Để chợ phiên vùng cao trở thành điểm hẹn của du khách

Là tỉnh vùng cao có nhiều chợ phiên mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc, những năm qua du lịch Lào Cai ngày càng phát triển, trong đó loại hình du lịch chợ phiên thu hút rất đông du khách trong và ngoài nước tham gia. Tuy nhiên, một số chợ phiên đang gặp khó khăn về giao thông, quy hoạch khuôn viên chợ, công tác vệ sinh môi trường... Đó là các vấn đề cần sớm được giải quyết để mỗi chợ phiên vùng cao trở thành điểm du lịch hấp dẫn.

Chủ nhật hằng tuần, gia đình anh Đỗ Quốc Tuấn, phường Lào Cai thường dậy sớm để đi chợ phiên xã Hợp Thành, mua những loại nông sản, thực phẩm, đồng thời cho các con được trải nghiệm không gian văn hóa của chợ phiên. Chen chân giữa dòng người ngược xuôi, anh Tuấn chia sẻ: “Trước đây, vào những ngày nghỉ cuối tuần, tôi thường chọn các khu du lịch nổi tiếng như Sa Pa, Bắc Hà để đưa gia đình đi chơi, ngắm cảnh, nghỉ dưỡng. Tuy nhiên, hơn một năm trở lại đây, một trong những “điểm hẹn” của gia đình tôi và bạn bè là chợ phiên Hợp Thành”.

Cách thành phố Lào Cai (cũ) khoảng 10 km, chợ phiên Hợp Thành có rất nhiều nông sản của người dân vùng cao, một chút rau, một chút hoa quả nhưng đó là nét đặc sắc và đem lại sự hứng thú cho người đi chợ. Không chỉ là đi mua hàng mà đó còn là trải nghiệm bản sắc văn hóa ở phiên chợ vùng cao. Mặc dù rất thích không gian văn hóa của chợ phiên Hợp Thành, nhưng anh Tuấn lại tỏ ra không hài lòng vì đường vào xã Hợp Thành nhỏ, thường xuyên ách tắc vào ngày có phiên chợ. Ngoài ra, khu vực bãi đỗ xe của chợ nhỏ, các khu bán hàng vẫn chưa được quy hoạch khoa học, bài bản.

Rời xã Hợp Thành, chúng tôi có mặt tại xã Mường Hum, nơi có chợ phiên Mường Hum khá nổi tiếng. Do Mường Hum là trung tâm cụm xã, nên chợ phiên có rất đông người dân từ các khu vực: Bản Xèo, Nậm Pung, Sàng Ma Sáo, Trung Lèng Hồ, Dền Sáng, Dền Thàng đến mua sắm, trao đổi hàng hóa. Hai năm trở lại đây, khi cầu mới kiên cố, rộng rãi bắc qua suối Mường Hum hoàn thành thì khó khăn về giao thông đã được giải quyết. Tuy nhiên, chợ Mường Hum lại có khuôn viên nhỏ hẹp, sát với khu dân cư, không thể đáp ứng yêu cầu nhất là khi vào phiên chợ với lượng lớn người từ nhiều nơi khác tới.

Cũng do hạn chế về diện tích, chợ Mường Hum không có không gian để bố trí các phân khu cho hoạt động kinh doanh, mua bán, giao lưu văn hóa, văn nghệ. Cùng với đó, ý thức của các hộ kinh doanh và người dân đi chợ còn hạn chế, nên sau mỗi phiên chợ, lượng lớn rác thải dồn xuống suối Mường Hum, tạo ra hình ảnh phản cảm.

Thực tế cho thấy, không chỉ ở xã Hợp Thành hay xã Mường Hum, mà trên địa bàn các xã vùng cao của tỉnh Lào Cai (cũ) có nhiều chợ phiên nổi tiếng, thu hút đông người dân và du khách như: Chợ Sín Chéng, chợ Si Ma Cai, chợ Pha Long, chợ Mường Khương, chợ Bắc Hà, chợ Cán Cấu, chợ Cốc Ly, chợ Y Tý, chợ Trịnh Tường…

Chợ phiên không chỉ là nơi diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa thông thường, mà còn là không gian văn hóa độc đáo, nơi đồng bào các dân tộc thiểu số có dịp gặp gỡ, giao lưu, thể hiện nét đẹp bản sắc văn hóa dân tộc; du khách được tham quan, trải nghiệm, mua sắm hàng hóa.

