiếu khách của người dân sở tại.

Những nét tương đồng về truyền thống lịch sử và giá trị văn hóa giữa hai dân tộc cách xa nhau tới nửa vòng trái đất cũng để lại trong tôi những dấu ấn và cảm xúc đặc biệt. Cả hai đều có lịch sử hàng ngàn năm văn hiến, nền văn hóa đặc sắc và đều là quốc gia đa dân tộc (Mexico có 68 dân tộc, trong khi con số này của Việt Nam là 54 dân tộc anh em).

Ẩm thực hai nước phong phú, đa dạng với đặc trưng riêng biệt của từng vùng miền. Hai nước đều có danh lam thắng cảnh tươi đẹp với nhiều địa danh được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là di sản thiên nhiên, di sản văn hóa thế giới.

Đáng chú ý, cả hai nước giành độc lập từ chủ nghĩa thực dân, đều yêu chuộng tự do, hòa bình, công lý và có chính sách ngoại giao tôn trọng độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, quyền tự quyết của các dân tộc, không can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia khác. Hiện nay, cả hai đều đang thực hiện những chương trình, kế hoạch lớn với quyết tâm cao nhất để đưa đất nước mình bước vào kỷ nguyên phát triển mới.

Để tăng cường quảng bá giá trị văn hóa, lịch sử dân tộc, thúc đẩy giao lưu nhân dân, đặc biệt là với thế hệ trẻ hai nước, cần có thỏa thuận song phương mới về hợp tác văn hóa và giáo dục tập trung vào đối tượng là thế hệ tương lai của hai quốc gia.

Hiện nay, hoạt động kết nghĩa giữa các địa phương/thành phố của Việt Nam với Mexico hầu như chưa được thúc đẩy. Vì vậy, thời gian tới nên chú ý đẩy mạnh các hoạt động giao lưu, hợp tác giữa các địa phương của hai nước.

Đồng thời, trao đổi văn hóa, giao lưu nhân dân có thể phát triển hơn nữa thông qua việc mỗi bên cử đoàn tham gia các lễ hội, sự kiện văn hóa, nghệ thuật lớn của nhau; tham dự các hoạt động xúc tiến du lịch, hội chợ, triển lãm…; ký kết các chương trình trao đổi sinh viên, chuyên gia và hợp tác giữa các trường đại học, viện nghiên cứu…

Ngoài ra, cần đẩy mạnh các hoạt động quảng bá, truyền thông để người dân hai nước, đặc biệt là thế hệ trẻ, tăng thêm hiểu biết lẫn nhau thông qua việc tiếp cận và cập nhật thông tin bằng các hình thức khác nhau phù hợp với từng lứa tuổi và trình độ.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ!

"Quan hệ hai nước trong suốt 50 năm qua được vun đắp và phát triển trên cơ sở tin cậy chính trị, hữu nghị, hợp tác chân thành và tôn trọng lẫn nhau. Với nền tảng tốt đẹp đó, hợp tác Việt Nam-Mexico ngày càng được mở rộng và đạt được những kết quả thiết thực trên các lĩnh vực, trong đó kinh tế - thương mại là điểm sáng nổi bật." (Đại sứ Nguyễn Văn Hải)

Gian hàng quảng bá sản phẩm, ẩm thực Việt Nam tại Hội chợ ASEAN ở Thủ đô Mexico. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại Mexico)

Nguồn: https://baoquocte.vn/dai-su-nguyen-van-hai-nua-the-ky-vung-buoc-dong-hanh-quan-he-viet-nam-mexico-san-sang-cat-canh-314595.html