Các nhà khoa học đã phát triển một công cụ trí tuệ nhân tạo mới có khả năng dự đoán nguy cơ cá nhân mắc hơn 1.000 loại bệnh, đồng thời dự báo sự thay đổi sức khỏe trong vòng một thập kỷ trước mắt.

Ảnh bài 88.png
AI giúp dự báo nguy cơ mắc bệnh và chăm sóc sức khoẻ y tế. Ảnh: Midjourney

Công cụ AI tạo sinh này được thiết kế riêng bởi các chuyên gia từ Viện Sinh học Phân tử châu Âu (EMBL), Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Đức, và Đại học Copenhagen, sử dụng các khái niệm thuật toán tương tự như những gì đang áp dụng trong các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs).

Đây là một trong những minh chứng toàn diện nhất cho đến nay về cách AI sinh tạo có thể mô phỏng tiến trình phát triển bệnh tật ở con người trên quy mô lớn, và đã được huấn luyện bằng dữ liệu từ hai hệ thống y tế hoàn toàn khác nhau.

Chi tiết về đột phá này đã được công bố trên tạp chí Nature.

Cách thức hoạt động

“Các sự kiện y tế thường tuân theo những mô hình dự đoán được”, Tomas Fitzgerald, nhà khoa học tại Viện Tin sinh học châu Âu (EMBL-EBI) cho biết. “Mô hình AI của chúng tôi học được những mô hình đó và có thể dự báo các kết quả sức khỏe trong tương lai.”

Công cụ này hoạt động bằng cách đánh giá khả năng - và thời điểm - một người có thể phát triển các bệnh như ung thư, tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh hô hấp và nhiều rối loạn khác.

Mang tên Delphi-2M, hệ thống này tìm kiếm các “sự kiện y tế” trong hồ sơ bệnh án, chẳng hạn thời điểm chẩn đoán bệnh, cùng với các yếu tố lối sống như tình trạng béo phì, hút thuốc, uống rượu, tuổi tác và giới tính.

Nó cũng phân tích dữ liệu hồ sơ bệnh nhân đã được ẩn danh để đưa ra dự báo cho 10 năm tới và xa hơn.

Delphi-2M được huấn luyện và kiểm thử trên dữ liệu ẩn danh của 400.000 người trong dự án UK Biobank và 1,9 triệu bệnh nhân trong Sổ đăng ký Bệnh nhân Quốc gia Đan Mạch.

Các rủi ro sức khỏe được thể hiện dưới dạng tỷ lệ theo thời gian, tương tự như dự báo “có 70% khả năng mưa vào cuối tuần”.

Tiềm năng ứng dụng

Ewan Birney - Giám đốc của EMBL cho biết bệnh nhân có thể sẽ được hưởng lợi từ công cụ này trong vài năm tới: “Bạn bước vào phòng khám, bác sĩ đã quen thuộc với các công cụ này và có thể nói: ‘Đây là bốn nguy cơ sức khỏe chính bạn có thể đối diện trong tương lai, và đây là hai điều bạn có thể làm để thay đổi đáng kể chúng.’”

Ông cho rằng, trong nhiều trường hợp, lời khuyên có thể khá quen thuộc - ví dụ như giảm cân hoặc bỏ thuốc lá - nhưng với một số bệnh, công cụ này có thể đưa ra các khuyến nghị cụ thể hơn. “Đó chính là tương lai mà chúng tôi muốn kiến tạo”, Birney nói.

So với các công cụ hiện có, chẳng hạn như Qrisk (dự báo nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ trong vòng 10 năm), lợi thế lớn của Delphi-2M là khả năng dự đoán đồng thời tất cả các loại bệnh và trong một khoảng thời gian dài hơn.

Nhóm nghiên cứu viết: “Delphi-2M dự đoán tỷ lệ hơn 1.000 loại bệnh, dựa trên lịch sử bệnh tật của từng cá nhân, với độ chính xác tương đương các mô hình chuyên biệt cho từng bệnh. Bản chất tạo sinh của Delphi-2M cũng cho phép mô phỏng các kịch bản sức khỏe giả định trong tương lai, đưa ra ước tính có ý nghĩa về gánh nặng bệnh tật tiềm năng trong 20 năm.”

GS. Moritz Gerstung - Trưởng khoa AI về ung thư tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Đức nhấn mạnh: “Đây là sự khởi đầu của một cách tiếp cận hoàn toàn mới để hiểu về sức khỏe con người và tiến trình phát triển bệnh tật. Các mô hình tạo sinh như của chúng tôi có thể một ngày nào đó giúp cá nhân hóa chăm sóc y tế và dự đoán nhu cầu y tế trên quy mô lớn.”

(Theo The Guardian)

Nguồn: https://vietnamnet.vn/delphi-2m-cong-cu-ai-moi-co-the-du-doan-nguy-co-hon-1-000-benh-o-mot-nguoi-2445508.html