Đáp ứng yêu cầu cấp bách xây dựng con người, nguồn nhân lực

Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo với định hướng, tầm nhìn dài hạn và những mục tiêu cụ thể đến năm 2045 có ý nghĩa rất quan trọng. Không chỉ kế thừa, phát huy thành quả từ các chủ trương, chính sách trước đây, Nghị quyết 71 còn đề ra những giải pháp đột phá về thể chế, chính sách và nguồn lực để hiện thực hóa tầm nhìn giáo dục Việt Nam trong giai đoạn mới, đặt nền móng cho một cuộc cách mạng toàn diện trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo.

Đột phá về tư duy, nâng tầm nhận thức

Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo ra đời nhằm đáp ứng yêu cầu cấp bách về xây dựng con người, xây dựng nguồn nhân lực, phù hợp với tình hình phát triển của đất nước và xu thế chung của thế giới. Công cuộc đổi mới ở nước ta đã diễn ra gần 40 năm và đạt những thành tựu đáng kể. Yêu cầu chuyển đổi mô hình kinh tế từ chiều rộng sang chiều sâu và sự cần thiết tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng chất lượng, hiệu quả, có sức cạnh tranh cao đòi hỏi giáo dục và đào tạo phải đáp ứng nhu cầu học tập của người dân, nhanh chóng đào tạo ra đội ngũ nhân lực chất lượng cao. Nếu không đổi mới dẫn đến nguồn nhân lực kém chất lượng và sẽ là một trong những yếu tố cản trở sự phát triển của đất nước.

Kế thừa quan điểm xem giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, song Nghị quyết 71 khẳng định thêm giáo dục và đào tạo là yếu tố: "quyết định đến tương lai dân tộc". Nghị quyết 71 nhấn mạnh phải bắt đầu từ đổi mới tư duy, tạo đột phá về nguồn lực, động lực và không gian mới cho phát triển giáo dục và đào tạo. Do vậy, tư duy “đột phá chiến lược” được đặt lên hàng đầu - không chỉ đổi mới từng phần mà phải có bước nhảy vọt trong thể chế, chính sách, quản trị, nhân lực… và nâng tầm nhận thức về trách nhiệm: "Phát triển giáo dục và đào tạo là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Nhà nước giữ vai trò định hướng chiến lược, kiến tạo phát triển, bảo đảm nguồn lực và công bằng trong giáo dục".

Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ kỷ niệm 80 năm truyền thống ngành giáo dục và khai giảng năm học 2025 - 2026. Ảnh: Lâm Hiển

Trước đây, Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 chủ trương: "đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo". Trong đó, tập trung thay đổi triết lý, mục tiêu, nội dung, phương pháp, kiểm tra - đánh giá. Nghị quyết 71 đưa ra khái niệm "đột phá phát triển"; có nghĩa: không chỉ đổi mới mà là thực hiện cuộc cách mạng, tập trung tháo gỡ “nút thắt” về thể chế, chính sách, tài chính, quản trị và đãi ngộ; không chỉ đổi mới từng phần mà yêu cầu chuyển từ tư duy “cải tiến cục bộ” sang tư duy kiến tạo và dẫn dắt phát triển. Điều này mở ra không gian để thực hiện các giải pháp táo bạo, có sức lan tỏa và tính bền vững.

Qua đó, có thể thấy sự đột phá về tư duy, nâng tầm nhận thức thể hiện quan điểm mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn của Đảng đối với sự phát triển của giáo dục và đào tạo. Đây là những định hướng chiến lược, toàn diện và sâu sắc, không chỉ giải quyết các vấn đề hiện tại mà còn định hình tầm nhìn dài hạn cho giáo dục Việt Nam.