Tuy nhiên, tại một số chợ phiên bộc lộ không ít vấn đề bất cập làm mất đi vẻ đẹp và sự mộc mạc của chợ vùng cao, khiến chợ vùng cao không còn sức hấp dẫn du khách. Trao đổi về vấn đề này, ông Ngô Vũ Quốc - Chủ tịch UBND xã Hợp Thành cho biết: “Xã Hợp Thành có nhiều tiềm năng phát triển du lịch, trong đó chợ phiên Hợp Thành là một điểm nhấn, thu hút rất đông du khách đến tham quan. Để tháo gỡ những khó khăn, chính quyền xã chỉ đạo Ban Quản lý chợ và các ban, ngành liên quan tiến hành phân luồng giao thông, bố trí bãi để xe, tổ chức cho người dân và du khách đỗ xe nhằm giảm ùn tắc giao thông...”.

Cùng với đó, xã sẽ sắp xếp lại các các phân khu, gian hàng hợp lý như khu bán hàng tươi sống, hàng thực phẩm chín, khu mua bán gia súc, gia cầm; chú trọng vệ sinh môi trường, xử lý rác thải; quản lý chặt chẽ nguồn gốc, xuất xứ các mặt hàng, ưu tiên hàng hóa đặc trưng của vùng cao Hợp Thành. Về lâu dài, xã Hợp Thành đề xuất tỉnh xem xét mở rộng khuôn viên chợ rộng khoảng 10 ha, có đủ bãi đỗ xe, đảm bảo hạ tầng...

Theo ông Đoàn Trung Hiếu, Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội xã Mường Hum, hiện nay, chợ Mường Hum đã được công nhận là điểm du lịch văn hóa cấp tỉnh, trong tương lai sẽ có cơ hội đón rất nhiều du khách tới tham quan, trải nghiệm khi các tuyến đường kết nối với Sa Pa, Y Tý hoàn thành. Để phát huy các tiềm năng thế mạnh, xây dựng Chợ văn hoá Mường Hum trở thành điểm du lịch gắn kết cộng đồng, gắn kết các tour, tuyến du lịch, thì trước hết chính quyền các cấp cần triển khai đồng bộ công tác quy hoạch và thực hiện đầu tư xây dựng, cấu trúc lại khuôn viên chợ. Địa phương tăng cường công tác quảng bá, các hoạt động liên kết trong phát triển du lịch, tiếp tục phối hợp với các địa phương, doanh nghiệp để tổ chức các hoạt động liên kết, phát triển điểm đến xanh - bền vững, lấy trải nghiệm của du khách làm trọng tâm.

Trong thời gian tới, xã Mường Hum sẽ tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân, tiểu thương trong việc xây dựng mô hình chợ văn hóa, chợ văn minh, thân thiện; khuyến khích nhân dân tham gia các hoạt động giao lưu, buôn bán tại chợ truyền thống như một nét đẹp văn hóa. Đặc biệt, duy trì và nhân rộng hoạt động văn hóa văn nghệ dân gian các dân tộc Giáy, Dao, Mông, Hà Nhì, tổ chức thường xuyên và tối thứ Bảy hằng tuần để tạo không gian giao lưu, trải nghiệm đối với du khách và Nhân dân. Để thực hiện được nội dung này, cần có chính sách hỗ trợ người dân phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng; hỗ trợ câu lạc bộ, đội văn nghệ dân gian tại điểm du lịch địa phương; chính sách hỗ trợ, giải quyết việc làm cho người lao động...

Mong rằng với những giải pháp được đề ra, không chỉ chợ phiên Hợp Thành, Mường Hum mà nhiều chợ phiên vùng cao khác trên địa bàn tỉnh sẽ khắc phục được những bất cập, phát huy tốt các giá trị, nét đẹp văn hóa, trở thành “điểm hẹn” hấp dẫn người dân và du khách đến tham quan, trải nghiệm.

Trình bày: Vân Thảo

Nguồn: https://baolaocai.vn/de-cho-phien-vung-cao-tro-thanh-diem-hen-cua-du-khach-post887024.html