Đổi mới đề thi, thí sinh tự do than "mới thì khó, cũ thì lo"

(Dân trí) - Dù được phép lựa chọn, không ít thí sinh tự do vẫn rơi vào cảnh lúng túng khi phải tự mình quyết định hình thức thi - điều trước nay vốn được “ấn định sẵn” theo chương trình học.

Mất hơn 7 tháng để đưa ra quyết định chọn đề thi cuối cùng

Lê Thị Ngân, sinh năm 2006, quê ở Hà Nam, là thí sinh tự do thi lại trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay.

Khi mới bắt đầu, Ngân từng lựa chọn chương trình mới với kỳ vọng mở rộng cơ hội xét tuyển và đồng hành dễ hơn cùng các bạn học sinh lớp 12. 

Tuy nhiên, khi bắt tay vào học, em gặp khó khăn khi có quá nhiều kiến thức mới và đa phần chỉ có thể theo học các khóa học trực tuyến, không có ai kèm cặp. Sau một thời gian ôn tập nhưng không tiến bộ, Ngân hoang mang. 

Nhiều thí sinh tự do lúng túng khi đứng trước quyết định lựa chọn hình thức thi (Ảnh: T.L).

Không chỉ khó khăn về nội dung thi, Ngân còn phải xoay xở giữa việc học và cuộc sống. Là thí sinh tự do, ban ngày em đi làm, tối tranh thủ học bài ôn thi. Chỉ khi gần đến ngày thi, em mới tạm dừng để tập trung ôn luyện. Cuối cùng, khi chỉ còn hơn 2 tháng để ôn, em quyết định “quay đầu”, lựa chọn lại đề thi theo chương trình cũ. 

Chọn đề thi cũ cũng không dễ vì có ít thầy cô còn dạy chương trình này, Ngân phải tự hệ thống lại kiến thức, liên hệ với các thầy cô giáo ở trường để xin thêm tài liệu.

Với Ngân, điều em lo nhất là sự phân hóa trong cách xét tuyển giữa hai chương trình: “Thi với hai dạng đề khác nhau, điểm chuẩn cũng sẽ khác. Các trường chưa nói rõ sẽ xét ra sao, nên điều đó trở thành bất lợi cho thí sinh thi lại như tụi em”.

Từng là sinh viên Học viện Phụ nữ Việt Nam, Phạm Thuỳ Trang đã quyết định bảo lưu để viết tiếp ước mơ còn dang dở. Trang cho biết: “Lúc đầu em hoang mang vì kỳ thi đổi sang chương trình GDPT 2018, em lại chưa có nền tảng gì về chương trình này. Sau khi Bộ cho phép chọn hai dạng đề, em đã thấy yên tâm hơn vì có thể chọn đề phù hợp”.

Cũng như Ngân, Trang chọn lại chương trình cũ để “ăn chắc”, nhưng tài liệu và thầy cô hỗ trợ rất hạn chế. Em phải tự học là chính, tìm tài liệu, đăng ký học online, hỏi bạn bè. Việc tự học, tự dò đề, cộng thêm phải lo một số việc cá nhân khiến Trang không tránh mệt mỏi. 

Thống kê của Bộ GD&ĐT cho thấy, kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 có gần 42.800 thí sinh tự do. Trong đó, hơn 26.700 thí sinh lựa chọn đăng ký thi theo chương trình cũ, nhóm thí sinh còn lại lựa chọn thi theo chương trình mới.

Theo quy định của Bộ GD&ĐT, thí sinh tự do năm nay được chọn đề thi theo chương trình giáo dục phổ thông 2006 (chương trình cũ) hoặc chương trình giáo dục phổ thông 2018 (chương trình mới). Quy định đưa ra nhằm đảm bảo quyền lợi cho các thí sinh thi lại trong giai đoạn chuyển tiếp chương trình.

Chọn chương trình mới để tránh... bất an

Ngược lại, Trần Gia Vỹ, sinh viên năm nhất Trường Đại học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch lại chọn thi lại theo chương trình mới ngay từ đầu dù biết sẽ gặp nhiều khó khăn.

“Em thấy đề minh họa chương trình mới dài hơn, tập trung nhiều vào câu hỏi thực tiễn nên phải tư duy nhiều hơn. Em lo nhất là phần trắc nghiệm đúng – sai vì chỉ cần trả lời sai một câu là mất 0,5 điểm”, Vỹ chia sẻ.

Trần Gia Vỹ, sinh viên Trường Đại học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch là thí sinh tự do trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay (Ảnh: K.L).

Dù vậy, Vỹ vẫn chọn lựa theo chương trình mới vì không muốn bản thân rơi vào cảm giác lo lắng trước những bất cập về việc chưa có đề án rõ ràng dành riêng cho các thí sinh thi theo chương trình cũ và mức độ phân hóa giữa các hình thức thi. 

Nói về lý do quyết định thi lại năm nay, Vỹ cho biết một phần vì cảm thấy mình chưa thực sự cố gắng hết sức trong kỳ thi năm ngoái, phần còn lại vì bản thân không còn phù hợp với ngành học hiện tại. Khi bạn bè đã bước sang năm nhất đại học, em lại lựa chọn quay lại từ đầu. Có nhiều lúc nản lòng, nhưng để không cảm thấy cô đơn, em lập một nhóm ôn thi với những bạn cùng hoàn cảnh, tự học và cùng nhau tạo động lực.  

Vỹ cho biết kiến thức chương trình mới không còn quá hàn lâm, nhưng, để học tốt, ngoài sách giáo khoa còn phải đọc thêm nhiều kiến thức xã hội. Đôi lúc em bị sao nhãng, nên em viết danh sách bài học mỗi sáng để tự quản lý bản thân. 

Cũng là một thí sinh tự do lựa chọn đề thi mới, Nguyễn Trung Hiếu, sinh năm 2006, quê ở Nghệ An, từng hoang mang khi đứng trước hai sự lựa chọn. Hiếu cho rằng chương trình mới đánh giá năng lực thực sự thay vì ghi nhớ máy móc.

Trước khi đưa ra quyết định, em xem xét cấu trúc đề, khả năng tiếp thu, tài liệu ôn và cả lớp học phù hợp. “Nếu không thử lại, có thể em sẽ hối tiếc. Em đã dành gần một năm để ôn lại, bắt đầu từ tháng 10 năm ngoái”, Hiếu nói.

Chuyển từ chương trình cũ sang mới giống như học lại từ đầu: cách học khác, khối lượng kiến thức khác. Có lúc rất mệt, đặc biệt khi vừa đi học vừa phải ôn lại nhưng Hiếu đã vượt qua bằng cách chia nhỏ mục tiêu, học đều từng phần, và tìm nhóm bạn học chung để giữ nhịp.

Việc cho phép lựa chọn hình thức thi được xem là linh hoạt, nhân văn. Tuy nhiên, đứng trước quyết định lựa chọn đã khiến không ít thí sinh tự do chịu thêm nhiều áp lực.

Các thí sinh loay hoay tự học, tự tìm kiếm tài liệu, thiếu người hướng dẫn và sự đồng hành, và cả phải đoán định khả năng của bản thân và lo lắng về cơ hội xét tuyển. 

Khánh Ly

Nguồn: https://dantri.com.vn/giao-duc/doi-moi-de-thi-thi-sinh-tu-do-than-moi-thi-kho-cu-thi-lo-20250624072434595.htm