Đây là người khiến Meta bỏ 10% doanh thu cho một công ty AI

Alexandr Wang, nhà sáng lập Scale AI là tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới năm 2025, theo bảng xếp hạng của Forbes. Ảnh: Reuters.

Trong nỗ lực bắt kịp các đối thủ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), Meta, công ty mẹ của Facebook tuần qua công bố khoản đầu tư chiến lược trị giá 14,3 tỷ USD vào Scale AI, công ty khởi nghiệp nổi tiếng trong lĩnh vực xử lý dữ liệu huấn luyện cho các hệ thống AI. Đây là khoản đầu tư lớn đầu tiên của Meta vào một công ty bên ngoài, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong chiến lược công nghệ của tập đoàn.

Meta đã khẳng định tham vọng của mình trong việc tái định hình lại năng lực AI, lĩnh vực mà công ty bị đánh giá là chưa theo kịp so với Google, Microsoft, OpenAI hay Anthropic. Thương vụ này được kỳ vọng sẽ cung cấp động lực mới cho bộ phận AI vốn chưa đạt được nhiều kỳ vọng nội bộ.

Nhân sự chủ chốt là yếu tố quyết định thỏa thuận

Theo CNBC, "ván cược" của Meta vào Scale AI phần lớn đến từ việc đưa Alexandr Wang, nhà sáng lập và CEO công ty về Meta.

Một phần quan trọng của thỏa thuận là việc Alexandr Wang gia nhập Meta với vai trò lãnh đạo cấp cao trong bộ phận mới thành lập mang tên Phòng thí nghiệm Siêu trí tuệ. Đây là đơn vị mới được Meta lập ra để nghiên cứu và phát triển các hệ thống AI tiên tiến, hướng đến mục tiêu xây dựng siêu trí tuệ nhân tạo.

Alexandr Wang sinh ra ở New Mexico, bố mẹ là hai nhà vật lý hạt nhân gốc Trung Quốc và làm việc ở phòng thí nghiệm quốc gia Los Alamos. Wang sớm bộc lộ thiên tài toán học khi liên tục giành giải cao trong các cuộc thi toán học khi còn học phổ thông.

Anh tốt nghiệp trung học sớm một năm và bắt đầu làm kỹ sư phần mềm tại Quora khi mới 17 tuổi, nơi anh gặp người bạn đồng sáng lập Scale AI, Lucy Guo. Wang nhập học Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), chuyên ngành toán học và khoa học máy tính, nhưng chỉ học được một năm trước khi quyết định bỏ học để theo đuổi con đường khởi nghiệp.

Meta đầu tư 14,3 tỷ USD vào Scale AI. Ảnh: Bloomberg.

Ý tưởng thành lập Scale AI xuất phát từ nhu cầu cấp thiết về dữ liệu được gán nhãn chính xác và quy mô lớn để đào tạo các hệ thống AI tiên tiến. Anh bắt đầu với một ứng dụng đặt lịch khám bệnh trên iPhone tên Ava, rồi sau đó cùng đồng sáng lập mở rộng thành Scale AI, chuyên cung cấp giải pháp gán nhãn dữ liệu cho các công ty công nghệ lớn và cả quân đội Mỹ.

Scale AI nhanh chóng đạt được thành công vang dội, trở thành kỳ lân công nghệ vào năm 2019 với giá trị 7 tỷ USD và giúp Wang trở thành tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới khi mới 24 tuổi. Với tầm nhìn sâu sắc về vai trò then chốt của dữ liệu chất lượng trong phát triển AI, Wang đã biến Scale AI từ một ý tưởng nhỏ thành đế chế dữ liệu toàn cầu, góp phần thúc đẩy cuộc cách mạng AI trên nhiều lĩnh vực.

Theo thỏa thuận, Wang cũng sẽ mang theo một nhóm nhân sự từ Scale AI sang Meta để hỗ trợ triển khai các dự án mới. Trong khi đó, Jason Droege, Giám đốc chiến lược của Scale AI sẽ đảm nhiệm vị trí CEO mới tại công ty khởi nghiệp này. Wang sẽ tiếp tục là thành viên Hội đồng quản trị.

Scale AI được kỳ vọng sẽ giúp AI của Meta phát triển mạnh mẽ. Ảnh: Bloomberg.

Khoản đầu tư trị giá 14,3 tỷ USD, tương đương gần 10% doanh thu năm 2024 của Meta, là thương vụ lớn thứ hai trong lịch sử công ty, chỉ sau phi vụ mua lại WhatsApp trị giá 19 tỷ USD vào năm 2014. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy Meta đang đẩy mạnh chiến lược AI trong bối cảnh toàn ngành cạnh tranh khốc liệt.

“Meta đã hoàn tất quan hệ đối tác chiến lược và khoản đầu tư vào Scale AI. Là một phần của thỏa thuận, chúng tôi sẽ tăng cường hợp tác trong việc tạo ra dữ liệu cho các mô hình AI và Alexandr Wang sẽ dẫn dắt các nỗ lực siêu trí tuệ tại Meta”, người phát ngôn của Meta cho biết trong một tuyên bố.

Wang cũng đã chia sẻ trong một bài đăng trên blog của Scale AI rằng trí tuệ nhân tạo là một trong những công nghệ mang tính cách mạng nhất của thời đại, với khả năng vô hạn và ảnh hưởng sâu rộng đến cách con người, doanh nghiệp và chính phủ vận hành.

Thoả thuận đặc biệt

Điểm đáng chú ý là cấu trúc thương vụ giữa Meta và Scale AI được thiết kế rất khác biệt. Meta chỉ nắm giữ cổ phần thiểu số, không có quyền kiểm soát hoạt động của Scale AI cũng như không can thiệp vào định hướng chiến lược của công ty này. Các lãnh đạo tại Meta và Scale AI cho biết đây là lựa chọn có chủ ý, nhằm tránh các vấn đề pháp lý tiềm ẩn từ cơ quan quản lý.

Meta hiện vẫn đang đối mặt với vụ kiện chống độc quyền liên quan đến các thương vụ Instagram và WhatsApp. Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) dưới thời Tổng thống Joe Biden đã thể hiện lập trường cứng rắn với các vụ mua ại công ty công nghệ lớn, đặc biệt trong lĩnh vực AI. Chính vì thế, các thỏa thuận đầu tư như Amazon vào Anthropic hay Microsoft vào OpenAI cũng được thiết kế theo cấu trúc “nắm giữ thiểu số” nhằm né tránh giám sát gắt gao.

AI là một trong những trọng tâm phát triển của Meta. Ảnh: Bloomberg.

Trong khi OpenAI là cái tên khởi xướng làn sóng AI toàn cầu kể từ khi ra mắt ChatGPT vào cuối năm 2022, Meta vẫn đang nỗ lực khẳng định vị trí của mình trong cuộc chơi đầy cạnh tranh này. Dù đã lựa chọn chiến lược mã nguồn mở để khuyến khích cộng đồng cùng phát triển, hệ thống AI mới nhất của Meta là LLAMA4 vẫn bị đánh giá chưa đủ sức cạnh tranh với những mô hình hàng đầu từ các đối thủ.

Việc thành lập Phòng thí nghiệm Siêu trí tuệ nhân tạo và thu hút Alexandr Wang được xem như cú hích mạnh mẽ cho Meta trong việc lấy lại đà phát triển. Trong giới công nghệ, siêu trí tuệ được xem là giai đoạn phát triển tiếp theo của AI, nơi các hệ thống không chỉ đạt được khả năng suy nghĩ như con người (AGI) mà còn vượt trội về tốc độ, độ chính xác và mức độ nhận thức.