Dạo quanh các nền tảng giải trí hiện nay như YouTube, TikTok, Spotify hay các đài truyền hình, có thể dễ dàng nhận thấy phần lớn nội dung âm nhạc đều hướng đến người lớn hoặc giới trẻ. Các sản phẩm âm nhạc dành cho thiếu nhi khá ít ỏi và rời rạc, thậm chí còn bị lu mờ bởi các video của nước ngoài, nhạc thiếu nhi lai tạp hoặc các nội dung giải trí thiếu chọn lọc.
Không chỉ về số lượng, chất lượng của các bài hát thiếu nhi hiện đại cũng khiến nhiều phụ huynh và nhà giáo dục lo ngại. Một số bài hát có ca từ sơ sài, nội dung nghèo nàn, hoặc không phù hợp tâm lý lứa tuổi. Một trong những biểu hiện rõ ràng nhất của việc thiếu các tác phẩm chất lượng trong mảng âm nhạc thiếu nhi là ở các chương trình thi hát dành cho thiếu nhi.
Ở các cuộc thi âm nhạc thời gian qua như Giọng hát Việt nhí , Vietnam Idol Kids, Tuyệt đỉnh song ca nhí, Thần tượng tương lai..., không hiếm lần khán giả chứng kiến các em nhỏ trình bày những ca khúc dành cho người lớn với nội dung không phù hợp. Với những bài này, các em sẽ cố hát để cho đúng hoặc khoe giọng nhiều hơn là xuất phát từ cảm nhận về ca khúc đó.
Thực tế này không chỉ tồn tại ở những cuộc thi quy mô lớn, mà còn len lỏi trong các sân khấu trường học, chương trình ngoại khóa, các clip biểu diễn được cha mẹ các em đăng tải trên mạng xã hội. Khi những bài hát được lựa chọn không còn là tiếng nói đồng cảm với thế giới tuổi thơ, trẻ em buộc phải lớn nhanh hơn trong âm nhạc, mà không thật sự hiểu những điều mình đang hát.
Nguyên nhân của thực trạng vừa thiếu lượng, vừa thiếu chất ở mảng ca khúc dành cho thiếu nhi đến từ nhiều phía. Nhìn từ góc độ thị trường âm nhạc thì đây là lĩnh vực bị chi phối mạnh bởi thị hiếu và lợi nhuận. Các nhà sản xuất âm nhạc thường ưu tiên đầu tư vào các sản phẩm dễ thu hút người xem, dễ lan truyền trên mạng xã hội. Âm nhạc thiếu nhi vốn là mảng không sinh lợi nhuận cao, dần bị xem nhẹ, thậm chí bị “bỏ rơi”. Tiếp đến là việc thiếu hụt đội ngũ sáng tác chuyên biệt cho thiếu nhi. Số lượng nhạc sĩ viết cho thiếu nhi hiện nay rất ít, và trong số đó, không nhiều người thật sự am hiểu tâm lý trẻ nhỏ. Các tác phẩm mới cho thiếu nhi hiện nay một phần ra đời bởi các cuộc vận động sáng tác, các cuộc thi được tổ chức bởi các hội, đoàn thể. Các tác phẩm được sáng tác tại các kỳ cuộc này thường có định hướng nội dung nhất định.
Sau khi chấm giải xong, các bài hát cũng dần đi vào quên lãng, không lan tỏa trong đời sống tinh thần của các em.
Một yếu tố khác dẫn đến âm nhạc thiếu nhi chưa phát triển như mong muốn là sự vào cuộc của hệ thống giáo dục và truyền thông chưa đầy đủ và hiệu quả. Trong chương trình giáo dục phổ thông, âm nhạc vẫn chưa được đầu tư đúng mức, vẫn được xem là môn phụ nên chưa tạo được hứng thú cho học sinh. Còn các chương trình truyền hình về âm nhạc dành riêng cho thiếu nhi ngày càng vắng bóng và không còn hấp dẫn. Sự thay đổi trong xu hướng giải trí của trẻ em thời đại hiện nay cũng khiến cho các bài hát thiếu nhi không còn được chú trọng. Trẻ em ngày nay dễ bị cuốn vào các nền tảng mạng xã hội, nơi đầy rẫy các sản phẩm giải trí có nguồn gốc từ nước ngoài, không phù hợp lứa tuổi. Trong khi đó, các bậc cha mẹ chưa quan tâm đúng mức đến việc định hướng âm nhạc cho con cái, để mặc trẻ nghe, xem bất kỳ nội dung gì trên mạng.
Khoảng trống trong âm nhạc thiếu nhi không chỉ đơn thuần là một vấn đề trong lĩnh vực âm nhạc, mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển tâm hồn, nhân cách và thẩm mỹ của trẻ. Để phục hồi và phát triển mảng âm nhạc thiếu nhi, cần có sự vào cuộc đồng bộ từ nhiều phía. Ngành giáo dục cần đưa âm nhạc trở lại đúng vị trí trong chương trình học phổ thông, không chỉ là môn phụ, mà là phương tiện nuôi dưỡng tâm hồn cho học sinh.
Các hoạt động âm nhạc, các tiết giảng dạy môn âm nhạc trong nhà trường cần được đầu tư hơn và phù hợp lứa tuổi các em. Không ít nhạc sĩ cho rằng, một trong những giải pháp thiết thực là sự kết hợp giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo với Hội Nhạc sĩ Việt Nam trong vận động sáng tác và tạo điều kiện đưa các tác phẩm chất lượng vào chương trình học cho các em. Hoặc cụ thể là phổ nhạc một loạt những bài thơ nằm trong sách giáo khoa hiện nay. Các nhạc sĩ, nhà sản xuất nội dung cũng cần chú trọng đầu tư dài hơi hơn mảng sáng tác cho thiếu nhi. Chủ động sáng tạo những sản phẩm âm nhạc chất lượng dành riêng cho thiếu nhi, cả về ca khúc lẫn phần hình ảnh minh họa.
Việc kết hợp giữa âm nhạc truyền thống và yếu tố hiện đại, hay sử dụng công nghệ như 3D, AR/VR... có thể giúp thu hút trẻ em trong thời đại số. Đặc biệt, gia đình - nơi đầu tiên nuôi dưỡng cảm xúc âm nhạc của trẻ đóng vai trò quan trọng. Cha mẹ nên dành thời gian nhiều hơn cho các con, lựa chọn, định hướng những bài hát phù hợp, khuyến khích trẻ thể hiện và tiếp nhận âm nhạc như một phần của đời sống tinh thần của các em.
Theo nhạc sĩ Hoàng Lân, người đã dành gần như cả cuộc đời để viết cho thiếu nhi với những ca khúc nổi tiếng, thì “Mỗi một thời kỳ trẻ em lớn lên có những yêu cầu mới thì sáng tác cũng phải đổi mới. Rất mong các thế hệ nhạc sĩ sau sẽ tâm huyết với trẻ em, cố gắng vì tương lai của các em có thể sáng tác được những tác phẩm hay, phù hợp tâm thế trẻ em hiện đại nhưng cũng phải bảo đảm được các yếu tố chân, thiện, mỹ; để âm nhạc là hành trang cho trẻ em bước vào đời”.
Nguồn: https://nhandan.vn/dau-tu-dung-muc-cho-am-nhac-thieu-nhi-post883778.html
Bình luận (0)