Đi tìm công trình biểu tượng cho đô thị Bắc Ninh

BẮC NINH - Trên thế giới có nhiều thành phố được nhận diện bởi những công trình kiến trúc mang tính biểu tượng, tạo dấu ấn, trở thành điểm đến mong ước của du khách, mang lại niềm tự hào và nguồn thu cho địa phương. Bắc Ninh được đánh giá là 1 trong 5 tỉnh dẫn đầu cả nước về quy mô nền kinh tế cùng với mạng lưới đô thị được đầu tư, phát triển tương xứng. Do đó, việc nghiên cứu xây dựng công trình đô thị mang tính biểu tượng là hết sức cần thiết và ý nghĩa.

Mới có công trình điểm nhấn

Trước ngày 1/7/2025 (chưa sáp nhập tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh), thành phố Bắc Giang được quy hoạch, định hướng phát triển không gian đô thị với vai trò là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh Bắc Giang, điểm kết nối các đô thị trong hệ thống đô thị của tỉnh và vùng phụ cận. Mục tiêu xây dựng thành phố Bắc Giang trở thành đô thị loại I vào năm 2030, diện tích quy hoạch khoảng 25,83 nghìn ha. Phát triển đô thị Bắc Giang trở thành đô thị trung tâm, cửa ngõ quan trọng phía Đông Bắc vùng Thủ đô Hà Nội - nơi trung chuyển hàng hóa của vùng Thủ đô với cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Lạng Sơn), đồng thời là đầu mối kinh doanh, thương mại quan trọng của các tỉnh vùng Đông Bắc.

Trung tâm đô thị phường Bắc Giang. Ảnh: Hoàng Tuấn.

Từ mục tiêu đó, thành phố Bắc Giang được đầu tư xây dựng nhiều công trình lớn như: Tuyến phố đi bộ hơn 2 km tại khu đô thị phía Nam, thuộc dự án HP Intermix Bắc Giang; Tòa nhà liên cơ quan (21 tầng); Nhà thi đấu thể thao tỉnh rộng 2,8 ha, sức chứa 4 nghìn chỗ ngồi; Trung tâm Văn hóa - Triển lãm tỉnh Bắc Giang 4,7 ha (thiết kế theo hình tượng chim phượng hoàng cất cánh bay lên); Nhà thi đấu thể thao thiết kế hình con rùa, phía trước là dòng sông biểu tượng con rồng mang ý nghĩa "tứ linh" thiêng liêng và cao quý…

Từ ngày 1/7, phường Bắc Giang được thành lập trên cơ sở sáp nhập các phường: Thọ Xương, Ngô Quyền, Xương Giang, Hoàng Văn Thụ, Trần Phú, Dĩnh Kế và Dĩnh Trì. Phường Tân Tiến được hình thành từ việc sáp nhập các phường: Hương Gián, Tân Tiến và xã Xuân Phú. Các phường này đều thuộc vùng “lõi” của thành phố Bắc Giang (cũ). Phường Bắc Giang và Tân Tiến hiện là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh Bắc Ninh (mới) “thừa hưởng” toàn bộ những công trình nêu trên. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, dù được thiết kế và xây dựng rất đẹp, nhưng những công trình đó mới chỉ là những điểm nhấn đô thị. Bởi khi tỉnh Bắc Ninh (mới) ra đời, công trình mang tính biểu tượng cho không gian đô thị Bắc Ninh phải có nhiều yếu tố về văn hóa của cả 2 vùng đất.

"Một công trình mang tính biểu tượng cho đô thị cần đáp ứng các tiêu chí như: Tính độc đáo, tính thẩm mỹ, tính gắn kết với không gian, tính lịch sử, văn hóa, tính công năng và khả năng kết nối với cộng đồng. Ngoài ra, công trình cần phản ánh được bản sắc văn hóa địa phương" - Ông Nguyễn Việt Dũng, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư tỉnh Bắc Giang (cũ).

Theo Chủ tịch Hội Kiến trúc sư tỉnh Bắc Giang (cũ) Nguyễn Việt Dũng: “Một công trình mang tính biểu tượng cho đô thị cần đáp ứng các tiêu chí như: Tính độc đáo, tính thẩm mỹ, tính gắn kết với không gian, tính lịch sử, văn hóa, tính công năng và khả năng kết nối với cộng đồng. Ngoài ra, công trình cần phản ánh được bản sắc văn hóa địa phương”. Ông Dũng cũng cho rằng, công trình biểu tượng này nên đặt tại khu vực trung tâm của tỉnh.

Thực tế, trên thế giới và nhiều tỉnh, thành phố trong nước đã nghiên cứu, xây dựng nhiều công trình biểu tượng, ví như Tháp Thượng Hải (Trung Quốc), Tháp đôi Petronas (Malaysia), tòa nhà Bitexco Financial Tower (Thành phố Hồ Chí Minh), Cầu Rồng (thành phố Đà Nẵng)… tạo dấu ấn và trở thành điểm đến của du khách, mang lại niềm tự hào và nguồn thu cho địa phương.

