Đột phá nguồn nhân lực – Nền tảng cho KH, CN, ĐMST và CĐS

Việt Nam đang tăng tốc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao – "chìa khóa" để thực hiện đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (KH,CN, ĐMST&CĐS). Từ việc ban hành các chính sách ưu đãi vượt trội cho nhân tài trong nước và kiều bào, đến phổ cập kỹ năng số rộng khắp, Kế hoạch 02-KH/BCĐTW xác định phát triển nhân lực là nền tảng then chốt, giúp đất nước hiện thực hóa các mục tiêu chuyển đổi số và xây dựng các cơ sở dữ liệu quốc gia hiện đại.

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV, Quốc hội đã thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.

Các cơ quan chức năng đã hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật và cơ chế chính sách, nổi bật là Luật KH,CN và ĐMST, các nghị định hướng dẫn cơ chế thu hút và trọng dụng nhân tài như Nghị định số 231/2025/NĐ-CP, 249/2025/NĐ-CP và 263/2025/NĐ-CP. Các văn bản này tạo cơ sở pháp lý quan trọng để triển khai các giải pháp phát triển nhân lực chất lượng cao, trọng dụng trí thức trẻ, các nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài, đồng thời thúc đẩy hội nhập quốc tế về nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Các chính sách ưu đãi đột phá vừa ban hành bao gồm cơ chế "thỏa thuận" về lương, tiền thưởng, hỗ trợ chỗ ở, di chuyển, chăm sóc sức khỏe; đồng thời ưu tiên tuyển dụng, phụ cấp tăng thêm, hình thành nhóm nghiên cứu mạnh, cử đi học tập và thực tập ngắn hạn ở nước ngoài. Đây là bước đi quan trọng nhằm thu hút nhân tài, giải quyết các bài toán chiến lược của đất nước và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Đối với nhân lực chuyển đổi số, Luật Công nghiệp công nghệ số năm 2025 xác định rõ cơ chế phát triển đội ngũ công nghệ số chất lượng cao, nhân tài công nghệ số và tạo điều kiện để các tổ chức, doanh nghiệp công nghệ số phát triển bền vững. Bộ KH&CN đang chủ trì xây dựng Đề án phát triển, trọng dụng nhân tài đến năm 2030, tầm nhìn 2050, để triển khai Chiến lược quốc gia về thu hút nhân tài, với Tờ trình số 182/TTr-BKHCN đã trình Thủ tướng Chính phủ. Do việc điều chỉnh Chiến lược quốc gia về thu hút nhân tài theo yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thời điểm trình Đề án tạm lùi, dự kiến hoàn thiện sau khi Bộ Giáo dục và Đào tạo báo cáo kế hoạch triển khai trước ngày 15/11/2025.

Luật Công nghiệp công nghệ số chính thức được thông qua tại tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.

Về phổ cập kỹ năng số, Bộ KH&CN đã ban hành Khung kỹ năng số cơ bản và hướng dẫn đánh giá mức độ phổ cập kỹ năng số, phối hợp Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai chương trình cho cán bộ công chức, doanh nghiệp và người dân. Các khóa bồi dưỡng, tập huấn chuyển đổi số năm 2025 được triển khai từ Trung ương đến cấp xã, tổ chức trên Nền tảng Bình dân học vụ số. Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông cũng xây dựng Cổng đào tạo AI cộng đồng với các khoá học trực tuyến mở, miễn phí cho sinh viên, đồng thời hỗ trợ triển khai phong trào "Bình dân học vụ số" tại nhiều địa phương.

Mặc dù vậy, quá trình triển khai còn gặp nhiều khó khăn. Các chính sách nhân lực KHCN, ĐMST và CĐS vừa ban hành cần thời gian để áp dụng rộng rãi. Kinh phí cho đào tạo, bồi dưỡng nhân lực còn hạn chế, đặc biệt từ nguồn doanh nghiệp. Các cơ quan nhà nước cũng đang đối mặt với thách thức trong việc tuyển dụng và giữ chân nhân sự có trình độ cao trong các lĩnh vực như CNTT, điện tử viễn thông, an toàn thông tin, do mức thu nhập và chế độ đãi ngộ thấp hơn so với khu vực tư nhân. Nhiều nhân tài lựa chọn doanh nghiệp tư nhân vì lương cạnh tranh, phúc lợi hấp dẫn và cơ hội phát triển nghề nghiệp tốt hơn.

Việc phát triển và trọng dụng nhân lực chất lượng cao được coi là nền tảng then chốt để Kế hoạch 02-KH/BCĐTW thành công, giúp Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu đột phá về KH, CN, ĐMST và CĐS trong giai đoạn tới, đồng thời tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia trên trường quốc tế.

Trung tâm Truyền thông KH&CN

Nguồn: https://mst.gov.vn/dot-pha-nguon-nhan-luc-nen-tang-cho-kh-cn-dmst-va-cds-19725111617214019.htm