Để startup phát triển bền vững

Theo nhiều startup chia sẻ, những khó khăn mà họ phải đối mặt là tiếp cận quỹ đất sản xuất, nhất là với DN nhỏ và vừa (SME); tiếp đó là các vấn đề về thủ tục hành chính, tiếp cận vốn tín dụng và vốn cho nghiên cứu - phát triển. Ngoài ra, thiếu nhân lực chất lượng cao cũng là trở ngại trong những năm đầu “lập nghiệp”. Chưa kể các DN trong nước còn bị cạnh tranh gay gắt từ DN nước ngoài.

Các sản phẩm khởi nghiệp trưng bày tại Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Đắk Lắk năm 2024.

Theo Báo cáo điểm lại của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam năm 2024, có tới 69% DN được khảo sát cho biết họ gặp khó khăn về tiếp cận tài chính trong quá trình phát triển. Cũng theo báo cáo này, 37% DN gặp khó khăn trong việc tìm kiếm người lao động có đủ kỹ năng quản lý và lãnh đạo. Liên quan đến thủ tục hành chính, WB tại Việt Nam cho biết, so với các nước trong khu vực Thái Bình Dương, chi phí thành lập DN khởi nghiệp tại Việt Nam tương đối thấp, có tác dụng góp phần vào tỷ lệ DN gia nhập thị trường cao song số lượng thủ tục lại nhiều hơn, với thời gian thực hiện dài hơn cũng như quy trình xin giấy phép con rất phức tạp, chưa rõ ràng về khung pháp lý.

Ông Trần Thiệu Nhã, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Doanh nhân trẻ tỉnh Đắk Lắk, Giám đốc Công ty Cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) Chi nhánh Tây Nguyên - Nam Trung Bộ cho rằng, những “cái bẫy tử thần” đối với startup là sản phẩm chỉ hay với người sáng lập, không hay với thị trường và DN làm ra sản phẩm trước rồi mới đi tìm khách hàng. Ngoài vấn đề thiếu vốn, đa phần DN khởi nghiệp không biết quản trị dòng tiền. Họ thường “đốt” hết tiền vào đầu tư văn phòng, marketing… mà không có dòng tiền thực.

Bên cạnh đó, một số startup lại thiếu tư duy thị trường ngoài địa phương mà chỉ xoay quanh vài mối quan hệ ở tỉnh, không tính đến thị trường quốc gia và quốc tế. Chưa kể, đội ngũ nhân sự của các DN khởi nghiệp lại “non” kinh nghiệm quản trị. Ngoài ra, các startup hiện nay không có hệ sinh thái hỗ trợ, thiếu mentor (người dẫn dắt), thiếu nhà đầu tư, thiếu kết nối với các trường đại học, DN lớn.

Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Pơ Lang khởi nghiệp thành công với mỹ phẩm từ trái bơ.

"Các startup không thất bại vì sản phẩm mà vì thiếu hệ thống, thiếu kết nối và quản trị yếu. Vì vậy, muốn thành công thì phải xây hệ sinh thái thật sự, trong đó cần tạo quỹ khởi nghiệp địa phương để giải quyết vấn đề về vốn, thiết lập trung tâm “vườn ươm” để test sản phẩm nhanh, hỗ trợ pháp lý, marketing, tài chính cho startup. Đồng thời mỗi startup phải có mentor và quan trọng nhất là cần đào tạo đội ngũ nhân sự có kỹ năng quản trị, gọi vốn, phát triển sản phẩm" - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Doanh nhân trẻ tỉnh Đắk Lắk

Nhận diện rõ những khó khăn của DN, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (Nghị quyết 57) và Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân (Nghị quyết 68) - được xem là “kim chỉ nam” cho cộng đồng doanh nhân trẻ. Trong thời gian tới, Đề án quốc gia về khởi nghiệp sáng tạo sẽ cụ thể hóa các định hướng này, tạo hành lang pháp lý, cơ chế tài chính và môi trường hợp tác để đưa ý tưởng từ phòng thí nghiệm ra thị trường, hướng tới mục tiêu Việt Nam trở thành quốc gia đổi mới sáng tạo vào năm 2045.

Nhằm tháo gỡ “nút thắt” về mặt bằng sản xuất cho DN, ngay từ khi xây dựng Nghị quyết 68, Chính phủ đã yêu cầu lưu ý vấn đề dành riêng và chia nhỏ quỹ đất cho SME, DN khởi nghiệp sáng tạo bởi họ không thể tiếp cận các khu đất quy hoạch quá lớn. Tinh thần này cũng được hướng dẫn rõ trong Nghị quyết 198 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.

Theo Cục Phát triển DN tư nhân và Kinh tế tập thể (Bộ Tài chính), đối với những khu công nghiệp đã lấp đầy, không thể yêu cầu trích quỹ đất. Tuy nhiên, với những khu đang xây dựng hoặc còn đất trống, việc dành một phần diện tích cho SME là bắt buộc. Bộ Tài chính đang phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường soạn thảo chính sách hỗ trợ 30% tiền thuê đất cho SME và DN khởi nghiệp sáng tạo khi vào các khu quy hoạch. Nguồn vốn hỗ trợ sẽ lấy từ ngân sách địa phương.

Từ kinh nghiệm của một startup đã khởi nghiệp thành công, Giám đốc Công ty TNHH MTV Ê Đê Café Y Pốt Niê chia sẻ, các startup cần có một câu chuyện khởi nghiệp chân thật, sản phẩm khác biệt, có mục tiêu rõ ràng và kế hoạch thuyết phục. Hãy chuẩn bị thật kỹ kiến thức và lập bảng kế hoạch thật bài bản về thương hiệu, marketing, phân khúc sản phẩm, thị trường, khách hàng, kế hoạch tài chính dài hạn... Thay vì chỉ chú trọng vào một cái tên và làm quảng cáo, hãy học cách quản trị rủi ro và kỹ năng giải quyết vấn đề.

Công ty Cổ phần Damaca Nguyên Phương là một trong những doanh nghiệp khởi nghiệp thành công trên địa bàn Đắk Lắk.

Theo nhiều DN khởi nghiệp thành công khác, khi khởi nghiệp, các startup nên biết cách chia sẻ rủi ro và thu hút vốn thông qua kêu gọi đầu tư. Bởi lẽ khi có thêm nhà đầu tư phù hợp thì người khởi nghiệp sẽ nhẹ gánh áp lực tài chính, cũng như có thêm nhiều ý tưởng hay giải pháp cho những vấn đề gặp phải. Ngoài ra, các startup cũng nên khởi nghiệp tinh gọn, xây dựng dự án và mô hình kinh doanh tốt, nghiên cứu thị trường thật kỹ lưỡng để kinh doanh những sản phẩm có thị trường và đáp ứng đúng khách hàng mục tiêu.

Bà Lương Thị Thúy Anh, Giám đốc Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo Daklak Innovation Hub (DIH) cho biết: Sau các cuộc thi ý tưởng khởi nghiệp, dù đạt giải cao, sản phẩm mang ý nghĩa, tác động xã hội lớn nhưng nhiều startups chỉ dừng lại ở đó vì thiếu kinh nghiệm, thiếu sự dẫn dắt. Chính vì vậy, để những ý tưởng khởi nghiệp phát triển bền vững, rất cần sự dìu dắt của các “anh lớn”, các DN đầu ngành. Đồng thời, cần tổ chức nhiều chương trình hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp hơn nữa trong thời gian tới.

Nguồn: https://baodaklak.vn/kinh-te/202508/de-startup-phat-trien-ben-vung-b870d54/