Biểu tượng những cây cầu kết nối

Sau khi sáp nhập tỉnh và thực hiện vận hành bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp, trung tâm hành chính của tỉnh vẫn được chọn đặt tại các phường thuộc thành phố Bắc Giang (cũ) nhưng quy mô diện tích, dân số cũng như địa giới hành chính của thành phố đã bị chia nhỏ. Do đó, công tác quy hoạch và xây dựng đô thị trung tâm, nhất là những công trình mang tính biểu tượng của tỉnh cần nghiên cứu kỹ lưỡng. Ông Lê Quang Minh, Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, trước đây, các quy hoạch của tỉnh Bắc Giang (cũ) mới chỉ mang tính định hướng sử dụng đất, chưa quan tâm nhiều tới không gian nổi, công trình ngầm và công trình biểu tượng. Vì vậy, tỉnh Bắc Ninh mới cần có quy hoạch tổng thể, chi tiết, bao gồm cả điều chỉnh, tích hợp các quy hoạch của tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh (cũ), tạo ra không gian phát triển đô thị mới, gắn với phát triển kinh tế - xã hội địa phương và cả vùng lân cận.

Cầu Như Nguyệt bắc qua sông Cầu.

Ông Nguyễn Ngọc Chanh, Trưởng Phòng Quy hoạch - Kiến trúc (Sở Xây dựng) cho biết: Công trình biểu tượng của một thành phố hay đô thị có thể là vườn hoa, cây cầu, tòa nhà hoặc cụm kiến trúc… Điều quan trọng là các công trình này phải hài hòa với cả hệ thống không gian đô thị. Theo ông Chanh, sau khi sáp nhập Bắc Giang và Bắc Ninh, biểu tượng của tỉnh Bắc Ninh mới sẽ là những cây cầu nối đôi bờ sông Cầu, biểu tượng cho sự gắn kết, tái lập tỉnh. Tỉnh đang triển khai thi tuyển phương án thiết kế cầu Hà Bắc 1 và tiếp tục xây thêm các cây cầu khác như: Cầu Kim Chân (nối phường Vũ Ninh với phường Nếnh); cầu Yên Dũng mở rộng (nối phường Quế Võ với phường Yên Dũng).

Cùng với những cây cầu, Sở Xây dựng đang hiện thực hóa ý tưởng “Kỳ tích sông Cầu”. Đó là, sẽ quy hoạch xây dựng hành lang kinh tế sông Cầu với một chuỗi đô thị 2 bên bờ sông, dự kiến kéo dài từ phường Vân Hà đến xã Đồng Việt (bờ Bắc sông Cầu) và từ xã Tam Đa đến xã Phù Lãng (bờ Nam sông Cầu). Không chỉ những cây cầu, chuỗi đô thị mới bên sông Cầu sẽ là biểu tượng gắn kết không gian kinh tế và văn hóa vùng đồng bằng Sông Hồng và vùng Trung du miền núi phía Bắc.

Tỉnh Bắc Ninh hiện nay có diện tích hơn 4,7 nghìn km², nằm trong nhóm 5 tỉnh, thành phố có quy mô nền kinh tế và dân số, đô thị lớn nhất cả nước và đang hướng tới mục tiêu trở thành đô thị thông minh, thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030. Bắc Ninh đang tập trung triển khai nhiều công trình trọng điểm như: Cảng hàng không quốc tế Gia Bình, đường cao tốc, các khu công nghiệp mới... Theo kế hoạch, cuối năm 2026, Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được đưa vào sử dụng, tuyến cao tốc kết nối Thủ đô Hà Nội - sân bay Gia Bình và cầu Kênh Vàng hoàn thành sẽ bổ trợ và hình thành các khu công nghiệp công nghệ cao, khu logistics lớn, trung tâm thương mại tự do phi thuế quan. Đây cũng sẽ là biểu tượng vươn lên mạnh mẽ của tỉnh Bắc Ninh và khu vực phía Bắc.

Sở Xây dựng đang nghiên cứu, tham mưu với UBND tỉnh đưa vào quy hoạch, xây dựng chùm đô thị đa trung tâm. Lấy Cảng hàng không quốc tế Gia Bình làm trọng tâm để hình thành các đô thị vệ tinh sân bay. Từ đó, hình thành các tuyến đường kết nối từ sân bay Gia Bình đến trung tâm hành chính của tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh (cũ); kết nối đến các địa phương thuộc huyện Sơn Động, Lục Ngạn (cũ); kết nối với thành phố Hải Phòng, Hưng Yên, Thủ đô Hà Nội, Thái Nguyên,… Với quyết tâm chính trị cao nhất, kỳ vọng những ý tưởng trên sẽ sớm được thực hiện sau khi Sở Xây dựng trình phương án quy hoạch tỉnh mới với UBND tỉnh vào cuối năm 2026, theo đúng kế hoạch đặt ra.

 

Thế Đại

Nguồn: https://baobacninhtv.vn/di-tim-cong-trinh-bieu-tuong-cho-do-thi-bac-ninh-postid423189.bbg