Trồng tràm gió từ nguồn giống bản địa phục vụ tinh chế dược liệu ở Phong Điền

Tận dụng lợi thế

Với diện tích tự nhiên 592,48km², trong đó đất lâm nghiệp chiếm tới 94%, phường Phong Điền là địa phương có quỹ đất rừng lớn nhất trong toàn thành phố. Khu bảo tồn thiên nhiên Phong Điền rộng hơn 35.000ha, bao quanh là rừng sản xuất và rừng phòng hộ, tạo nên hệ sinh thái đa dạng, là điều kiện thuận lợi cho nhiều loài cây dược liệu bản địa sinh trưởng.

Theo kết quả khảo sát của cơ quan chuyên môn, trên địa bàn phường Phong Điền có 526 loài thực vật có giá trị dược liệu thuộc 127 họ, trong đó có 27 loài quý hiếm, nguy cấp, nằm trong Sách đỏ Việt Nam và Danh lục đỏ IUCN. Các loài chủ lực có thể phát triển thành vùng dược liệu hàng hóa gồm: Ba kích tím, thiên niên kiện, thổ phục linh, sâm cau… Mỗi nhóm cây thích hợp với những tiểu vùng sinh thái khác nhau, như thiên niên kiện ở khe suối, ba kích ở rừng nghèo, thổ phục linh ở rừng thông xã Phong Xuân (cũ).

Ông Nguyễn Bá Thạo, Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm khu vực phía Bắc thành phố cho biết, có diện tích rừng tự nhiên hơn 37.000ha, rừng trồng hơn 9.000ha, tỷ lệ che phủ trên 75%, đây là điều kiện lý tưởng để Phong Điền phát triển mô hình trồng dược liệu dưới tán rừng. Trong bối cảnh phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường, việc khai thác và phát huy lợi thế rừng tự nhiên để phát triển dược liệu dưới tán rừng là hướng đi phù hợp, vừa tạo sinh kế cho người dân, vừa góp phần bảo vệ tài nguyên rừng và môi trường sinh thái.

Những năm qua, thị xã Phong Điền (cũ) đã được nhiều dự án quốc tế và chương trình của thành phố hỗ trợ nghiên cứu, trồng thử nghiệm cây dược liệu. Đơn cử như Dự án Trường Sơn Xanh do USAID tài trợ, đã triển khai mô hình trồng ba kích và thiên niên kiện tại xã Phong Mỹ và Phong Xuân (cũ) (nay đều thuộc phường Phong Điền) với quy mô hơn 30ha. Sau hơn 3 năm, cây sinh trưởng tốt, tỷ lệ cây sống đạt trên 90%, mang lại thu nhập bước đầu cho người dân.

Tuy nhiên, theo đánh giá của đại diện Phòng Kinh tế - Hạ tầng và Đô thị phường Phong Điền, thách thức lớn nhất hiện nay là thiếu nguồn vốn duy trì sau khi dự án kết thúc và đầu ra sản phẩm chưa ổn định. Người dân có kỹ thuật và đất rừng, nhưng để hình thành vùng nguyên liệu quy mô lớn, cần có doanh nghiệp đồng hành bao tiêu sản phẩm, đồng thời thành phố cần có cơ chế tín dụng ưu đãi, hỗ trợ giống và tập huấn kỹ thuật để mô hình phát triển bền vững.

Hình thành vùng dược liệu trọng điểm

Từ những kết quả khả quan của các mô hình thí điểm, Phong Điền đang được thành phố Huế đưa vào đề án phát triển vùng nguyên liệu dược liệu đến năm 2030, gắn với chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP). Địa phương cũng đang phối hợp với các viện, trường và doanh nghiệp nghiên cứu quy trình nhân giống, trồng, chế biến các loài dược liệu bản địa có giá trị cao.

Theo định hướng, các vùng trồng dược liệu sẽ được khoanh vùng bảo tồn kết hợp phát triển sinh kế cộng đồng. Những hộ dân được giao rừng sẽ được hỗ trợ cây giống, kỹ thuật trồng xen canh dưới tán rừng tự nhiên hoặc rừng trồng. Việc phát triển dược liệu không chỉ giúp tăng độ che phủ rừng mà còn tạo chuỗi giá trị kinh tế mới cho người dân vùng đệm, sống gần rừng.

Bà Hoàng Thị Ngọc Lý, Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư phát triển Công Thành cho biết, nhằm mở rộng vùng nguyên liệu tràm Huế phục vụ sản xuất tinh dầu của công ty, Công Thành đang lựa chọn vùng nguyên liệu liên kết với các hộ dân trồng tràm Huế trên địa bàn thị xã Phong Điền (cũ). Tham gia liên kết, Công ty đảm bảo thu mua nguyên liệu ổn định và lâu dài, đảm bảo giá bình ổn. Các hộ tham gia hợp tác được hỗ trợ kỹ thuật trồng, chăm sóc và thu hoạch đảm bảo chất lượng lá đầu vào để giữ hàm lượng tinh dầu tự nhiên.

Phong Điền đặt mục tiêu đến năm 2030, diện tích trồng dược liệu đạt khoảng 500ha, kết hợp du lịch sinh thái - trải nghiệm dược liệu. Mô hình này không chỉ tạo ra sản phẩm hàng hóa có giá trị cao mà còn gắn với phát triển du lịch cộng đồng, góp phần nâng cao giá trị rừng và bảo tồn đa dạng sinh học.

Để kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và phát triển, giữa kinh tế và sinh thái trong phát triển vùng dược liệu, các ngành chức năng cùng chính quyền địa phương tiếp tục hướng dẫn người dân bảo tồn nguồn gen quý hiếm, đồng thời di thực trồng loài dược liệu mới phải thích nghi với điều kiện thổ nhưỡng, cho giá trị cao.

Phong Điền đang xây dựng cơ chế phối hợp “4 nhà”: Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân để tận dụng phát triển dược liệu tập trung, dưới tán rừng theo hướng quy hoạch bài bản, ứng dụng công nghệ và được doanh nghiệp bao tiêu, tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Đây được xem là hướng đi hiệu quả, bền vững, giúp Phong Điền không chỉ là “thủ phủ xanh” mà còn trở thành “vườn thuốc quý”, vùng trọng điểm dược liệu của thành phố Huế và khu vực Bắc Trung Bộ.

Bài, ảnh: Hoài Nguyên

Nguồn: https://huengaynay.vn/kinh-te/nong-nghiep-nong-thon/de-phong-dien-tro-thanh-vung-trong-diem-duoc-lieu-cua-hue-159359.html