Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19: Ngợi ca nghĩa đồng bào cùng vượt qua đại dịch

Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19 - Ảnh 1. — Họa sĩ Lê Sa Long vẽ tranh trong thời điểm giãn cách vì đại dịch COVID-19 - Ảnh: NVCC

Nhắc đến họa sĩ Lê Sa Long, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến bộ tranh phong cảnh và ký họa sinh hoạt, tình cảm của người dân TP.HCM trong những ngày giãn cách vì đại dịch COVID-19 hay bộ tranh Khẩu trang và người nổi tiếng lan tỏa thông điệp phòng chống dịch COVID-19.

Đây cũng là một cách anh tri ân thành phố của bao dung, của tình người hào hiệp, nơi anh học tập, sinh sống, làm việc và gắn bó đến hôm nay.

Nếu có nhà lưu niệm, tôi và các đồng nghiệp sẽ tặng những bức tranh vẽ về người dân đùm bọc, vượt qua đại dịch COVID-19. Tôi đang ấp ủ vẽ chân dung những người là nhân chứng vượt qua COVID-19 giờ sống ra sao.

Họa sĩ LÊ SA LONG

Đài tưởng niệm tối giản, tôn vinh nghĩa đồng bào

Khi Tuổi Trẻ liên hệ hỏi về những góp ý, hiến kế về Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19, họa sĩ Lê Sa Long rất hào hứng chia sẻ.

Lê Sa Long nói anh chứng kiến những mất mát mà đồng bào phải trải qua trong đại dịch COVID-19, mỗi lần nhắc lại không khỏi bồi hồi xúc động. Chính mất mát quá lớn này khiến người ở lại không khỏi day dứt, việc có Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19 rất ý nghĩa.

Mời người dân cả nước góp ý kiến cho công trình Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19 ở TP.HCM

"Đài tưởng niệm nhắc nhớ về đại dịch COVID-19 nhưng không quá nặng nề mà chỉ gợi nhớ, thể hiện được nghĩa đồng bào cùng vượt qua đại dịch và thông điệp hướng tới tương lai. Nghĩa đồng bào thể hiện các thành phần, lực lượng tham gia chống dịch. Trong đó có sự quan tâm và chỉ đạo của lãnh đạo TP.HCM, lực lượng tôn giáo cùng tham gia chống dịch.

Tôi nghĩ hình ảnh khắc trên đài tưởng niệm cần tối giản, gợi nhớ, không mang tính kể lể nhưng vẫn thể hiện thông điệp nhân văn. Đó có thể là hình ảnh y bác sĩ chăm sóc bệnh nhân, phía xa xa là bệnh viện dã chiến.

Phía trước tượng đài có thể bố trí thêm một hồ nước, để bóng đài tưởng niệm hắt xuống như thể soi chiếu lại khoảnh khắc đáng nhớ, để cùng nhìn về phía trước. Nơi đây có thể thả hoa đăng vào những dịp quan trọng mang theo tâm sự, tâm niệm của người còn sống dành cho người đã khuất" - họa sĩ Lê Sa Long nói.

Anh lưu ý đài tưởng niệm nên bố trí bệ để hoa để tưởng nhớ người đã mất do COVID-19, không nên để lưu hương (tránh nạn mê tín).

Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19 - Ảnh 2. — Tác phẩm “Cửa hàng không đồng - nét đẹp người Sài Gòn, san sẻ khó khăn cùng vượt qua dịch bệnh” - Tranh: LÊ SA LONG

Xây dựng thành điểm kết nối văn hóa

Trong khuôn viên Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19, họa sĩ Lê Sa Long đề xuất xây thêm nhà lưu niệm để trưng bày các hiện vật, bút ký, sổ tay, tư liệu về đại dịch COVID-19. Những câu chuyện xúc động này sẽ giúp thế hệ hôm nay hiểu hơn về đại dịch bởi đài tưởng niệm không chuyển tải hết.

Đến đây, người dân trong nước và du khách nước ngoài hiểu rõ hơn nghĩa đồng bào cùng vượt qua COVID-19 như thế nào.

Ngoài nhà lưu niệm, chủ đầu tư cần xây thêm không gian nhà chờ (không gian sinh hoạt chung) để người dân đến đây giao lưu, ôn lại kỷ niệm thông qua các hoạt động tưởng niệm nạn nhân mất do COVID-19. Đây sẽ còn là điểm kết nối văn hóa cho mọi người gặp gỡ, chia sẻ thông qua tổ chức các triển lãm, ra mắt sách liên quan đến COVID-19.

Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19 - Ảnh 3. — Tác phẩm “Dòng sữa ngọt ngào...” vẽ từ bức ảnh nữ bác sĩ Phạm Thị Thanh Thúy mặc đồ bảo hộ, một tay bế em bé Fo, một tay cho bé bú tại khoa cấp cứu Bệnh viện Trưng Vương (TP.HCM) - Tranh: LÊ SA LONG

Gợi mở về tương lai, những giá trị tốt đẹp của dân tộc

Có thể nói kế hoạch dựng Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19 trong không gian số 1 Lý Thái Tổ của TP.HCM nhận được sự ủng hộ của nhiều người dân và chuyên gia. Dưới góc độ chuyên môn về kiến trúc, tôi có một vài góp ý cho thành phố.

Thứ nhất, theo tôi, không nên làm đài tưởng niệm quy mô to lớn, mà nên là gì đó rất xinh xắn, tế nhị, nương vào hệ thống cảnh quan cây xanh ở không gian đó, không can thiệp thô bạo vào cảnh quan.

Có thể là hệ thống tượng điêu khắc, vườn tượng, xếp đặt, nương tựa giữa thiên nhiên, cây cỏ của công viên, không phải tượng đài hương khói kiểu đài tưởng niệm liệt sĩ. Vườn tượng ấy ca ngợi vẻ đẹp của tinh thần nhân văn, tương thân tương ái của người Việt đùm bọc nhau khi hoạn nạn dịch bệnh; và tinh thần lạc quan, mạnh mẽ bước qua nỗi đau để hướng tới điều tốt đẹp.

Chủ yếu chúng phải tạo được ý nghĩa sâu xa và sự gợi mở về tương lai, về những giá trị tốt đẹp của dân tộc. Điều đó ý nghĩa hơn là cố ý tạo ấn tượng mạnh mẽ ngay lập tức về thị giác đẩy cảm xúc khơi gợi nỗi đau, sự mất mát.

Vườn tượng ấy cũng phải là lời nhắc nhở con người biết sống xanh, bền vững, bảo vệ môi trường. Ngoài ra, nên có bảo tàng về cuộc chiến chống COVID-19 ở không gian tưởng niệm này. Nếu không tận dụng được kiến trúc có sẵn ở không gian này làm bảo tàng thì nên làm ngầm.

PGS.TS.KTS VŨ HỒNG CƯƠNG (Trưởng khoa nội thất, Trường ĐH Kiến trúc Hà Nội) -