Khơi thông “điểm nghẽn”, hướng đến chuẩn tiên tiến

Nghị quyết 71 đã đặt ra những mục tiêu rõ ràng cho từng giai đoạn như năm 2030, hệ thống giáo dục tiên tiến, tiếp cận khu vực; năm 2035, một số lĩnh vực đạt chuẩn quốc tế; năm 2045, Việt Nam trở thành quốc gia có hệ thống giáo dục hiện đại, công bằng và chất lượng, đứng vào nhóm 20 quốc gia hàng đầu thế giới; đồng thời, các chỉ tiêu, mục tiêu này đều gắn liền với mục tiêu phát triển chung của đất nước như tầm nhìn đến 2045 đã xác định: "Nguồn nhân lực chất lượng cao, nhân tài khoa học và công nghệ trở thành động lực và lợi thế cạnh tranh của đất nước, góp phần đưa Việt Nam thành nước phát triển, có thu nhập cao".

Hiện thực hóa các mục tiêu trên, Nghị quyết 71 đã đưa ra 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để khơi thông các “điểm nghẽn” như chất lượng đào tạo chưa cao, cơ chế tài chính và tự chủ chưa thực sự hiệu quả, thiếu nguồn lực đầu tư hợp lý, chính sách đãi ngộ cho đội ngũ giáo viên còn bất cập… nhằm nâng cao chất lượng, hướng nền giáo dục và đào tạo nước ta đạt đến chuẩn tiên tiến trong khu vực và quốc tế.

Để nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo Nghị quyết 71 yêu cầu tăng cường giáo dục toàn diện đức, trí, thể mỹ, hình thành hệ giá trị con người Việt Nam thời đại mới. Bên cạnh nâng cao chất lượng giáo dục mầm non, phổ thông; cải cách, hiện đại hóa giáo dục nghề nghiệp phải hiện đại hóa, nâng tầm giáo dục đại học, tạo đột phá phát triển nhân lực chất lượng cao và nhân tài, dẫn dắt nghiên cứu đổi mới, sáng tạo; đẩy mạnh hợp tác quốc tế và hội nhập sâu rộng trong giáo dục và đào tạo; thực hiện chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo.

Nghị quyết cũng thay đổi căn bản tư duy về đầu tư tài chính cho giáo dục đại học mang tính vượt trội; thiết thực chăm lo cho đội ngũ giáo viên, hỗ trợ tài chính và tạo cơ hội học tập cho mọi người; khẳng định bảo đảm quyền tự chủ đầy đủ và toàn diện cho các cơ sở giáo dục đại học, không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính. Với chính sách ưu đãi về phụ cấp và chế độ đãi ngộ đã tăng cường động lực cho đội ngũ giáo viên và những người làm công tác giáo dục yên tâm, gắn bó lâu dài, thu hút người tài gia nhập nghề giáo, đặc biệt về vùng khó khăn; điều này rất quan trọng vì chất lượng giáo dục phần lớn phụ thuộc vào đội ngũ giáo viên. Nghị quyết cũng khuyến khích hợp tác công - tư, xây dựng quỹ tài trợ, ưu tiên vốn tín dụng cho dự án giáo dục, tạo điều kiện để xã hội chung tay đầu tư cho giáo dục.

Nghị quyết số 71-NQ/TW là một văn kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong giai đoạn hiện nay; không chỉ đặt ra tư duy mới về “đột phá phát triển” mà còn đưa ra các chính sách thiết thực: trao quyền tự chủ thực chất cho các cơ sở giáo dục, cải cách mạnh mẽ cơ chế tài chính, đặc biệt là ưu đãi vượt trội cho đội ngũ nhà giáo; đây chính là những giải pháp căn cơ tháo gỡ các nút thắt lâu nay, nâng cao chất lượng giáo dục, hướng tới chuẩn khu vực và quốc tế.

Đồng thời, với tầm nhìn dài hạn đến năm 2045, Nghị quyết tạo nền tảng vững chắc cho việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Có thể khẳng định, Nghị quyết 71 là kim chỉ nam cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo trong nhiều thập kỷ tới và cũng là động lực trung tâm để hiện thực hóa khát vọng đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, hùng cường, thịnh vượng vào giữa thế kỷ XXI.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/dap-ung-yeu-cau-cap-bach-xay-dung-con-nguoi-nguon-nhan-luc-10389255.html